kıbrıs ingiltere londra lefkoşa
DOLAR
32,3307
EURO
35,0310
STERLIN
40,9385
BITCOIN
$70.586
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
LONDRA
Orta şiddetli yağmur
11°C
LONDRA
11°C
Orta şiddetli yağmur
Cuma Orta şiddetli yağmur
14°C
Cumartesi Kapalı
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
12°C
Pazar Hafif yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
10°C
Pazartesi hafif yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
14°C

Suriye ve ABD-Tükiye işbirliği

08.08.2012
0
A+
A-

    Suriye konusunda artık Beşar Esad’ın geleceği değil, Suriye’nin geleceği tartışılıyor. Beşar Esad gidici. Başbakanı bile kendisini terketti. Esad kısa sürede düşer mi? Bunu kimse bilmiyor. Rejim sonuna kadar savaşma kararlılığında. Kan akıtmaktan çekinmiyor. İran ve Rusya’dan aldığı destekle muhalefeti ezme çabalarını sürdürecek. Krize diplomatik çözüm bulma çabaları sonuçsuz kaldı. Soğuk Savaş gerilerde kalmış olsa da BM Güvenlik Konseyi’nde Soğuk Savaş dönemini anımsatan durum, uluslararası topluluğun krizi etkili bir şekilde yönetmesine izin vermedi. Kofi Annan istifa etmek zorunda kaldı. Kıbrıs’tan sonra Suriye’de de kendi adı ile anılan plan başarısız oldu.

    ABD, Beşar Esad sonrası dönem için planma çalışmalarını yoğunlaştırdı. AB, kendi iç sorunları nedeniyle Suriye krizinde etkili bir rol oynayamıyor. ABD’nin girişimlerini destekliyor. Suriye’nin geleceğinin planlanması konusunda ön plana çıkan işbirliği ABD ile Türkiye arasındaki işbirliği. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’un 11 Ağustos’ta Türkiye’ye yapacağı önemli ziyareti bu çerçevede değerlendirmek gerek. Bu ziyaret, Başkan Obama ile Başbakan Erdoğan arasında Suriye konusunda  devam eden sıkı temasla birlikte düşünülmeli.

    Suriye’nin geleceği konusunda ABD ve Türkiye’nin birleştiği noktalar neler? Öncelikle Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması. Devam etmekte olan iç savaşta mezhep ve etnik öğelerin ön plana çıkmış olması, ülke bütünlüğü için ciddi tehlike. Bildiğimiz şekli ile Suriye’nin varlığını koruyup korumayacağı belli değil. Esad’la birlikte Suriye devlet mekanizmasının da çökmemesi ikinci önemli konu. Irak’ta Amerikan işgali sonrasında “Baasçılıktan arındırma” adı altında tüm devlet kurumlarının çökertilmesinin faturası ağır olmuştu. Ne ABD, ne de Türkiye Suriye’deki Baas rejimi konusunda aynı hatanın tekrarını ister. Devlet kurumları tamamen çökerse ülke kaosa sürüklenecek. Etnik ve mezhepsel çatışmaları kontrol altına almak mümkün olmayacak. Suriye “Lübnanlaşacak.” Komşu ülkeler bundan etkilenecek. Suriye’nin kimyasal silahlarının geleceği bir diğer hassas konu. ABD ve Türkiye bu konuda ortak hassasiyetlere sahip. Kimyasal silahlar konusu İsrail, Ürdün, Lübnan gibi diğer bölgesel aktörleri de yakından ilgilendiriyor. Kimyasal silahların El Kaide veya Hizbullah gibi örgütlerin eline geçmesi kaygıları var. İsrail, böylesi bir olasılığa karşı hava harekatı hazırlığı içinde olduğunu gizlemiyor. Bölünmüş muhalefeti birleştirme çabalarında da ABD ve Türkiye ortak görüşte. İktidar alternatifi olabilmesi için muhalefetin birleşmesi gerek.  

    Salı günü Güney Afrika’da yaptığı konuşmadaBayan Clinton, Esad sonrası dönemi  konuşmaya ve planlamaya başlamak gerektiğini söyledi. “Rejimin düşeceğini biliyorum” dedi. Esad sonrası Suriye konusunda kafalarda çok soru var. Şimdi bu sorulara cevap üretme zamanı. ABD’nin Suriye ile ilgili diplomasisi yoğunlaştı. Bayan Clinton’un Türkiye ziyareti öncesinde ABD Savunma Bakanı Leon Panetta Ürdün’ü ziyaret etti. Kral Abdullah’la Suriye’nin geleceğini konuştu. ABD’nin son Şam büyükelçisi Robert Ford, Kahire’de Suriyeli muhaliflerle biraraya geldi. Yoğun diplomatik temaslara paralel olarak Suriyeli muhaliflere Amerikan desteği artıyor. Geçen hafta çıkan haberlere göre Başkan Obama, Suriyeli muhalifleri desteklemek için CIA’e gizli operasyonlar yapma yetkisi verdi. Obama, Suriyeli siviller için 12 milyon dolarlık ek bir fon onayladı. ABD daha önce iletişim ve tıbbi malzeme için 25 milyon dolar sağlamıştı. Kısacası ABD Suriyeli muhaliflere desteği artırıyor.   

   Suriye’nin geleceği ile Ortadoğu’nun geleceği birbiri ile bağlantılı. Suriye’nin geleceğini planlamak, Ortadoğu’nun geleceğini de planlamak anlamına geliyor. Ortadoğu’da İngilizlerle Fransızların oluşturduğu sistem çatırdarken geçiş sürecini iyi yönetmek, devletlerin sınırları içerisinde demokrasi ve özgürlükleri artırarak, sınırları değiştirerek özgür olma özlemlerini azaltmak; barış, istikrar ve işbirliği koşulları oluşturmak ortak noktalarında birleşmek gerek.

    “Arap Baharı” diye isimlendirilen süreçte Suriye en zor sınav. İran’ın nükleer programı ve bu program nedeniyle bölgede savaş çıkıp çıkmayacağı diğer zor sınav. Suriye ve İran Türkiye’nin önemli komşuları. Türkiye diplomasisinin bu konularda ABD ile yakın temas ve işbirliği içinde olması doğru bir yaklaşım. Suriye ve Ortadoğu’nun geleceğinin planlanmasında söz sahibi olmak gerek. Gelişmelere seyirci kalmak, risk almamak akıllı bir seçenek değil.        

 

Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.