Yirminci ayına giren Suriye krizinde halkın trajedisi devam ediyor. Günde ortalama 100-150 kişi ölüyor. Şimdiye dek 36 bin insanın hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Ülke harap olmuş durumda. Suriye Kızılay’ı, ülke içinde yerlerinden edilen insanların sayısının 2,5 milyona ulaştığını açıkladı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği bu rakamın çok daha fazla olabileceğine dikkat çekti. Yüzbinlerce Suriyeli komşu ülkelerde göçmen durumunda. Kış aylarında göçmenlerin durumu daha da zorlaşacak. İsrail ordusu 1973 yılından bu yana ilk kez Suriye hedeflerine ateş açtı. Türkiye-Suriye sınırındaki kritik durum malum. Sınır bölgesinde büyük gerginlik yaşanıyor. Peki, bu durumdan çıkış yolu var mı? Herkes bu soruya cevap arıyor.
Suriye’nin geleceği açısından önümüzdeki bir kaç ay kritik olacak. Krize çözüm bulma çabaları yoğunlaşacak. Son günlerin en önemli gelişmesi Suriyeli muhaliflerin “Suriye Devrimi ve Muhalefet Güçleri Ulusal Koalisyonu” adı altında yeni bir örgütlenmeye gitmeleri oldu. Örgütün liderliğine ılımlı olarak bilinen Şeyh Moaz el-Hatib getirildi. Muhalefet grupları 12 Kasım’da Katar’da biraraya geldiler ve 60 kişilik yeni bir liderlik konseyi oluşturma kararı aldılar. Yeni oluşum, Suriyeli muhalif grupların yüzde 90’ını temsil ettiğini söylüyor.
Suriye Devrimi ve Muhalefet Güçleri Ulusal Koalisyonu, Suriye’nin yasal temsilcisi olarak tanınmayı amaçlıyor. Körfez ülkeleri yeni örgütü hemen tanıdılar. Fransa, yeni oluşumu Suriye’nin tek yasal temsilcisi olarak tanıyan ilk Batı ülkesi oldu. Bu kararı Fransa Cumhurbaşkanı Francois Hollande Salı günü açıkladı. İngiltere, Fransa, Almanya ve genelde AB, Suriyeli muhaliflerin birleşmelerini olumlu karşıladı. AB ve Arap Birliği muhalifleri tanıyacak mı? Bunu önümüzdeki dönemde göreceğiz. Salı günü Kahire’de biraraya gelen AB ve Arap Birliği Dışişleri Bakanları, Suriyeli muhaliflere destek açıklaması yaptılar. Fransa ve Almanya Dışişleri Bakanları, muhalefetin yeni lideri Mouaz al-Khatib ile görüştüler. Gelecek ay yapılacak AB zirve toplantısının gündeminde Suriye krizi de yer alacak. İngiltere Başbakanı David Cameron, Suriye konusunda daha aktif bir politika izlemeye başladı. Bunu not etmek gerek. Suriyeli muhaliflere destek konusunda Avrupa’da en önde Fransa, sonra İngiltere var.
Yarın Londra’da Suriye’ye yardım konferansı toplanacak. Konferansın amacı muhalefetin birleşmesini sağlamlaştırmak. Konferansta muhaliflere yardımı artırma yolları ele alınacak. Bu aşamada insani yardıma ağırlık veriliyor. Askeri yardımın artırılıp artırılmayacağı belli değil. İngiltere ve Fransa’nıın, önümüzdeki aylarda muhaliflere askeri yardım yapma olasılığı var. Bu iki ülke askeri yardım olasılığını reddetmiyor. Yeni oluşum başarılı ve inandırıcı olursa, aldığı yardımlar önemli oranda artabilir. Rusya ve Çin’in tavrı nedeniyle Suriye krizine BM Güvenlik Konseyi aracılığı ile çözüm bulmak mümkün olmadığına göre muhalefete destek vermek tek alternatif olarak kalıyor. Muhalefet daha fazla yardım almaya başlarsa ülkede şimdi var olan durum değişebilir.
Beşar Esad hükümetinin ekonomik durumu giderek zayıflıyor. Bu yıl, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 20-25 oranında azalacağı hesaplanıyor. Rejimin elindeki döviz miktarı azalıyor. Enflasyon hızla artıyor. Esad rejiminin kendi verilerine göre enflasyon yüzde 40’a ulaştı. Bazı bölgelerde bu oran daha fazla. Örneğin ticaret merkezi Halep’te enflasyon oranı yüzde 50. Temel ihtiyaç maddelerinin fiyatları hızla artıyor. Enflasyon ve döviz durumu kötüleşmeye devam edecek. Ülke dışından (İran, Rusya, Irak v.s.) gelen yardımlar bu durumu değiştirmeye yetmiyor
Bildiğimiz gibi şimdiye dek dünya Suriye halkına yardım edemedi. Trajediyi izlemekle yetindi. Varılan noktada Suriye krizinin ilelebet devam etmesi mümkün değil. Krizin komşu ülkelere taşması riski çok yüksek. Bütün bunları göz önünde bulundurarak Suriye konusuna yeni yaklaşımlar getirme zamanı geldi. Muhalefet birleştiğine göre gerekli destek verilmeli. Aynı zamanda muhalefet içinde yer alan radikal grupların etkisini kırmak için gerekli çalışmalar yapılmalı. Radikal, terörist gruplar muhalefete ve Suriye halkına büyük zarar veriyorlar.
Suriye konusunda yeni bir döneme giriyoruz. Önümüzdeki aylarda çıkmazı aşacak bazı girişimler gündeme gelebilir.
