İki garantör ülke Türkiye ve Yunanistan’daki iç gelişmeleri hesaba katmadan Kıbrıs analizi yapmamak gerektiği bazen unutuluyor veya inkar ediliyor. İç gelişmeler bu iki ülkenin Kıbrıs politikasını değiştirmez ama süreci etkiler. “İlgisi yok” diyenler yanılıyor. Türkiye artık anayasa referandumu sürecine girdi. Ankara’da siyasetin tüm dikkati bu konu üzerinde olacak. Henüz konuşulmayan konu Yunanistan’ın durumu. Batı basınında çıkan bir kaç yazı dışında bu konuya ilgi gösterilmiyor ama yakında durum değişecek. Yunanistan’ın çok ciddi mali sorunları var. Önümüzdeki haftalarda Türkiye’nin dikkatleri referandum üzerinde olacaksa Yunanistan’ın dikkatleri de kredi verenlerle pazarlık üzerinde olacak. Bu pazarlığın sonucu bir çok açıdan Yunanistan’ın kaderini belirleyecek.
Yunanistan’ın karşı karşıya olduğu duruma kısaca göz atalım. The Guardian, Financial Times gibi gazetelerde çıkan haberlere göre bu ülkenin 3. kurtarma paketinin denetlenmesi müzakerelerinde zorluklar yaşanıyor. Atina ile kreditörleri arasında devam eden çetin müzakerelerde tıkanma var gibi. Bu nedenle ülkenin Euro bölgesinden çıkması olasılığı yeniden konuşulur oldu. Sonucun ne olacağını şimdiden tahmin etmek kolay değil ama zor bir döneme girilmekte olduğu ortada. Yunanistan’la yapılmakta olan müzakerelerde Uluslararası Para Fonu (IMF) daha katı bir tutum içinde. Kreditörler 2018’de tamamlanacak 86 milyar Euro’luk 3. kurtarma paketinin koşullarının hayata geçirilmesini talep ediyorlar. Atina bunu yapmazsa yeni kredi dilimi verilmeyecek. Yunanistan’ın Temmuz’da 7.4 milyar Euro borç ödemesi gerekiyor. Bu ödemeyi yapamazsa iflas durumunda kalır ve böylesi bir gelişme zincirleme sonuçlara yol açar. Euro’dan ayrılma bunlardan biri olabilir.
Almanya’da bu yıl seçimler var. Alman kamuoyu Yunanistan konusunda çok hassas. Bayan Merkel zor durumda. Şartlarda herhangi bir yumuşamayı kabul etmesi ona oy kaybettirir. Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble Yunanistan’ı eleştiren açıklamalar yapıyor ve seçmenler bundan hoşlanıyor. Diğer yandan Yunanistan’ın yeniden krize girmesi AB ve Euro için iyi olmaz. Bu noktada IMF’nin katılımı büyük önem kazanıyor. Almanya, IMF olmadan şimdiki kurtarma programının sona ereceğini söylüyor. IMF, Yunanistan ekonomisinin geleceği konusunda çok kötümser. Financial Times’ın haberine göre henüz açıklanmayan ama FT’nin gördüğü bir raporda IMF uzmanları Yunanistan’ın borçlarının sürdürülebilir olmadığı ve “patlayıcı” bir yolda olduğu görüşünü savunuyorlar. IMF, Yunanistan’ın daha sert koşulları hayata geçirmesini , AB ve özellikle Almanya’nın bu yönde Atina’ya baskı yapmasını istiyor. Örneğin IMF emeklilik maaşlarında daha fazla azaltma yapmadan hedeflere ulaşılamayacağını savunuyor. The Guardian’ın yazdığı gibi Yunanistan’da emeklilik maaşları şimdiye dek 12 kez azaltıldı. Başbakan Tsipras yeni bir azaltma yapabilir mi? Çok zor. Yunanistan’dan başka önlemler de isteniyor.
Kredi verenlerin koşullarını reddetme vaadi ile seçimleri kazanıp iktidara gelen ama bunun tam tersini yapan Syriza hükümeti zor bir açmazla karşı karşıya. Hükümetin parlamentodaki çoğunluğu çok zayıf. Syriza, içinde farklı grupları barındıran bir parti. Hükümet yeni kemer sıkma kararlarının neden olacağı sorunlara dayanabilir mi? Başbakan Tsipras IMF’nin taleplerini kabul etmeyeceğini tekrarlıyor. Bu noktada tıkanma başlıyor. Anlaşmaya varılamazsa veya IMF programdan çekilirse ne olacak? Şimdiki program tamamlansa bile dördüncü bir kurtarma programına ihtiyaç olacak mı? Bu sorular cevap bekliyor ve zaman dar.
Yunanistan’da mali kriz yedi yıl önce patlak vermişti. Aradan geçen zamana rağmen ülkenin mali geleceğinin ne olacağı hala bilinmiyor. Halk bunun faturasını çok ağır bir şekilde ödüyor. Kemer sıkma politikaları halkın belini büküyor. Bu noktada Yunanlı politikacılar ne yapacaklar? Yeni kemer sıkma önlemleri uygulamaları siyasal intihar anlamına gelebilir. AB ve Euro bölgesi konusunda tavırlarını gözden geçirmek zorunda kalırlar mı? Böylesi düşüncelerin var olduğu belirtiliyor. Yunanistan konusunda AB içinde görüş birliği sağlanacak mı? AB ile IMF arasında görüş farklılıkları, AB’den IMF’e eleştiriler var. Financial Times, IMF içinde de görüş farklılıkları olduğunu yazdı. Kısacası Yunanistan mali konularda kritik bir döneme giriyor. Kredi verenlerle anlaşması açısından önümüzdeki haftalar çetin pazarlıklara sahne olacak. Mart’a kadar bir süre olduğu belirtiliyor. Sonra bazı AB ülkelerinde seçimler başlayacak. Belli ki bu yıl sadece Hollanda, Fransa, Almanya seçimleri değil Yunanistan’ın mali sorunlarının aşılıp aşılamayacağı açısından da AB için sınav olacak.
