Eğitimde başarı ülkelerin ve insanlarının geleceği açısından son derece önemlidir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı OECD üç yılda bir “The Programme for International Student Assessment” (PISA) olarak bilinen testlerin sonuçlarını açıklar. Testlere çeşitli ülkelerden 15 yaşındaki çocuklar katılır. Standartlaştırılmış testler matematik, fen ve okuma alanlarında yapılır. Elde edilen sonuçlara göre ülkeler sıralamaya konur. Testler 2000 yılında başlamıştı. 2015’te bu testlerin altıncısı yapılmıştı. PISA testlerinin “ülkeleri sıralamayı değil, hangi ülkedeki eğitim sisteminin çocukları geleceğe hazırlamada daha etkili olduğunu göstermeyi” amaçladığı belirtiliyor.
2015 yılı PISA testi sonuçları 6 Aralık’ta açıklandı. PISA testleri konusunda görüş birliği yoktur. Çeşitli gerekçelerle testleri eleştirenler de var. Ancak genelde ülkelerin eğitim alanındaki başarı veya başarısızlığını anlamada bir veri olarak kabul edilir ve incelenir. Bu veriler temelinde ülkelerin eğitim politikalarının başarılı olup olmadığı değerlendirmeleri yapılır. 6 Aralık’ta açıklanan sonuçlar dünya basınında geniş yankı buldu ve tartışıldı. OECD Genel Sekreteri Angel Gurría, “Son on yılda bilim büyük bir hızla ilerlerken, okullardaki eğitim aynı hızda gelişme gösteremedi. En iyi sonuçları elde eden ülkeler de dahil olmak üzere, her ülkenin kat etmesi gereken daha uzun bir yol var. Her çocuğun mümkün olan en iyi eğitimi alabilmesi için daha çok şey yapılmalı” dedi. 2015 PISA sonuçlarına kısaca göz atalım.
2015 PISA testine 72 ülke veya bölgeden 15 yaşındaki 540 bin öğrenci katıldı. Bu ülkelerin 35’i OECD üyesi. Geniş kapsamlı değerlendirme çerçevesinde en iyi genel sonuçları Singapur elde etti. Singapurlu öğrenciler matematik, fen ve okumada en yüksek notları elde ederek en başarılı öğrenciler oldu. Singapur’u Çin, Japonya ve Estonya takip etti. OECD ülkeleri arasında en başarılı ülkeler Japonya, Estonya, Finlandiya ve Kanada. Listenin sonunda ise Dominik Cumhuriyeti, Cezayir ve Kosova var. Türkiye listenin sonlarında yer alan ülkeler arasında. İngiltere’nin elde ettiği sonuç “hızla değişen dünyada yerinde sayma” olarak değerlendiriliyor. Sonuçlar genelde Asya’daki ülkelerin eğitim sistemlerinin daha başarılı olduğu yönünde. Belli ki 2015 PISA testi sonuçlarına ilişkin tartışmalar devam edecek.
PISA testinde her konu için 490 puan ortalama olarak kabul ediliyor. Bu ortalamanın üzerinde sonuç elde etmek başarı olarak görülüyor. Örneğin Singapurlu öğrenciler matematikte ortalama 564 puan alarak ortalama 470 puan alan ABD’li öğrencilerin çok önünde olduklarını ortaya koydular. Japonya, Güney Kore, Çin’e bağlı Makao ve Hong Kong ortalamanın üstünde sonuçlar elde ediyorlar. Kanada ve Finlandiya okuma alanında Hong Kong kadar başarılı. Estonya’nın fen sonuçları Japonya, matematik sonuçları Güney Kore düzeyinde. Küçük Estonya’nın yanısıra Finlandiya bir diğer başarılı Avrupa ülkesi. Testlerde geçmişe göre ilerleme sağlamak da önemli. Yerinde saymak veya gerilemek başarısızlık olarak görülüyor. Örneğin Arjantin’de Buenos Aires kenti 3 yıl öncesine göre fende ortalama 475, okumada 475 ve matematikte 456 puanla büyük ilerleme sağlamış.
Sıralamada alt sıralarda yer alan ülkelerden biri Türkiye. Türkiye’nin fen ortalaması 425, okuma ortalaması 428 ve matematik ortalaması 420. Türkiye fende 51., matematikte 48., okumada 49. sırada yer aldı.Türkiye’deki öğrencilerin matematik, okuma, fen testlerindeki başarı ortalaması OECD ülkeleri ortalamasının altında. Türkiye’nin başarı seviyesi Şili, Moldova, Uruguay, Karadağ, Trinidad ve Tobago, Tayland ve Arnavutluk ile benzerlik gösteriyor. OECD ülkeleri içinde Kanada ve Finlandiya başı çekerken Türkiye ve Meksika en sonda yer alıyor.
İngiltere’nin elde ettiği sonuçlar tatmin edici olarak görülmüyor. İngiliz basınındaki başlıklar memnuniyetsizliği yansıtıyor. İngiltere matematikte 27. sırada yer aldı. Üç yıl önce 26. sıradaydı. Okumada 22. sırada. Üç yıl önce 23. sıradaydı. İngiltere’nin en başarılı olduğu konu fen. Fende 15. sırayı aldı. Üç yıl önce 21. sıradaydı. Singapur ve Finlandiya gibi ülkelerin yanısıra Vietnam, Polonya, Estonya gibi ülkelerin gerisinde kalmak eleştirilen noktalar arasında.
Eğitimde başarılı olmanın yolları nelerdir? Eğitime daha fazla para harcamak önemli ama tek başına sorunları çözümler mi? PISA testi sonuçları buna benzer sorulara ilişkin tartışmaları besleyecek. Asya’nın eğitim alanındaki öncülüğü gelecekte dünyada oluşacak güçler dengesi açısından da ipuçları veriyor.
