Farklı nedenlerle Yunanistan ve Türkiye erken seçimlere gidiyor. İnsanın aklına hemen “Türkiye ve Yunanistan’da istikrarlı hükümetler olmadan Kıbrıs sorununda ilerleme sağlamak mümkün mü?” sorusu geliyor. Ama bu yazının konusu Türkiye veya Kıbrıs sorunu değil, Yunanistan. Yedi ay önce önemli bir seçim başarısı ile iktidara gelen Başbakan Alexis Tsipras istifasını sundu. Bu karar Yunanistan parlamentosu ve Euro bölgesi üyesi ülkelerin 86 milyar Euro’luk yeni kurtarma paketini onaylamaları sonrasında alındı. Syriza hükümeti ve Tsipras’ın daha önce kabul etmeyeceğini söylediği zor kemer sıkma koşullarının kabulü ile yeni kurtarma paketi (3. kurtarma paketi) yürürlüğe girdi. Yunanistan aldığı kredi ile borçlarını ödemeye başladı ve iflas etme tehlikesini atlatmış oldu. Kredi sürecinin tamamlanmasından sonra Başbakan Tsipras’ın istifa etmesi beklenen bir gelişmeydi. Yedi ay önce halka çok farklı şeyler vaad ederek iktidara gelmişti. Vaadlerini yerine getiremedi. Getirmesi mümkün değildi. Sonuçta kredi alabilmek için IMF, Avrupa Merkez Bankası ve Avrupa Komisyonu’nun taleplerine boyun eğdi. Bu durumda seçmene giderek destek talep etmesi, güven tazelemesi demokrasinin gereğiydi.
Tsipras’ın istifası sonrasında Yunanistan Cumhurbaşkanı Pavlopoulos, (Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan farklı olarak) teammüler gereği hükümeti kurma görevini ana muhalefet partisi liderine verdi. Yeni Demokrasi Partisi’nin parlamentoda sadece 76 sandalyesi var ve hükümet kurabilmesi beklenmiyor. Vangelis Meimarakis üç gün içinde hükümet kuramazsa üçüncü sıradaki partinin liderine görev verilecek. Ülkede erken seçimlere gidileceği kesin ama Türkiye’dekinin aksine demokratik teammüller ayaklar altına alınmıyor. Bu çok önemli.
Tüm bu gelişmeler Syriza ve Tsipras için bir sınav niteliğinde. Farklı sol grupların koalisyonu olan Syriza için vaad ettiklerinin 180 derece tersini yapmanın bir faturası olacağı biliniyordu. Nitekim Başbakan Tsipras’ın istifasını açıklaması sonrasında 25 Syriza milletvekili partiden istifa ettiklerini ve yeni bir parti kurduklarını açıkladılar. Bu grup, kredi verenlerle varılan anlaşmaya karşı çıkarak Syriza’nın önceki vaadlerine bağlı bir grup. Liderliğini eski Enerji Bakanı Panayotis Lafazaniz yapıyor. Böylece Syriza bölünmüş oldu. Radikal sol grubun partiden ayrılması Tsipras’ın lehine bir gelişme olabilir. Yedi aylık iktidar deneyimi sonrasında gerçekçi konuma gelen Tsipras’ın hala eski görüşlerde ısrar edenlerle birlikte yürümesi zordu. Bakalım Yunanlı seçmenler Tsipras’a mı, yoksa Lafazanis’e mi oy verecek? Bence favori Tsipras. Karşısında güçlü rakip yok.
Yaptığı 180 derecelik dönüşe ve partisinin bölünmesine rağmen Alexis Tsipras ülkede en popüler politikacı olmaya devam ediyor. Seçim kararı ile büyük bir risk aldı. Bir tür kumar oynadı. Ama muhalefet dağınık. Karizmatik muhalefet lideri yok. Lafazanis’in sol sloganlarla inandırıcı olması zor. Tsipras, kendisi gibi daha gerçekçi konuma gelen, ülkenin geleceğinin kredi verenlerle kavgaya değil işbirliğine bağlı olduğunu gören seçmen kitlelerinin kendisine oy vereceğini hesaplıyor. Kurtarma paketinin içerdiği zor koşullar (KDV’nin, vergilerin artması, emeklilik maaşlarında kesinti vs.) hayata geçirilmeden sandıklara gitmek onun için daha mantıklı. Son altı yılda beşinci kez sandığa gidecek olan Yunanlıların Syriza ve Tsipras’a yine destek vermeleri sürpriz olmayacak. Elbette seçimleri kazanması durumunda Syriza’nın politikaları eski politikalarından farklı olacak. Artık ayaklar yere basıyor. Popülizmle bir yere varılamayacağını gördüler.
Son yedi ayın gösterdiği gibi Yunanistan’ın içinde bulunduğu zor ekonomik koşullardan kurtulmasının kolay yolu yok. “Borçları ödemeyeceğim”, “kemer sıkma politikalarını reddedeceğim”, “maaşları artıracağım”, “işten atılanları işe alacağım” türü söylemler kulağa hoş geliyordu ama içi boştu. Üçüncü kurtarma paketi Yunanistan’ı kurtaracak mı? Bilmiyoruz. Bu paketle ülkenin iflas etmesi tehlikesi geride kaldı. Euro bölgesi Yunanistan krizini ve bu krizin başka ülkelere de sıçraması riskini geride bırakmış oldu. Şimdi Yunan halkı daha büyük fedakarlıklarda bulunmak zorunda kalacak. Kemerleri daha da sıkacak. Seçimleri kim kazanırsa kazansın halkın belini bükecek kararlar almak zorunda olacak. Yunanistan’ın yeniden ayakları üzerinde durabilmesi uzun zaman alacak. Seçimlerde iktidar olmayı başarabilirse Tsipras bu süreçte önemli rol oynayacak ve belki uzun süre Yunan siyasetine damgasını vuracak. Yunanistan’ın içine düştüğü durumdan herkesin alacağı önemli dersler vardır.
