ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden Türkiye’yi ziyaret etti. Ziyaret Türkiye-ABD ilişkileri açısından çok kritik bir dönemde gerçekleşti. 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ikili ilişkilerde gerginlik yaşandığı biliniyor. Türkiye’nin ABD konusunda şikayetleri var. Türk yetkililerin yaptığı sert açıklamalar bunun göstergesi. Türkiye kamuoyunda zaten var olan Amerikan karşıtlığı medyanın da desteği ile tavan yaptı. Komplo teorilerinin yaygın olduğu toplumlarda sorulara kolay cevap arayıp bulmak adettir. Türkiye’nin tüm sorunlarının arkasında ABD olduğu görüşü oldukça yaygın. ABD’nin de Türkiye konusunda şikayetleri var. ABD-Türkiye ilişkilerinde inişler çıkışlar yaşansa da bu ilişkilerin her iki taraf için çok önemli olduğunu unutmamak gerek. İlişkilerin bozulması hem Türkiye’ye, hem de ABD’ye zarar verir. Kuşkusuz Türkiye’nin zararı daha büyük olur. Obama yönetiminin Başkan Yardımcısı Joe Biden’ı Türkiye’ye göndererek ilişkileri düzeltmeye çalışması doğru bir yaklaşımdır. Biden ziyareti ABD’nin Türkiye’ye verdiği önemi yansıtıyor. Biden, daha önce de Türkiye’yi ziyaret etmiş, Türkiye’yi bilen bir kişi. Bu satırlar Biden resmi temasları öncesinde yazıldı. Bu temaslar sırasında yapılacak açıklamalar bize ikili ilişkilerin yönü konusunda ip uçları verecek.
Biden’in Türkiye ziyareti sadece Türkiye’de değil, bölgede çok önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemde gerçekleşti. Türkiye bir yandan darbe girişiminin açtığı yaraları sarmaya, devlete sızan unsurlarları temizlemeye çalışırken, terör saldırıları ile mücadele ederken bir yandan da başta Suriye olmak üzere bölgesel krizlerle uğraşmak durumunda. Tüm bu konularda ABD ile ilişkileri tamir edip geliştirmek çok önemli. Yapılan karşılıklı açıklamalar ilişkileri güçlendirme isteğini yansıtıyor. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, Biden ziyareti öncesinde “ABD, Türkiye’nin demokratik hükümetini güçlü şekilde desteklemeyi sürdürüyor. Bunda bir belirsizlik yok. Başkan Yardımcısı Biden da Türkiye’ye ziyaretinde bunu bir kez daha yineleyecek. Biden’ın ayrıca Türkiye’nin DAEŞ’e karşı verdiğimiz mücadeleye katkı sağlamak için attığı adımları desteklediğimizi ve bunlardan duyduğumuz memnuniyeti bildirecek” açıklamasında bulundu. Türkiye Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş’un yine Biden ziyareti öncesinde “İncirlik Üssü’nün Rusya’nın kullanımına açılması söz konusu olamaz” yönündeki açıklaması Türkiye’nin İncirlik’i Rus uçaklarına açabileceği yönündeki spekülasyonlara noktayı koydu. Belli ki taraflar ilişkilerini tamir edip güçlendirmek istiyorlar.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında yeşerip güçlenen Türkiye-ABD müttefik ilişkileri Soğuk Savaş döneminde ve sonrasında bir çok sınavdan geçti. Zor dönemler, sıkıntılar yaşandı. Ama sonuçta ilişkiler güçlenerek devam etti. Şimdi de zorlukların aşılması ve her iki tarafa yarar sağlayan işbirliğinin güçlenmesi sürpriz olmaz. Sonuçta devletler çıkarları temelinde tavır belirlerler. ABD ve Türkiye’nin çıkarları iki ülke arasında yakın işbirliğini gerektiriyor. Türkiye, Rusya, İran gibi aktörlerle ilişkilerini geliştirebilir ve geliştirmelidir. Ancak bu ülkelerle var olan çıkar çelişkileri ortadan kalkmaz. Türkiye’nin ekonomisi, ulusal güvenliği, siyasal modeli Batı ile sıkı sıkıya bağlıdır. Son zamanlarda güçlenen Batı karşıtı retoriğe rağmen Türkiye’nin yüzü Batı’ya dönük olmaya devam edecek. Bunun değişmesi beklenmiyor. “Dostlarını artırmaya çalışacağını” söyleyen Türkiye’nin dünyanın süper gücü ile ilişkilerde ipi daha da germesi yanlış olur. ABD de ilişkileri normalleştirmek, aradaki görüş farklılıklarını gidermek için kendine düşeni yapmalıdır.
Joe Biden’in Türkiye ziyaretinde ikili ilişkileri ilgilendiren konular masaya yatırıldı. Bu konular içinde Suriye konusu ön plana çıkıyor. Suriye’de önemli gelişmeler yaşanıyor. ABD ile Rusya arasında Suriye pazarlığı devam ederken tüm aktörler kendi konumlarını güçlendirme peşinde. Tüm bu gelişmelerden en fazla etkilenen ülke Türkiye. Gaziantep’te gerçekleştirilen terör saldırısı, Suriye’den Türkiye’ye düşen top mermileri bunun kanıtı. IŞİD terör örgütü ile mücadele çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Cerablus’a yönelik operasyonu muhakkak ki ABD’yi yakından ilgilendiriyor. Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması, IŞİD gibi terör örgütlerinin yenilgiye uğratılması, sonuçta Suriye’de tüm halkın isteklerini yansıtacak yeni bir yönetim oluşturulması hem ABD, hem de Türkiye’nin arzusu. Suriye hemen yarın çözümlenecek bir konu değil. Bir süre daha kafa ağrıtmaya devam edecek. Obama yönetiminin görev süresi doluyor. Yeni ABD hükümeti de Suriye ile uğraşmak zorunda olacak.
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’in Türkiye ziyareti tüm dünyada ve özellikle bölgemizde yakından izlenecek. Ziyaretin Türkiye-ABD ilişkilerinin yeniden rayına oturmasına katkıda bulunması önemli.
