Çin’de, Sincan’da Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Türklerine zorla pamuk toplattırılmasıyla ilgili kaygılarını ifade eden perakende devleri Nike ve H&M’e yönelik boykot kampanyası başlatıldı. Dünya pamuk üretiminin beşte biri Sincan’da yapılıyor.
Boykot kampanyasına çok sayıda Çin şirketi katılıyor. Çin merkezli birçok e-ticaret platformu da Nike ve H&M’in ürünlerini satmamaya başladı.
Dün gece itibarıyla en az üç e-ticaret platformu; Pinduoduo, JD.com ve Tmall, boykot kampanyası kapsamında H&M ürünlerini satıştan kaldırdı.
Wang Yibo, Huang Şuan ve Victoria Song gibi ünlü isimler de bu markalarla bağlantılarını kestiğini belirterek “Ülkemizin çıkarları her şeyin üstündedir” dedi.
Sosyal medyada da Nike ve H&M’e büyük bir tepki dalgası başladı. Weibo’da birinci sıraya yerleşen “Sincan pamuğunu destekliyorum” etiketi 1,8 milyar görüntülenmeyle Weibo’da birinci sıraya yerleşti.
Bu hafta Avrupa Birliği ülkeleri, ABD, Kanada ve İngiltere; Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlalleri nedeniyle Çin’e yaptırım uygulama kararı almıştı. Yaptırımlar, üst düzey bazı Çinli yetkililerin varlıkların dondurulmasını ve bu kişilere seyahat yasağı getirilmesini öngörüyor.
Aralık’ta BBC’nin yayımladığı bir araştırma Çin’de yüz binlerce Uygur Türkünün pamuk tarlalarında zorla çalıştırıldığını ortaya koymuştu.
Nike ve H&M ne dedi?
Nike ve H&M, Uygur Türklerine yönelik muameleyle ilgili kaygılarını geçen yıl gündeme getirmişti.
İki şirket de “Sincan’da Uygur Türklerine zorla pamuk toplatılmasıyla ilgili haberler nedeniyle kaygı duyduğunu ve ürünlerinde Sincan’dan gelen pamuğu kullanmadığını” açıklamıştı.
Bu açıklamalar, Batılı ülkelerin yaptırım kararından sonra Çin Komünist Partisi tarafından yeniden gündeme getirildi.
Partinin gençlik örgütü Komünist Gençler Birliği’nin, sosyal medya platformu Weibo’daki paylaşımında “Bir yandan Sincan pamuğunu boykot için dedikodu yayacaksınız, diğer yandan Çin’de para kazanmak isteyeceksiniz. Ne rüya” denildi.
H&M’in açıklamasının ekran görüntüsünün de yer aldığı paylaşımdan sonra Çin devlet medyası bu markalara karşı boykot çağrısında bulundu.
‘Ülkemin çıkarları her şeyin üstündedir’
CGTN Televizyonu’nda yayımlanan bir haberde, Sincan’da zorla çalıştırılma iddiaları reddedilerek “Aksine, gelişmiş makinelerle toplandığı” belirtildi ve ‘yüksek kazanç nedeniyle insanların burada çalışmak için can attığını” söyleyen bir Uygur Türkünün sözlerine yer verildi.
Çin Devlet Televizyonu CCTV de, “erdemli kahraman olmaya soyunan H&M’in yanlış hesap yaptığını ve hatalarının bedelini ağır bir şekilde ödemesi gerektiğini” savundu.
H&M’in Çin ofisi BBC’nin mülakat başvurusuna henüz yanıt vermedi. Ancak şirket Weibo’daki açıklamasında “her zaman olduğu gibi Çinli tüketicilere saygı duyduğunu ve herhangi bir siyasi pozisyonu olmadığını” belirtti.
İnsan hakları grupları, Çin’in bir milyondan fazla Uygur Türkünü gözetim kamplarında tuttuğunu söylüyor.
Çin hükümeti ayrıca Uygur Türkleri ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik insan ihlalleriyle de suçlanıyor. Suçlamalar arasında bu kişilerin zorla çalıştırılması, kısırlaştırılması, cinsel taciz ve tecavüz de var.
Pekin yönetimi ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygurları gözetim kamplarında tuttuğunu reddediyor, “terörizmle mücadele” için bu kişilerin “yeniden eğitime tabi tutulduğunu” iddia ediyor.
