Page 28 - Londra Gazete Gida 2022

28 LG GIDA 2022

Detoks nasıl yapılır, işe yarar mı?

daha sağlıklı bir vücuda kavuşu- fincan kanı temizleyerek üre gibi ğinde, evde yapılan detoksları
lacağı vaat ediliyor. Detoks iki toksinlerin idrarla atılmasını inceleyen yeterince araştırma
farklı anlamda kullanılıyor: Biri sağlar. bulmakta güçlük çekmişti. Çünkü
ciddi alkol ve uyuşturucu sorunu Alkol alındığında karaciğer devre- bu konudaki literatür araştırıl-
olanların vücudunu bu madde- ye girip detoks yapar. Bu ikili bir dığında çok sayıda uyuşturucu
lerden arındırma amaçlı tıbbi süreçtir. Önce enzimler yoluyla detoks programları da ortaya çıkı-
detoks, diğeri ise vücuttaki zararlı alkol asetaldehite dönüştürülür. yor. 2014’te ise Sydney merkezli
maddeleri, “toksinleri” temizle- Bu toksik bir maddedir, ama hızla iki araştırmacı detoks diyetleri ile
diği vaadiyle pazarlanan madde- asetik asite, karbondioksite ve ilgili araştırmaları incelediğinde,
lerle evde yapılan detoks. Mo- suya dönüştürülür. Karaciğerin
dern yaşam bizi birçok sentetik alkolü işleme hızından daha hızlı bilimsel kriterlere uygun fazla
kimyasallar ve kimi zararlı doğal alkol alınması halinde kandaki araştırma bulamamıştı. Buldukla-
maddelerle karşı karşıya getiriyor. alkol seviyesi artar. Fazla alkol rı dar kapsamlı birkaç araştırma-
Peki bu maddelerin detoks yoluyla alımı süreklilik arz ediyorsa ase- da ise 2000 yılında detoks yapan
vücuttan atılacağına dair vaatler taldehit maddesi karaciğere zarar 25 kişinin, sonrasında kendilerini
gerçekçi mi? verebilir. Ama karaciğer daha daha sağlıklı hissettiği ve karaci-
Alkolü bırakıp sağlıklı bir diyet az miktardaki alkolü vücuttan ğer fonksiyonlarında bir miktar
yaptığınızda toksinlerin vücudu- temizlemeyi başarır. İşte vücudu- iyileşme görüldüğü belirtiliyordu.
nuzdan atılacağı doğrudur. Ama muzdaki detoks sistemlerinden Ancak genel olarak detoks diyetin
bu sadece çiğ sebzeleri sıkarak biri de budur. O halde özel detoks işe yaradığına dair yeterli veri
içtiğinizde değil, sürekli olan diyetleri işe yarar mı? Bu diyetler bulunmuyor. Bu nedenle bu tür
bir şeydir. Vücutta temizlik işi oldukça çeşitlidir. En basitleri diyetleri yapan kişilerin tanıklık-
gören böyle akıllı bir sistem var. alkol, kafein ve rafine şeker tüke- ları ön plana çıkıyor. Şok diyet
Derimizden tutun da solunum timini kesmeye yöneliktir. Ancak yapanlar kısa vadede kilo kay-
yollarındaki ince tüylere ve mu- günlerce sadece sıvı içmeyi, sonra
kusa kadar birçok unsur, zararlı azar azar yemeğe geçmeyi içeren bediyor ama bu durumun uzun
maddeleri arındırmaya yönelik. katı diyetler de vardır. vadede devam ettiğini gösteren
‘Peyer plakları’ adıyla bilinen ve veri bulmak zor. O halde detoks
ince bağırsakları çevreleyen lenf YETERLI ARAŞTIRMA YOK yapmakla uğraşmaya değer mi?
ASAJ, sıkılmış detoks yapıp vücudu toksinlerden dokusu, zararlı maddelerin besin- 2012’de Exeter Üniversitesi’n- Alkol detoksu açısından, birkaç
meyve-sebze arındırmak oldukça ilgi gören bir lerle birlikte bağırsaktan emilip den tamamlayıcı ve alternatif tıp hafta süren tek detoks yerine her
suları, bitkisel çay uygulama. Bu yöntemlerle cildin kan dolaşımına girmesini engel- uzmanı Edzard Ernst bu konuda hafta birkaç gün alkolden uzak
M veya oruç yoluyla güzelleşeceği, kilo verileceği ve ler. Böbrekler ise dakikada yarım yapılmış araştırmaları inceledi- durmak daha iyi sonuç verir.

Yemesi eziyete dönüşen çok acı yiyecekleri neden severiz?

IR Amerikan hastane- 34 yaşındaki hastanın bir ya- düzenli olarak oturup, yiyoruz.
sinin acil servisindeki rışmada yemeye karar verdiği Binlerce yıldır devam eden bir
doktorlar, korkunç “Carolina Reaper” adlı biber, jala- aşk ilişkisi bu ve giderek büyüyor.
B ağrı, “gök gürültüsü” peno biberinden 275 kat daha acı. 2007-2018 arasında dünyadaki
gibi yoğun bir baş ağrısı, boyun Neyse ki, beyindeki damarların yeşil acı biber üretimi 27 milyon
ağrısı ve öğürme şikayetiyle gelen daralması sonucu yaşadıklarının tondan 37 milyon tona yükseldi.
hastanın sorununu bulmaya hepsinin tedavisi vardı. Hasta ta- Evrimsel içgüdü Pazar analiz şir-
çalışıyordu. Tomografi, idar testi, mamen iyileşti. Bu, biraz aşırı bir keti IndexBox’un verilerine göre
tansiyon kontrolü ve fiziksel mu- örnek olabilir, ancak milyonlarca, her birimiz son bir yılda yaklaşık
ayene sonucu, doktorlar hastanın belki de milyarlarca insan, dilde 5 kilo acı biber yedik. Bazı ülke-
zehirlenmediği ya da gizemli bir yanma hissi yaratan, çaresizce lerin acıya düşkünlüğü çok daha
bir hastalığı olmadığı sonucuna içeceğe uzanmamıza yol açan ve büyük. Türkiye’de günde ortala-
vardılar. Hasta, dünyanın en acı midemizi alt üst eden veya daha ma 86,5 gram biber tüketiliyor.
biberlerinden birini yemişti. da beterine yol açan acı yemekleri Türkiye bu alanda, acı yiyecekle-
riyle meşhur Meksika’nın (günde
50,95 gram) açık ara önünde
dünya lideri. Macera arayan
psikolojimiz ve evrimsel içgüdüle-
rimize karşı mücadelemizle ilgili
karmaşık bir hikaye bu.

DOĞANIN SIRRI
Acı biberlerin, kapsaisini, acıdan araştırmacılar, bunun neden etrafa dağılıyorlar. Peki, biber
sorumlu maddeyi geliştirdikleri acı biber bitkilerinin çok işine bitkileri acıyı memelileri kendi-
evrim süreci bile hala tartışmalı. yaradığını keşfetti. Memelilerin lerini yemekten caydırmak için
Uzmanlar, bitkilerin zamanla sindirim sistemi, biber tohumla- geliştirdiyse, neden insanlarda işe
acı olduğunu ve memeliler ile rın parçalıyor ve filizlenmelerini yaramıyor? İnsanların normalde
böceklerin kendilerini yemesi- önlüyor. Ancak, kuşlarda durum acı tatları zehirle ilişkilendirdiği
ni önlemek için acı tadı ortaya bu değil. düşünülürse, bu durum özellik-
çıkarttıklarını biliyor. Tohumlar sindirim sistemlerin- le şaşırtıcı. Çünkü bu, evrimsel
Ancak bu acı tat kuşları korkut- den zarar görmeden geçiyor ve hayatta kalma mekanizmamızın
muyor. Arizona Üniversitesi’nden dışkıyla, fililenmeye hazır halde bir parçası.