Brexit konusunun hepimizi usandırdığı ortada. Ne var ki 29 Mart’a bir ay kala durumu gözden geçirmekte yarar var. İngiltere siyaseti uzun zamandır devam eden Brexit tartışmalarında nereye vardı? Hiç bir yere varmadı. Ülke hala önünü göremiyor. Anlaşmasız ayrılma dahil tüm olasılıklar geçerliliğini koruyor. Siyaset bu çıkmaza çözüm üretemiyor. Bu nedenle hem İşçi Partisi, hem de Muhafazakar Parti’den istifalar oldu. Çözüm üretmeleri için iki parti üzerinde de baskı var ve bu baskı giderek artıyor. En büyük baskı Başbakan Theresa May üzerinde. Ülkeyi felakete sürükleyecek anlaşmasız ayrılma olasılığına karşı nihayet AB’den ayrılmayı erteleme olasılığından söz etti. May, 12 Mart’ta parlamentoda şansını bir kez daha deneyecek. Parlamento yine May’in Brexit önerisini reddederse anlaşmasız ayrılma oylaması yaptıracak. Bu da reddedilirse Brexit’i erteleme oylaması gündeme gelecek. Erteleme ne kadar olur? Nasıl olur? Belli değil. İşçi Partisi “yumuşak Brexit”, “kapsamlı bir Gümrük Birliği” ve “ortak pazara yakın işbirliği” istiyor. Bu öneriler parlamentoda kabul edilmezse ikinci referandumu destekleyeceğini ifade etti. İşçi Partisi’nin ikinci referandum olasılığından söz etmesi çok olumlu bir gelişme ama böylesi bir referandumun olup olmayacağı hala belli değil. Bu siyasi tabloya baktığımızda net bir şey görmemiz mümkün değil. Hem Muhafazakar Parti’de, hem de İşçi Partisi’nde ciddi görüş ayrılıkları var.
Anlaşma olmadan AB’den ayrılmanın felaket olacağını aklı başında herkes görüyor. Sadece gözünü ideoloji bürümüş “hard Brexit” yanlısı Muhafazakarlar göremiyor. İngiltere’nin başına ne geldiyse bu kuru kafalı Muhafazakarlar yüzünden geldi. İngiltere hükümetinin yayınladığı son veriler anlaşmasız ayrılmanın tehlikelerini ortaya koyuyor. Anlaşma olmadan ayrılma durumunda İngiltere ekonomisi önümüzdeki 15 yıl içinde yüzde 9 oranında zayıflayacak. Önemli kısmı AB’den ithal edilen gıda fiyatları artacak. AB İngiltere’ye ihraç edilecek sığır etine yüzde 70, kuzu etine yüzde 45, arabalara yüzde 10 gümrük uygulayacak. Panik satın almalar piyasada belirli ürünlerin bulunmamasına yol açabilecek. Dover’den malların girişi aylarca azalacak. Kuzey İrlanda ekonomisi çok büyük darbe alacak.
Gelinen noktada İşçi Partisi’ne tarihi görevler düşüyor. İçine düşülen trajik durumdan çıkış yolu ikinci bir referandumdur. Kendi Brexit önerisinin parlamentoda reddedilmesi durumunda İşçi Partisi AB’de kalma seçeneğini de içerecek ikinci referandumu destekleyeceğini açıkladı. Brexit’ten en çok işçiler, emekçiler zarar görecek. 2016’da farklı nedenlerle işçi sınıfınn önemli kısmı Brexit lehine oy vermiş olabilir ama şimdi durum değişti. Brexit propagandalarının yalanları ortaya çıktı. İşçi Partisi bu konuda işçilere öncülük yapmalı, gerçekleri anlatmalıdır. “Benim seçim bölgemde İşçi Partili seçmenlerin çoğu Brexit lehinde oy kullandı bu nedenle sesimi çıkarmayayım” yaklaşımı çok yanlıştır. Şimdi insanlar Brexit’in ne olup ne olmadığını daha iyi anladılar. Onlara bir şans daha tanıma zamanı geldi. İkinci referandum İngiltere’nin sorunlarına çözüm üretecektir. Yapılan anketler ikinci bir referandumda AB’de kalma yönündeki oyların çoğunluk sağlayacağını gösteriyor. Böylesi bir sonuç yaşanan “deliliğe” son verecek ve ülke normale dönecektir.
Yok ikinci referandumdan yeniden AB’den ayrılma kararı çıkarsa “Kendi düşen ağlamaz” misali İngiltere başına gelecekleri çekecek. İkinci referandum olmadan tartışmaları kapatmak mümkün değil. Muhafazakar Parti içindeki sertlik yanlılarını tatmin etmek hiç mümkün değil. Hard Brexit dışında hiç bir şey onları tatmin etmez. Başbakan May’in en büyük hatası bu grubu tatmin etmeye çalışmasıdır. Top İşçi Partisi’nde.
İngiltere’yi yönetenlerin ve İşçi Partisi yöneticilerinin gerçeklerle yüzleşmeleri gerekiyor. 29 Mart’a sayılı günler kala içine düşülen “kuyudan” çıkmanın yolu halka gitmektir. Financial Time gazetesinde Martin Wolf “A second Brexit referendum is now essential” (İkinci Brexit referandumu şimdi gereklidir” başlıklı yazısıyla durumu çok güzel özetledi. The Guardian gazetesinde Zoe Williams’ın “Another referendum has edged closer. With Labour behind it, remain can win” başlıklı yazısı da önemli. Williams, İşçi Partisi’nin ikinci referanduma destek vermesini parti tabanının zaferi olarak niteledi.
Artık zaman kalmadı. İngiltere’nin kaderi önümüzdeki günlerde, haftalarda belirlenecek. Zararın neresinden dönülürse kardır.
