I. Dünya Savaşı esirlerine ait orijinal belgelerin yer aldığı sergi 13 Temmuz 2015 tarihinde Britanya Parlamentosu House of Commons’ta İngiltere Kültür, Medya ve Spor Bakanı John Whittingdale’in katılımıyla açıldı.
Londra Yunus Emre Enstitüsü ve Kültür Merkezi’nin girişimleriyle, ünlü koleksiyoncu ve araştırmacı Kemal Giray’ın zengin arşivinden seçilen orijinal belgelerin yer aldığı “Passed by Censor: PoWs in the Great War on the Ottoman Front” isimli sergi, I. Dünya Savaşı süresince Osmanlı cephelerinde esir düşen İttifak ve İtilaf Devletlerinin savaş esirlerinin hikâyelerine ışık tutuyor.
I. Dünya Savaşı’nın 100 yıllık tarihini “100 Yıllık Barış” vurgusuyla andığı etkinlikler kapsamında gerçekleştirilen serginin açılış töreninde bir konuşma yapan Kültür, Medya ve Spor Bakanı John Whittingdale ortak bir tarihimiz olduğunu ve bu tür etkinliklerin bu tarihi birlikte anmamıza imkân sağladığını dile getirdi. Whittingdale “Parlamentomuzda bu harika sergiyi görmekten büyük memnuniyet duyuyorum” dedi.
İktidarda olan Conservative Parti’nin Enfield Southgate Milletvekili David Burrowes da “Parlamento’da bu tür bir serginin ilk kez yapıldığını ve sergiye evsahipliği yapmanın bizler için bir ayrıcalık olduğunu belirtmek isterim. Tarihî ve insani açıdan büyük öneme sahip bu serginin Parlamento’nun tarihî binasında sergilenmesinden de ayrıca mutluluk duyuyorum. Çok sayıda Parlamento üyesinin hafta boyunca sergiyi görerek savaş hakkında dersler çıkaracağını düşünüyorum” cümlelerini sarfetti.
Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Abdurrahman Bilgiç yaptığı konuşmada “serginin Türkiye ve İngiltere arasında bir dostluk köprüsü kurduğunu ve yeniden bu anıları hatırlamanın ve canlandırmanın büyük değer taşıdığını düşünüyorum” diye konuştu.
Dedeleri 1. Dünya Savaşında yer almış milletvekillerinden Andrew Murrison ve Zac Goldsmith de sergiyle ilgili düşüncelerini paylaştı. 100. yıl anma programlarının insanları ayrıştırmaktan çok bir araya getirdiğini belirten Andrew Murrison, Türklerin bu tür belgeleri sunma biçimlerini çok takdir ettiğini ve bu sergiyi Parlamentoda görmekten çok mutlu olduğunu ifade etti. Zac Goldsmith ise iki ülkenin böyle bir vesileyle bir araya gelmesinin, savaşın acılarının bugün birlikte anılmasının çok önemli olduğunu söyledi.
İktidardaki Konservatif Parti’nin Enfield North Eski Milletvekili Nick De Bois da sergiyi gezerek eserler hakkında detaylı bilgi aldı. Sergiden çok etkilendiğini söyleyen Nick De Bois: “Milletvekili olmadan önce de Türkiye’ye ve Türk kültürüne ilgim vardı, milletvekili olduğum sürede de bu ilgi devam etti, bundan sonra da devam edecek” dedi.
Esirlerin hayatlarından izler taşıyan filatelik malzemelerin yanı sıra mektuplar, kartpostallar, fotoğraflar ve çeşitli orijinal belgelerden oluşan serginin adı, sansür heyetleri tarafından belgelere vurulan mühürlerden hareketle “Passed by Censor” olarak seçilmiş.
Küratörlüğünü Fahri Aral’ın, tasarımını ise Sadık Karamustafa ve Ayşe Karamustafa’nın yaptığı sergide, esir kamplarındaki gündelik hayata ve savaşın insan ruhunda bıraktığı izlere dair kesitler sunuluyor.
İngiltere Parlamentosu Enfield Southgate Milletvekili David Burrowes’un evsahipliğinde ve İngiltere Türkiyeli Sağlık Elemanları Birliği ITSEB’in katkılarıyla gerçekleşen sergi açılışına Kültür, Medya ve Spor Bakanı John Whittingdale, Milletvekilleri Andrew Murrison, Zac Goldsmith, TC Londra Büyükelçisi Abdurrahman Bilgiç, Büyükelçi Müsteşarları Fatih Ulusoy ile Orçun Başaran, TC Londra Başkonsolosu Emirhan Yorulmazlar, KKTC Londra Temsilciliği Konsolosu Ülkü Alemdar, Yunus Emre Enstitüsü Başkan Yardımcısı Dr. Ebubekir Ceylan, ITSEB Başkanı Dr. Ali Demirbağ ve Politikacı Nick De Bois’nın da aralarında bulunduğu çok sayıda parlamenter, diplomat ve ziyaretçi katıldı.
Sergi 17 Temmuz 2015 tarihine kadar Parlamentoda ziyarete açık olacak. 21-31 Temmuz 2015 tarihleri arasında ise Yunus Emre Enstitüsü Londra’da ziyaret edilebilecek. Serginin Londra’dan sonra farklı ülkelerdeki Yunus Emre Enstitülerinde de gösterilmesi planlanıyor.
(Soldan sağa) Büyükelçi Müsteşarı Fatih Ulusoy, Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Abdurrahman Bilgiç ve Büyükelçi Müsteşarı Orçu Başaran da İngiltere Parlamentosu’ndaki sergiye katıldılar.
Türkiye’nin Londra Başkonsolosu Emirhan Yorulmazlar anı defterine düşüncelerini yazdı.
