Öncelikle Rum, Rumlar (Romalılar) kelimelerinin problemli olduğunu hatırlatayım. Kıbrıslı Rumlar kendilerini Elen, dillerini de Elence (Ellinika) olarak tanımlarlar. Türkçe’de var olan Rum ve Yunan ayrımı onlar için bir şey ifade etmez. Diğer dillerde Greek, Greg gibi kelimeler kullanılır. Bu anlamda Kıbrıslı Elenlerden söz etmek daha doğru olur ama konumuz bu değil. Ayrıca, tarihin derinliklerinden gelen Rum kelimesini değiştirmek kolay değil. Dilimizde yaptığımız bu ayrımın Kıbrıslı Rumlar açısından karşılığı olmadığını unutmamakta yarar var.
Konumuz 19 Nisan seçimleri. Seçimler yaklaşıyor. Seçim kampanyaları yoğunlaştı. Adaylar vizyonlarını açıkladılar. Bazı seçmenler ta başından kimi destekleyeceklerini biliyorlardı. Seçim kampanyalarına bakarak karar verecek olan seçmenler de görüşlerini oluşturmaya başladılar. Arka arkaya anketler açıklanıyor. Daha doğrusu anket kirliliği yaşanıyor. Bu seçim döneminden akılda kalacak konulardan biri anketlerin propaganda aracına dönüştürülmesi olacak. İşin ilginç yanı, kendi adayını önde gösteren anketler objektif olarak kabul edilir, sorgulanmazken, diğer anketlere veryansın etmekte zorluk yaşanmıyor. “Benden yana olan anket iyi, benden yana olmayan kötü.”
Peki, yaklaşmakta olan seçimlere Kıbrıslı Rumların bakışı ne? Onlar ne düşünüyorlar? Kıbrıslı Rumların genelde Kıbrıslı Türklere ve siyasi yaşamlarına fazla ilgi gösterdikleri ve bilgi sahibi oldukları söylenemez. Genelleme yapmak elbette doğru olmaz. İlgili hükümet birimleri, siyasi partiler ve meslekleri gereği bazı kişiler konuyu daha yakından izlerler, daha fazla bilgileri var. Ama klişeler, stereotipler, kalıplar, ezberler onların analizlerini de etkiler. “Thinking out of the box” enderdir. Genelde Kıbrıslı Türklerin siyasi gelişmelerine bakışta çok basit bir kriter uygulanır. “Kıbrıs sorununda bizim görüşlerimize daha yakın olan, müzakere masasında bizim pozisyonlarımıza daha fazla yaklaşacak olan kimdir?” Bu kriterden hareketle “iyiler” ve “kötüler” ayrımı yapılır. İlişkiler, sempatiler, antipatiler bu temelde oluşturulur. Kıbrıslı Türklerin Rumlara bakışında da bazı stereotipler, kalıplar, Kıbrıs sorunu faktörü yok mu? Vardır. Ama sayıca daha az olma ve (en azından geçmişte) Rumca bilenlerin sayısının çok olması nedeniyle karşı topluma ilgileri daha fazla. Kıbrıslı Rumlar, çoğunlukta oldukları, kültürel olarak kendilerini üstün gördükleri için durumları farklı. Kıbrıslı Türklere olan ilgi genelde Kıbrıs sorunu temellidir. Bazı kişisel veya grupsal ilişkiler, dostluklar, görüş alış verişleri elbette vardır. (Kıbrıs sorununa bakış açısı bu ilişkilerde de önemlidir.) Ama kişisel/grupsal düzeyle, toplumsal düzeyi bir birine karıştırmamak gerek.
Kıbrıslı Rumların büyük çoğunluğu 19 Nisan seçim sürecini Rum medyasında yer aldığı oranda izliyorlar. Kıbrıslı Türklerle temasta olanlar, onlardan da bilgi alarak görüş oluşturmaya çalışıyorlar. Anketlere de bakıyorlar. “Hangi adaylara sıcak bakıyorlar, hangi adaylara sıcak bakmıyorlar?” sorusuna cevap bulmak zor değil. En üst düzey yetkililerden en alttaki insanlara kadar Derviş Eroğlu’nun seçimleri kazanmasının kendileri açısından iyi olmayacağı düşüncesi hakim. Eroğlu’nun 5 yıllık performansı ve seçilme şansının yüksek olması onu ön plana çıkarıyor. Burada sürpriz yok. Ancak konuları daha yakından bilen, daha uzun vadeli, stratejik hesaplar yapanların Kudret Özersay faktörü üzerinde de kafa yorduklarını tahmin etmek zor değil. Kıbrıs sorununun ve müzakere sürecinin noktasını, virgülünü, tekniklerini çok iyi bilen, deneyimli, donanımlı, dış dünyada tanınan, genç, dinamik, Kıbrıs Türk siyasi yaşamını içinde bulunduğu hantallıktan, kısır döngüden çıkarabilecek, iç yapılara dinamizm kazandırabilecek, özlenen değişimi hayata geçirebilecek, eskimiş sağ-sol ikileminin ötesine geçen, 21. yüzyılın politikacısı, “çetin ceviz” bir rakip olarak Özersay’ın dikkat çekmemesi mümkün değil. Kıbrıs Türk siyasi yaşamında yeni bir aktör/faktör var. Böylesi bir alternatifin ortaya çıkmış olması ne Kıbrıslı Rumların, ne de uluslararası aktörlerin gözünden kaçıyor. Dolayısıyla, sadece 19 Nisan bağlamında değil, daha uzun vadeli olarak Kıbrıs Türk siyasetinin izleyeceği yönü hesaplamaya çalışanlar, Kudret Özersay’ın söylediklerini, yaptıklarını, ortaya koyduğu vizyonu ve seçmenlerden alacağı desteği yakından izleyecek, not edecekler.
Kıbrıslı Rumlar arasında sempati toplayan aday Mustafa Akıncı’dır. Sosyal medyada gözüme ilişti. Dışişleri Bakanı iken sert çıkışları ile hatırlanan Sn. Erato Kozaku Markulli de Akıncı’nın kazanması dileğini ifade etti. Yaygın bu tercihin temelinde yatan mantığı yukarıda aktardım. Akıncı’ya yakın çevrelerin “ikinci tura Akıncı kalacak” tahminleri, konuyu izleyen Rumların beklentilerini etkiliyor. Bu nedenle olsa gerek CTP’nin adayı Sibel Siber’in ismi pek ön plana çıkmıyor.
Seçimler yaklaştıkça ve özellikle seçim günü hem Rum medyasının, hem insanların ilgisi artacak. Kendilerine göre “iyi” buldukları adayın kazanamaması durumunda biraz hayal kırıklığı yaşayacaklar. Ama dünyanın sonu olmayacak.
