Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin Suudi Arabistan’a resmi ziyaret gerçekleştirdi. Kral ve Veliaht Prens ile görüştü. Ziyaret 14 Ekim Pazartesi günü başladı. Putin bu ülkeyi ilk kez 2007’de ziyaret etmişti. Şimdi ikinci ziyaretini gerçekleştirdi. İki yıl önce Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz el-Suud da Moskova’yı ziyaret etmişti. Putin’in Suudi Arabistan ziyaretin zamanlaması çok önemli. Ortadoğu’da ciddi gelişmelerin yaşandığı, ABD’nin Suriye’den çekildiği ve yerini Rusya’nın doldurduğu bir dönemdeyiz. İşte bu kritik dönemde dünyanın iki büyük petrol üreticisi hem ticari ilişkilerini, hem de güvenlik alanında işbirliğini geliştirmeye çalışıyorlar. Bilindiği gibi Suudi Arabistan’ın en büyük müttefiki ABD’dir. Pahalı silahlarını ABD’den almaktadır. ABD’nin koruması altındadır. Buna rağmen Moskova ile ilişkilerini gelişmeye çalışması bölgede yaşanmakta olan değişimle bağlantılıdır. Rusya, Ortadoğu’ya döndü ve etkisini artırdı. Putin’in ziyareti Rusya’nın artan önemini kanıtlıyor. İran’la kıyasıya bir rekabet içinde olan Suudi Arabistan bu gerçeği göz ardı edemez. Putin ise tüm Ortadoğu ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmek istiyor. Petrol zengini Suudi Arabistan’la işbirliği bir çok yönden çekicidir.
Rusya ve Suudi Arabistan Suriye iç savaşında farklı tarafları desteklediler. Sonuçta kazanan Rusya oldu ve Suudi Arabistan bunu kabul etmek zorunda. Putin’in ziyareti sırasında Suriye’deki gelişmeler, özellikle Türkiye’nin askeri harekatı masaya yatırıldı. Türkiye ile arası açık olan Suudi Arabistan, Rusya’nın durumu kontrol etmesini “ehveni şer” sayacaktır. Rusya’nın İran’la yakın ilişkileri var. Suriye’de aynı taraftalar. İran-Suudi Arabistan gerginliği konusunda arabulucu rolü üstlenmeye çalışması ona bir çok fayda sağlayabilir. Putin’in ziyareti sırasında iki ülke arasında özellikle enerji bağlantılı 2 milyar dolar değerinde 30 kadar anlaşma imzalandı. Putin, Suudi yetkililerle yaptığı görüşmelerde Suriye’nin yanısıra Yemen konusunu da ele aldı. Elbette Putin Suudi Arabistan’a silah da satmak istiyor. Ancak bu konuda manevra alanı dar. ABD’nin engellemelerini aşması çok zor. Suudi Arabistan, İran tehdidi algısı karşısında ülkedeki Amerikan askerlerinin sayısını artırıyor. Takviye olarak 3000 Amerikan askeri ve savunma sistemleri ülkeye geliyor. Dolayısıyla ABD ile arasını bozmaz. Putin, 14 Eylül’de Suudi Arabistan petrol tesislerine karşı yapılan İHA saldırılarından sonra silah satma teklifinde bulunmuştu. “İran’ın zamanında Rusya’dan S-300 alması ve Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemi alması gibi Suudi Arabistan siyasi liderliği de aynı yönde akıllıca bir devlet kararı alabilir” demişti. Suudi Arabistan S-400 füzeleri alır mı? Büyük olasılıkla ABD’yi rahatsız edecek adım atmaz ama belli ki bölgede yaşanan değişim ışığında Moskova ile ilişkilerini güçlendirmek istiyor.
Rusya ve Suudi Arabistan petrol üreticileri olarak bu alanda işbirliği yapıyorlar. 2018 OPEC+ anlaşması petrol üretimini sınırlayarak fiyatları yüksek tutmayı amaçlıyordu. Bu politika başarıyla hayata geçirildi ve iki ülkenin de faydasına oldu. Rusya OPEC üyesi değil ama bu konuda OPEC’le işbirliği yaptı. İki ülkenin bundan sonra da enerji alanında aralarındaki işbirliğini geliştirecekleri muhakkak. Nükleer enerji alanında işbirliği yapma olanakları olabilir. Suudi Arabistan nükleer elektrik santrali kurmayı planlıyor. İkili işbirliği tarım alanına da yayılabilir. Buğday üreticisi Rusya Suudi Arabistan pazarına girmeye başladı. İki ülke de ticaret ve yatırım olanaklarını araştırıyorlar. Suudi Arabistan 2015’te Rusya’ya 10 milyar dolar yatırım yapma vaadinde bulunmuştu. Ama bu yatırımlar gerçekleşmedi. Yeni yatırımlar Rusya ekonomisi için çok önemli. Batı’nın yaptırımları altında olan Putin, bu yatırımların gerçekleşmesi için çaba harcıyor. Suudilerin verdikleri sözleri hayata geçirmelerini istiyor.
Putin’in Suudi Arabistan ziyareti Rusya’nın Ortadoğu’da yeniden önemli bir aktör haline geldiğini kanıtlıyor. Putin, Suudi Arabistan’dan sonra Birleşik Arap Emirlikleri’ni de ziyaret ediyor. Moskova, Ortadoğu’da konuşabileceği herkesle konuşma politikası güdüyor ve bu sayede nüfuzunu artırıyor. 2015 Suriye müdahalesi ile başlayan Ortadoğu’ya dönüş süreci başarılı oldu. Putin’in ziyareti büyük olasılıkla Suudi Arabistan-Rusya ilişkilerinde yeni bir dönem başlatacak. Bu önemli ziyareti gözardı etmemiz mümkün değil.
