Bundan iki yıl önce Paris’te BM İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP 21) iklim değişikliği konusunda tarihi bir anlaşmaya varıldığı Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius tarafından dünyaya duyurulmuştu. Paris İklim Anlaşması’nın ikinci yıldönümünde 12 Aralık’ta yine Paris’te iki günlük “Tek Gezegen Zirvesi” (One Planet Summit) gerçekleştirildi. “Başka bir gezegenimiz yok” (There is no planet B) belgisi altında toplanan zirvede iklim değişikliği ile mücadelede nerede olduğumuz, bundan sonra yapılması gerekenler masaya yatırıldı. Zirvenin gerçekleşmesine Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Dünya Bankası Başkanı Jim Yong Kim öncülük ettiler. Paris’teki zirveye çok sayıda ülkeden liderlerin yanı sıra sivil toplum kuruluşları, girişimciler, özel şirketler ve bilim insanları katıldı. Sadece ABD üst düzey temsilci göndermedi. Büyükelçi düzeyinde katıldı. Paris İklim Anlaşması’ndan çekildiğini açıklayan Trump yönetiminden zaten bu beklenirdi. Tabii Trump’a rağmen Amerikan özel sektör temsilcileri, yerel yöneticiler, iş insanları ve sivil toplum örgütleri Paris İklim Anlaşması doğrultusunda çaba harcıyor. Diğer önemli kirleticiler Hindistan, Çin, Güney Amerika, Rusya, Brezilya da zirveye üst düzey temsilci göndermedi. Zirveye davet edilen Türkiye’nin katılmadığı yönünde basında çıkan haberler doğruysa üzüntü verici. Paris İklim Anlaşması’nın belirlediği hedeflere ulaşma açısından Tek Gezegen Zirvesi önemli bir girişimdi.
İki yıl önce yüz kadar ülkenin “high ambition coalition” adı altında oluşturduğu koalisyon Paris İklim Anlaşması’na ulaşılmasında önemli rol oynamıştı. Bu koalisyon içinde hem zengin, hem de fakir ülkeler vardı. İklim değişikliği ile mücadele hedefi etrafında birleşerek başarı elde etmişlerdi. Laurence Tubiana’nın Project Syndicate sitesinde yer alan “The Climate-Change Fight Returns to Paris” (İklim değişikliği mücadelesi Paris’e dönüyor) başlıklı makalesinde belirttiği gibi şimdi de böylesi bir diplomatik ve ekonomik ittifaka ihtiyaç var. İklim değişikliği ile mücadelede güçlü global liderlik ancak bu şekilde sağlanabilir. Dünyanın en çok sera gazı üreten ülkesi olan Donald Trump yönetimindeki ABD bu mücadeleye etkili şekilde katılmadığına göre global liderlik konusu daha da önem kazanmaktadır. Paris’te toplanan zirve işte bu açıdan da önemliydi. Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un bu konuda öncülük etmesi gayet anlamlı. Macron “Eğer harekete geçmez; üretim, yatırım ve davranış şeklimizi değiştirmezsek, milyarlarca kurbanın sorumlusu olacağız” uyarısında bulundu. Macron, Paris’teki zirvede “Tek Gezegen koalisyonu” kurulmasını önerdi. Bakalım bu mümkün olacak mı?
Paris İklim Anlaşması Kasım 2016’da yürürlüğe girdi. Anlaşma, sera gazı emisyonunu 2030’a kadar 56 milyar ton azaltmayı hedefliyor. Bu hedefle küresel ısınmanın yüzyılın sonuna kadar 2 derecenin altında tutulması planlanıyor. Bu hedefe ulaşmak için daha yoğun çalışmalar yapmamız gerekiyor. Konunun finansman yönü de çok önemli. COP 21 Zirvesi’nde her yıl 100 milyar dolar finansal kaynak hedefine yaklaşmak için çalışılması kararlaştırılmıştı. Bu nedenle Tek Gezegen Zirvesi’nde finansman konusuna ağırlık verildi. Peki bu konuda ilerleme sağlandı mı? Oxfam’ın sözcüsü Alexandre Naulot, “İklim değişikliğine uyum için finansman konusuna adanmış büyük bir toplantı bekliyorduk. Yani iklim değişikliklerinden ve bu değişikliklerden kaynaklanan tayfun, fırtına, sel, kuraklık gibi felaketlerden doğrudan etkilenen yoksul nüfus için finansal bir adım bekliyorduk. Ancak bu konuda adım atılamadı” dedi. Elbette bu Oxfam’ın görüşü. Ancak finansal konularda adım atmadan iklim değişikliği ile etkili mücadele veremeyeceğimiz ortada. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, zirvede yaptığı konuşmada finansmanın önemine işaret etti.
Küresel ısınmayla mücadele amaçlı Paris zirvesinde 12 eylem kararı alındı. Eylem kararları arasında ada ülkelerinde iklim konusunda yaşanan sorunlara çözüm bulmak amacıyla 3 milyar dolarlık bir bütçe oluşturulması da var. İklim değişikliği ile mücadele çerçevesinde gelişmekte olan ülkelere 200 milyar dolarlık yardım yapılması hedefleniyor. Geleneksel enerji kaynaklarının terkedilerek, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmesi için adımlar atılması öngörülüyor. Nisan 2018’de Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da iklim değişikliği ile mücadele konusunda uluslararası bir konferans düzenleneceği de duyuruldu. Yani mücadele devam ediyor. Başka gezegenimiz yok.
