ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Şubat ayında göreve başlamıştı. Kerry, bir aydan az bir süre içinde üçüncü Ortadoğu ziyaretini gerçekleştiriyor. Bir tür “mekik diplomasisi” uyguluyor. Başkan Obama’nın İsrail ziyaretinden kısa süre sonra Kerry’nin Ortadoğu’ya geri dönmesi, bölgedeki sorunların çözümüne ABD’nin verdiği önemi yansıtıyor. John Kerry, Ortadoğu ziyaretine Türkiye’den başladı. Bu ziyaret, ABD’nin Ortadoğu stratejisinde Türkiye’nin önemli yerinin yeni göstergesi. Kerry, kısa sürede ikinci Türkiye ziyaretini gerçekleştiriyor. John Kerry 6-7 Nisan’da Türkiye’de olacak. Başbakan Erdoğan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve diğer yetkililerle başta Suriye olmak üzere bir çok konuda görüş alış verişinde bulunuyor. Ele alınan konular arasında Kıbrıs da var. ABD Dışişleri Bakanı, Türkiye’den sonra 8-9 Nisan’da Kudüs ve Ramallah’ı ziyaret ederek, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ve Filistin lideri Mahmud Abbas ile görüşecek. Bu görüşmelerde İsrail-Filistin sorununa çözüm bulunması için doğrudan müzakerelerin yeniden başlaması olanakları araştırılacak. Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşme sürecine girmesi ile İsrail-Filistin sorununa çözüm bulma çabalarında Türkiye’nin daha aktif rol oynaması bekleniyor.
ABD, Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesine büyük önem veriyor. Suriye iç savaşı, İsrail-Filistin sorunu, Doğu Akdeniz’de enerji konuları ve diğer bölgesel sorunların çözümünde Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi büyük öneme sahip. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, Başkan Obama'nın Kerry'den, "Türkiye ile İsrail arasındaki ılımlaşmanın tam bir normalleşmeye dönüşmesi yönünde taraflarla çalışmaya devam etmesini istediğini" kaydetti. Nuland, "Dolayısıyla Bakan Kerry, Türk yetkilileri görmek için ilk İstanbul'a gidip ardından İsrail'e geçerek, iki tarafı da birlikte iyi bir şekilde çalışma ve aralarındaki normalleşmenin derinleşmesi için adım atmaya devam etmeleri yönünde teşvik etme fırsatına sahip olacak" dedi. Nuland, Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi için iki tarafın da daha fazla adım atmasına ihtiyaç olduğunu vurgulamayı unutmadı. Türkiye-İsrail ilişkileri Kerry’nin Türkiye ziyaretinin önemli gündem maddelerinden biri. Başbakan Erdoğan’ın 16 Mayıs’ta Washington’da Başkan Obama ile yapacağı görüşme öncesinde Kerry’nin Türkiye’ye gelmesi, bu önemli ziyaretin hazırlık çalışmaları için de bir fırsat.
Kerry’nin yeni Ortadoğu ziyaretinin merkezinde İsrail-Filistin anlaşmazlığına çözüm bulma çabaları var. Başkan Obama, İsrail ziyareti sırasında Filistin sorununa çözüm bulunmasının önemini vurgulamıştı. John Kerry, şimdi taraflarla görüşerek bu konuda ilerleme sağlanması için çaba harcayacak. Bunun kolay olmadığını herkes biliyor. Geçmişte bir çok ABD Dışişleri Bakanı bu konuda çaba harcamış ama başarılı olamamıştı. Şimdi, deneme sırası Kerry’de. Kerry çok deneyimli bir diplomat. Ortadoğu’yu iyi biliyor. ABD Dışişleri Bakanı’nın bölgeye hazır bir planla gelmesi beklenmiyor. Kerry, tarafları dinlemeyi amaçlıyor. Neyin mümkün olup olmadığını anlamaya çalışacak. ABD, taraflara çözüm empoze etmek yerine çözüm yönünde adım atmalarını sağlamayı hedefliyor. Dört buçuk yıldır buzdolabında olan barış müzakerelerinin yeniden başlaması için İsrail hükümetinin bazı adımlar atması gerekiyor. İsrail ve Filistinliler arasında son ciddi barış müzakereleri 2008’de, Bush yönetimi sırasında Annapolis’te yer almıştı.
İsrail hükümeti, işgal altındaki topraklarda yeni Yahudi yerleşim yerlerini destekleyeceğini ortaya koydu. Bu tavır, müzakere süreci önünde önemli bir engel. İsrail hapishanelerinde bulunan çok sayıda Filistinlinin serbest bırakılması konusu da önemli. Son haftalarda İsrail ile Filistinliler arasında ilişkiler gerginleşti. Yeni bir “İntifada” olasılığından sık sık söz ediliyor. John Kerry’nin ziyareti sırasında iki devletli çözüm yönünde mucize beklenmese de taraflar arasında güven artırıcı bazı adımların atılması mümkündür.
Ortadoğu fırtınalı bir dönemden geçiyor. İstikrarsızlığın aşılabilmesi ve bölgenin kalıcı çözümlere ulaşması için hem uluslararası, hem de bölgesel aktörlerin yoğun çaba harcamaları gerekiyor. ABD en önemli uluslararası aktör. Türkiye ve İsrail önemli bölgesel aktörler. Umarız ABD Dışişleri Bakanı’nın yeni ziyareti, barış yönündeki çabaları güçlendirir.
