İngiliz kraliyetinin taç giyme törenlerinde kullanılan “Hükümdarın Haçlı Asası” isimli tarihi asayı süsleyen “Afrika’nın Büyük Yıldızı”, 530,2 karat ağırlığıyla dünyanın kesilmiş en büyük renksiz elması özelliğini taşıyor.
İngiltere’de, Londra Kulesi’nde muhafaza edilen Afrika’nın Büyük Yıldızı’nın, çıkarıldığı Güney Afrika Cumhuriyeti’ne iade edilmesi talebi son haftalarda Güney Afrikalılar tarafından sıklıkla gündeme getiriliyor.
İngiliz Tarihi Kraliyet Saraylarına göre dünyanın kesilmiş en büyük renksiz elması olan Afrika’nın Büyük Yıldızı’nın, dönemin İngiliz sömürgesi tarafından yerli halkın izni olmadan Londra’ya götürüldüğüne dikkati çeken Güney Afrikalılar, bu elmasın kendilerinden çalınmış bir ata miras olduğunu öne sürüyor.
Öte yandan elmas, süslediği kraliyet asasıyla İngiliz Kraliyet Hazinesi’nin en değerli parçaları arasında yer alıyor.
DEĞERİ EN AZ 400 MİLYON DOLAR
Afrika’nın Büyük Yıldızı, büyüklüğünün yanı sıra teknik açıdan kusursuzluğuyla da türünün ender örnekleri arasında yer alıyor.
Yaklaşık 26,5 gram ağırlığında, armut biçimli, 74 façeta sahibi ve olağanüstü berraklıktaki bu değerli taşın, piyasa değerinin en az 400 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.
Afrika’nın Büyük Yıldızı aynı zamanda, Güney Afrika’da 1905’te çıkarılan ve dünyanın en büyük işlenmemiş elması kabul edilen 3 bin 106,8 karatlık “Cullinan Elması”nın en büyük parçası olma özelliği taşıyor.
Dönemin İngiliz kolonisi Transvaal hükümeti tarafından, beyaz maden patronu Sör Thomas Cullinan’dan satın alınıp, Kral 7. Edvard’a “armağan edilen” dev Cullinan Elması, Kral tarafından kraliyet mücevheratında kullanımı için kesilmek üzere Amsterdam’daki elmas atölyelerine gönderilmişti.
Burada 9 büyük 100’den fazla küçük parçaya ayrılan Cullinan Elması’nın diğer ünlü parçaları arasında kraliyet tacını süsleyen 317,4 karatlık “Afrika’nın İkinci Yıldızı” ile kraliçelerin broşlarını süsleyen toplam 160 karat ağırlığında “Afrika’nın Küçük Yıldızları” bulunuyor.
Bu parçaların tamamı İngiliz monarşinin hazinesinde bulunsa da pek çok Güney Afrikalı, elmasların ülkelerine iade edilmesi gerektiğini düşünüyor.
İADE TALEBİNE BİNLERCE İNSAN KATILDI
Change.org sitesine göre, elmasın iadesi talebiyle başlatılan “Cullinan Elması’nın Güney Afrika’ya dönüşü başlıklı imza kampanyasına şimdiye kadar 7 binden fazla kişi katıldı.
Son haftalarda çok sayıda Güney Afrikalı sosyal medya kullanıcısının da bu talebi dile getiren paylaşımlarda bulundu.
Güney Afrikalı muhalif milletvekili Vuyolwethu Zengula, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, elmasların iadesinin yeterli olmayacağını, Güney Afrika’nın İngiliz sömürge döneminden kalan tüm zararları tazmin etmesi ve İngiliz Milletler Topluluğundan çekilmesi gerekliliğini savundu.
Ülkenin en büyük üçüncü partisi Ekonomik Özgürlük Savaşçıları lideri Julius Malema da Kraliçe Elizabeth’in vefatının ardından yaptığı açıklamada, Kraliçe’nin hatırasını anmanın, sömürgecilik dönemini kutlamakla eş değer olduğunu söylemişti.
“GÜNEY AFRİKA’YA TAZMİNAT ÖDENMELİ”
Güney Afrikalı gazeteci Theto Mahlakoana, iade konusuna ilişkin değerlendirmede, İngilizlerin tarihi gerçekliği bir yana bırakarak bu elması sanki Afrika’nın kendilerine cömert bir hediyesiymiş gibi görmek istediklerini söyledi.
Mahlakoana, gerçekte ise bu elmasın her türlü baskı ve ayrımcılığa maruz bırakılan yerel halkların rızaları olmaksızın İngiltere’ye götürülmüş olduğunu belirterek “Yani bu elmasın hediye edildiğine inanıyorsanız, bilmelisiniz ki şartlı veya doğrudan baskı altında hediye olmaz.” dedi.
Bu yüzden elmasın sorgulanmasının son derece makul olduğunu dile getiren Mahlakoana, elmasın bulunduğu asanın İngiliz tarihi açısından önemine dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Bu durumda elmasın iadesinin ideal seçenek olduğuna pek emin değilim. İadesi belki de artık bizim için değersiz olurdu çünkü artık başkalarına ait bir tarihin parçası. Bunun yerine elmasın çalındığı yıldan itibaren hesaplanmak üzere faiziyle birlikte Güney Afrika’ya tazminat ödenmeli.”
