Alman Bertelsmann Vakfı “Policy Performance and Governance Capacities in the OECD and EU” başlıklı araştırmasının sonuçlarını açıkladı. OECD ve Avrupa Birliği üyesi 41 ülke araştırma kapsamındaydı. Bu ülkeler arasında Türkiye de var. Araştırmada 41 ülke demokrasi kalitesi, politika performansı ve devlet idaresi açısından inceleniyor. Demokrasinin kalitesi açısından ortaya konan sonuçlar sürpriz değil. Raporda araştırmanın yapıldığı ülkelerin birçoğunda demokrasi ve hukuk devleti standartlarının kötüleşme eğiliminde olduğu tespiti yapılıyor. Elbette bu eğilim sadece araştırmanın yapıldığı ülkelerle sınırlı değil. Dünya genelinde gözlemlenen bir eğilim. Rapora göre demokrasi kalitesindeki düşüş ve artan siyasi kutuplaşma gerekli reformların yapılmasına engel teşkil ediyor. Raporun ortaya koyduğu tablo pek iyimser değil.
Raporda demokrasinin kalitesi konusu ön plana çıkıyor. OECD ve AB üyesi ülkelerde bile demokrasinin aşınabileceği vurgulanıyor. 2014 yılında yapılan araştırma ile karşılaştırıldığında 41 ülkenin on dördünde demokrasi kalitesinde iyileşme, yirmi altısında kötüleşme olduğu belirtiliyor. Rapora göre kötüleşme eğilimi 2011 yılından beri devam ediyor. Özellikle Polonya, Türkiye, Macaristan, Meksika, ABD gibi ülkelerde demokrasi kalitesindeki kötüleşme kaygı verici. Demokrasi kalitesi açısından en iyi durumda olan ülkeler İskandinav ülkeleri. İsveç 9.19 puanla birinci sırada, Finlandiya (9.15) ikinci sırada, Norveç (8.93) üçüncü sırada. Demokrasi kalitesi açısından en alt sıradaki ülke 2. 96 puanla Türkiye. Umarız Türkiye’de hem iktidar, hem de muhalefet bu konu üzerinde durur. OECD ve AB ülkeleri arasında demokrasi kalitesi açısından sonuncu olmak Türkiye’ye yakışır mı? Bu konuda en büyük sorumluluk elbette iktidarın. Türkiye’nin üzerinde, 40. sırada 3.5 puanla Macaristan yer alıyor. Popülist Victor Orban yönetiminin AB üyesi Macaristan demokrasisini getirdiği nokta işte bu. 39. sırada 4.67 puanla Meksika yer alıyor. Diğer bazı ülkelere baktığımızda Almanya 5., Kanada 13., İngiltere 16., ABD 18., Fransa 24., Yunanistan 28. sırada. Bertelsmann Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Aart De Geus, demokrasinin kalitesinin kötüleştiği ülkelerde vatandaşların hükümete duydukları güvenin artmasını “alarm verici” olarak niteledi.
Politika performansı açısından 41 ülkede durum ne? Burada ekonomi, sosyal ve çevre politikalarının hayata geçirilmesi ele alınıyor. Rapora göre OECD ve AB ülkelerinde 2008 mali krizi sonrasında ekonomik iyileşme görülse de sosyal konularda ve çevre konularında marjinal ilerleme sağlandı. 2014’ten bu yana 10 ülkede politika performansında düşüş oldu. Bu 10 ülkenin yedisinde düşüş az oranda. Politika performansı açısından 1. sırada İsveç, 2. sırada Norveç, 3. sırada Danimarka yer alıyor. En altta, 41. sırada Yunanistan, 40. sırada Türkiye, 39. sırada Meksika var. Türkiye yine en aşağılarda. Sosyal politikalar açısından 36., ekonomik politikalar açısından 30., çevre politikaları açısından 40. sırada bulunuyor. Demek ki özellikle çevre politikaları açısından durum kötü. Genel politika performansı sıralamasında Almanya 6., İngiltere 9., Fransa 15., ABD 38. sırada. ABD çevre politikalarında sonuncu sırada.
Devler idaresi açısından duruma bakalım. Burada yürütme kapasitesi ve yürütmenin hesap verebilirliği inceleniyor. Raporda siyasi kutuplaşmanın artmakta olduğuna işaret ediliyor. Bu kutuplaşma iyi devlet idaresini ve gerekli reformların yapılmasını zorlaştırıcı rol oynuyor. Bu alanda 18 ülkede ilerleme, 21 ülkede gerileme görülüyor. Devlet idaresi açısından 1. sırada İsveç, 2. sırada Danimarka, 3. sırada Norveç var. En altta 41. sırada Kıbrıs, 40. sırada Romanya, 39. sırada Hırvatistan yer alıyor. Türkiye, Hırvatistan’ın hemen gerisinde 38. sırada. Yürütme kapasitesi açısından Türkiye 32. sırada, yürütmenin hesap verebilirliği açısından en altta, 41. sırada bulunuyor.
Raporun temel bazı sonuçları şöyle özetlenebilir: Liberal demokrasi modeli artan baskı altında. Siyasi kutuplaşma iyi idareyi zorlaştırıyor. Hükümetlerin halkla iletişiminde ve medyada sorunlar yaşanıyor. Sosyal sürdürülebilirlik ekonomik performansın gerisinde kalıyor.
Raporda araştırmaya dahil ülkelerle ilgi ayrıntılı bilgiler aktarılıyor. Süper güç ABD’nin 9 sıra gerilemesine dikkat çekiliyor. Türkiye’ye baktığımızda demokrasi açısından 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden sonra OHAL ilan edilmesi ve bunun doğurduğu sonuçlar inceleniyor. Demokrasi kalitesi, devlet idaresi ve politika performansında Türkiye’nin en altlarda yer alması ülkeyi yönetenleri düşündürmeli. İlgilenenler raporu Bertelsmann Vakfı sitesinde bulabilir.
