Başkan Obama’nın küresel ısınmayı engelleme konusunda açıkladığı 645 sayfalık öneriyi gözardı etmemiz mümkün değil. Çok önemli bir belge. Obama, ABD’de 2030 yılına kadar karbondioksit emisyonlarının (2005 temel alınarak) yüzde 30 oranında azaltılması kararını açıkladı. Bu karar, küresel ısınma ile mücadelede bir ABD Başkanı’nın şimdiye dek aldığı en önemli karardır. Avrupa Birliği’nin İklim Değişikliği Komiseri Connie Hedegard, Obama’nın kararını “İklim değişikliği ile mücadelede Amerikan hükümetinin attığı en güçlü adım” olarak niteledi. Hedegard, bunun yeterli olmadığını, diğer ülkelerin ve Amerikan hükümetinin yapacakları çok şeyler olduğunu sözlerine eklemeyi ihmal etmedi. Gerçekten Başkan Obama’nın açıkladığı karar doğru yönde atılmış bir adım. Ancak, küresel ısınmanın 2 derece ile sınırlı kalması için hem ABD’nin, hem de başta Çin olmak üzere diğer ülkelerin yapacağı çok iş var.
ABD’de seragazı emisyonlarının yüzde 40’ı enerji üretim tesislerinden kaynaklanmaktadır. En fazla karbondioksit salan enerji tesisleri kömürle çalışan tesislerdir. Hükümetin yeni kararı ile kömürle enerji üreten tesislerin giderek azalması bekleniyor. Kömür zengini eyaletler bu kararla mücadele edecekler. ABD, doğal gaz ve petrol zengini bir ülke haline geldi. Enerji sorunu yok. Bu nedenle kömürü azaltıcı önlemler uygulayabilir. Doğal gaz ve petrolü olmayan Türkiye gibi ülkeler ise kömür kullanmaya devam edecek, hatta kömür tüketimini artıracaklar. Türkiye Çalışma Bakanı Faruk Çelik “Türkiye yılda 80 milyon ton kömür çıkarıyor, elektrik santralları için kömür ihtiyacımız 120 milyon ton” demişti. Fark kömür ithal edilerek kapatılıyor. Türkiye’nin 13 milyar ton kömür rezervi var. ABD, Rusya, Çin gibi ülkelerle karşılaştırıldığında bu rakam küçük. Soma faciası bizlere bu sektördeki tehlikeleri hatırlattı. Kömüre dayalı elektrik üretimi küresel ısınma ile mücadele açısından kötü bir seçenek. Hızla alternatif çözümlere yönelmeliyiz.
Obama yönetimi, seragazı emisyonlarının 2020’ye kadar yüzde 17, 2030’a kadar yüzde 30 oranında azaltılmasını hedefliyor. Bunun gerçekleşmesi kolay olmayacak. Zaman alacak. Siyasal süreçte engellemeler, zorluklar yaşanacak. Cumhuriyetçi Parti’den feryatlar yükselmeye başladı bile. Kararın hayata geçirilmesi Obama döneminde tamamlanmayacak. Onun yerine seçilecek kişinin de bu politikaları sürdürmesi gerekecek. Küresel ısınma ile mücadele kararı, Obama’nın siyasi mirası içinde önemli bir yer tutacak diye düşünüyorum. Obama’nın hedefi gerçekleşse bile global düzeyde daha kapsamlı ve süratli adımlara ihtiyacımız var.
Seragazı emisyonlarında birinci sıraya oturan Çin dünyanın en büyük kömür üreticisi ve tüketicisidir. Dünya kömürünün yarısından fazlasını Çin tüketiyor. Bu nedenle Çin’deki şehirler çok ciddi hava kirliliği sorunu yaşıyor. Çin’in katılımı olmadan küresel ısınma ile mücadelede başarılı olmak mümkün değil. Çin’in Ulusal İklim Değişikliği Paneli Başkan Yardımcısı Prof. He Jiankun, 2016’da başlayacak 5 yıllık planda seragazı emisyonlarına sınırlama getirileceğini açıkladı. Çin’in bu kararı da doğru yönde atılmış bir adımdır ama yeterli olmaktan çok uzaktır. ABD ve Çin’in attığı adımları diğer ülkelerin de izlemeleri gerekir.
Küresel ısınma konusunda insanlık olarak birlikte önlemler almayı başardığımız söylenemez. Her ülke kendi çıkarlarını düşündüğü için global bir soruna global çözüm üretemiyoruz. Birlikte iş yapamıyoruz. Tüm ülkeleri bağlayıcı olacak bir uluslararası anlaşma için pazarlıklar devam ediyor. Gelecek yıl Paris’te yapılacak toplantıda bu konuda anlaşmaya varılması umut ediliyor. Varılacak anlaşmanın 2020’de yürürlüğe girmesi planlanıyor. Fazla zamanımız kalmadığını göz önünde bulundurarak Paris’te bir anlaşmaya varılmasını umut etmek ve bu yönde çaba harcamaktan başka seçeneğimiz yok.
Bilindiği gibi karbondioksit çok uzun süre atmosferde varlığını sürdürüyor. Yapılan tahminlere göre şimdiki karbondioksit salınımını ile 2100’de ısının 2 derece artmasını sağlamış olacağız. 2050’ye kadar çok ciddi önlemler almazsak ısı artışı 4 derece veya üstüne çıkabilir. Böylesi bir ısınmanın sonuçlarının ne olacağını kimse bilmiyor. Felaket olacağı kesin. Kısacası gezegenimizi ve üzerinde yaşayan canlıları korumak için elimizi çabuk tutmamız gerekiyor. Başkan Obama önemli bir karar aldı. ABD’nin bu konuda öncülük yapması önemli. Diğer ülkelerin katkısı da önemli. Kollektif çaba ve kararlar zamanı geldi, geçiyor.
