ABD Başkanı Donald Trump’ın resmi azil süreci Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Başkanı Nancy Pelosi tarafından başlatıldı. Pelosi “Başkan hesap vermeli, kimse hukukun üstünde değil” dedi. Trump’ın iktidara geldiği günden beri azil konusu hep konuşuluyordu. Nedeni Trump’ın Rusya ile kuşku uyandıran ilişkileriydi. Şimdiye dek Demokratlar azil konusunda pek istekli değildi. Şimdi belli ki yaklaşımları değişti. 2020 seçimlerine yaklaşırken azil sürecini başlattılar ve nedeni Rusya değil Ukrayna. Bugünlerde ABD siyasetinde ve dünyada en çok konuşulan konulardan biri Trump’ın azli çabaları. Trump azledilecek mi? Herkes bu sorunun cevabını merak ediyor. Cevabı bilmiyoruz. ABD’deki siyasi kutuplaşmanın daha da artacağı muhakkak. Trump azledilmese bile 2020 seçimleri yarışında yara alabilir. BBC’nin yazdığı gibi “Azil süreciyle boğuşmak Trump’ın seçim kampanyasından zaman ve enerji çalabilir ve seçilme şansını azaltabilir.” Hiç beklenmedik şekilde aniden patlak veren bu olay bizi uzun süre meşgul edecek.
Trump’ın 25 Temmuz’da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı bir telefon görüşmesi tartışmaların merkezinde. Trump, bu telefon görüşmesinde Zelenkiy’den eski ABD Devlet Başkan Yardımcı ve muhtemel rakiplerinden biri olan Joe Biden ve Ukrayna merkezli bir şirkette çalışan oğlu hakkında araştırma yapmasını istemiş. Bu konudaki ihbar adı açıklanmayan bir istihbarat görevlisi tarafından yapıldı. Trump-Zelenskiy konuşmanın açıklanan metni iddiaları doğrular nitelikte. Trump, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy’e herhangi bir baskı yapmadığını savunuyor ve “cadı avından” söz ediyor. Bu konudaki gelişmeleri Beyaz Saray örtbas etmeye çalışmış. Konunun bu yönü de tartışma konusu. Şimdi top Temsilciler Meclisi’nde. Meclis Trump’ın görevden azli talebini kabul ederse (bunun için yüzde 51 çoğunluk yeterli) konu Senato’ya gidecek. Orada yargılama yapılacak. Senato’da Trump’ın suçlu bulunması için yüzde 67 (üçte iki) çoğunluk gerekiyor. Senato’da Cumhuriyetçi Parti’nin çoğunlukta olduğunu hatırlarsak (53 Cumhuriyetçi, 47 Demokrat var) Trump’ın suçlu bulunmasının ne kadar zor olduğunu anlarız. Sanırım Demokratların amacı gelecek seçimlere doğru Trump’ı hırpalamak, yeniden seçilme şanısını azaltmak. Yoksa azledilmesi pek mümkün görünmüyor. Tabii bu süreç hem Demokratlar, hem de Cumhuriyetçiler için riskler de içeriyor. Keskin bir siyasi mücadele olacak.
1787’de ABD anayasasını hazırlayanlar güçlü başkanlık kurumuna karşı bir önlem olarak azil mekanizmasını getirmişlerdi. Anayasa’nın ikinci maddesinin dördüncü bölümünde “Başkan, Başkan Yardımcısı ve Birleşik Devletlerin bütün sivil yetkilileri vatana ihanet, rüşvet, diğer ağır suçlar ve görevi kötüye kullanmakla suçlanır ve mahkûm olurlarsa görevlerinden alınacaklardır” denir. Ancak tarihi süreçte bu mekanizmanın başarılı olduğu söylenemez. Yargılanan başkanlar oldu ama şimdiye dek hiç bir başkan Senato’da suçlu bulunup görevden alınmadı. Trump konusunda durumun değişmesi beklenmiyor. Bu nedenle BBC Türkçe “Azil süreci ile hiçbir ABD başkanı düşürülemedi, Demokratlar neden bu işe girişti?” sorusunu sordu. Belli ki Zelenkiy olayından sonra Demokratların suskun kalması mümkün değildi. Sözkonusu olan hukukun üstünlüğünü savunmaktır.
Donald Trump, iktidara geldiği zamandan beri hem ABD, hem de dünya için kötü kararlar alan bir başkan. Dünyanın en yakıcı sorunu olan küresel ısınmayı reddediyor. Uluslararası ilişkilerde aldığı kararlar güven uyandırmıyor. ABD halkının böyle bir kişiyi nasıl başkan yaptığını anlamak zor. Şimdi dört yıl daha iktidarda kalma peşinde. Seçilme şansının olduğunu kabul etmek lazım. Demokrat Parti’de aday yarışı henüz başlangıç aşamasında. Trump’ın rakibinin kim olacağını bilmiyoruz. Favori adaylardan biri Joe Biden. Trump herhalde Biden’dan çekiniyor. Ne de olsa başkan yardımcılığı yapmış, tanınmış bir politikacı. Ukrayna Cumhurbaşkanına Biden’a ve oğluna çamur atma teklifinde bulunmuşsa durum vahim. Aslında Trump’la ilgili herşey vahim. Bu konuda Kongre’de yaşanacak tartışmalar, ortaya çıkacak bilgiler gelecek seçimler açısından önemli olacak. Elbette Trump’ın sıkı taraftarları söylenenlerden etkilenmeyecekler. Onlar her halükarda Trump’a destek veriyorlar. Ama ortada olan seçmenlerin durumu farklı. Zaten seçim kampanyasında amaç bu kesimleri etkilemek. Sonuçta ne olur bilemeyiz ama Trump’la dört yıl daha geçirmeyi düşünmek bile istemiyoruz.
