BOŞANMA yasalarında on yıllardır yapılan en kapsamlı değişiklik yürürlüğe girdi – çiftleri birbirinden ayırmak için kendilerinden birini suçlama ihtiyacını sona erdirdi. İngiltere ve Galler için hatasız boşanmaların başlatılması, aile avukatlarının yıllarca süren kampanyalarının ardından geldi. Suçun boşanmadan kaldırılmasının daha fazla insanın hayatlarını yeniden inşa etmesine ve çocukları korumasına yardımcı olacağını savunuyorlar. İskoçya’da bir tür hatasız boşanma var – ancak Kuzey İrlanda’da suçlama kuralları yürürlükte kalacak.
ŞİMDİYE KADAR SİSTEM NASILDI?
İngiltere ve Galler’deki eski kurallara göre, hızla ayrılmak isteyen herkes, boşanma dilekçesinde eşini firar, zina veya mantıksız davranışla suçlamak zorundaydı. Değilse, her iki ortak da kabul ederse iki yıl, çiftlerden biri bölünmeye itiraz ederse beş yıl ayrı kalmak zorunda kaldılar. Çoğu aile hukuku uzmanı, uzun süredir sistemin ayrılan bir çift için sorunları daha da kötüleştirdiğini ve bu da onların mali durum, mal varlığı ve çocuklarının geleceği konusunda anlaşmayı zorlaştırdığını söylüyor. Muhalif eş ayrılmak isteyeni kontrol ettiğinden, insanları sevgisiz ve bazen de istismarcı evliliklere hapsetti.
YENİ BOŞANMA SİSTEMİ NEDİR?
Ortaklardan biri veya her ikisi birlikte hareket ederse, herhangi bir sebep göstermeden veya suçlamada bulunmadan boşanma davası açabilir. Çoğu durumda, evliliklerinin bittiğine dair bir açıklama, mahkemenin ihtiyaç duyduğu tüm kanıt olacaktır. Yargılamanın başlatılması ile şartlı karara başvurma arasında 20 haftalık bir süre ve boşanmanın verilmesinden önce altı haftalık bir süre daha vardır. Aynı kusursuzluk kuralı, hemcins ortaklıklarının feshi için de geçerlidir. Hâkimler, çocuklar, nafaka veya servetin adil paylaşımı konusundaki anlaşmazlıkları çözmek için yine de devreye girecek.
Londra Gazete olarak yeni yasayı avukat Güner Gümüş ile değerlendirdik. İngiltere doğumlu Güner Gümüş, eğitim hayatında sergilediği üstün başarıyla geçtiğimiz yıl yüksek dereceyle hukuk bölümünü bitirerek avukat unvanını kazanmıştı. Şu an Londra merkezinde tanınan başarılı bir hukuk şirketinde çalışan Gümüş, İngiltere’de ‘suçsuz boşanma’ yasasının yürürlüğe girmesi ile ilişkin şöyle konuştu:
‘‘İnsanlar, aile hukukunda son yarım asırdır boşanma davası açmak için çırpınıyor. Eski yasaya göre boşanmak isteyen çiftler, ilişkilerinin düzelemeyeceğine dairi bir şekilde kanıtlamak zorundaydılar, eski yasaya göre çiftler, 5 kıtadan 1’ini mahkemeye sunmalıydılar. Onlarda şöyle;
- Zina
- mantıksız davranış
- En az iki yıl süreyle ayrılmak (mesela ayni evde kalmamak veya esinin nerde olduğunu bilmemek)
- Her iki tarafın rızasıyla en az iki yıl ayrılık
- En az beş yıllık ayrılık, taraflardan biri aynı fikirde olmasa bile hukuk bu nedenle boşanma taraftarıdır.
‘BİRBİRLERİNİ SUÇLAMADAN ZARİF BİR ŞEKİLDE BOŞANMALARINA İZİN VERİYOR’
Çiftler bazen boşanmaya başlamadan önce yıllarca beklemek zorunda kaldılar veya karşılıklı ayrılma durumlarında bile ‘mantıksız davranışlara’ bağlı kaldılar. Bu genellikle birbirlerine karşı öfke ve küskünlüğe yol açtı. Yeni yasa, bu beş olgudan herhangi birini belirleme ihtiyacını ortadan kaldırarak, çiftlerin kalıcı olarak ayrılmak için birbirlerini suçlamadan zarif bir şekilde boşanmalarına izin veriyor.
‘YENİ YASA ÇİFTLERİN ZAMAN VE PARADAN TASARRUF ETMESİNİ SAĞLAYACAKTIR’
Divorce, Dissolution and Separation Act 2020 Yasası kapsamındaki yeni kurallar 6 Nisan Çarşamba günü yürürlüğe girdi, böylece yıllardır süren bu ‘suç oyunu’, ‘kusursuz’ boşanmanın getirilmesiyle sona erecek. Bu değişiklik, çiftlerin boşanmasını kolaylaştıracak. Evliliği sona erdirmek için zina gibi bir sebebe sahip olma ihtiyacını ortadan kaldırarak. İngiltere’de bu yeni yasa çiftlerin zaman ve paradan tasarruf etmesini sağlayacaktır ve boşanmalarda suçlama oyunu kültürünün sona erdirecektir. Şunu belirtmeliyim ki, ‘Kusursuz’ boşanma kanunu ispat ihtiyacını ortadan kaldırmanın yanı sıra, taraflardan biri istemese bile kişilerin boşanma davası açmasına izin veriyor. Buda çiftlere daha çok özgürlük sunuyor.
Son olarak, bu yeni yasa çiftlerin iyice düşünmesi için onlara zaman tanıyor, ancak yeni yasa boşanma yargıcın takdiridir deyimini azaltıyor ve evliliklerinin bitip bitmediğine karar verme konusunda çiftlere güven veriyor, nede olmasa artık boşanma ‘no fault base’ olduğu için yetkiyi yargıcın elinden alıp çiftlere vermektedir.’’
