Avrupa ülkelerine göç eden milyonlarca Türk vatandaşı kadar her yıl Türkiye’ye giden yüzbinlerce turist de, Türkiye’ye özgü kimi gıdaların, İngiliz ve diğer Avrupalılar için zamanla vazgeçilmez bir hale gelmesinin en önemli nedenleri arasında yer aldı. Britanya’nın her noktasına yayılmış döner-kebap işletmeleri dışında İngilizlerin ‘Turkish delight’ olarak adlandırdığı lokum, yaygın süpermarket zincirlerinde her mevsim yerini alan kiraz gibi ürünler de Türkiye ile özdeşmiş durumda.
Türkiye ile İngiltere arasındaki turizm bazlı ilişkiler de gıda sektörünü etkiliyor. Her sene 2.5 milyon civarında İngiliz turist Türkiye’ye gelirken, yaklaşık 40 bin İngiliz ise sürekli yaşamak üzere Türkiye’ye yerleşmiş durumda. Yoğun turizm hareketleri İngilizlere Türk mutfağını tanıtmakla beraber, onların damak tadının değişmesine de yol açıyor.
Türkiye merkezli firmalar için, gıda ihtiyacının yarısını deniz aşırı ülkelerden karşılayan İngiltere en önemli pazarlardan birisi durumunda. Ancak, AB ülkelerine başta süt ve et ürünleri olmak üzere bazı gıdaların ihracatının yasak olması veya kotalara tabi tutulması Türk gıda firmaları için önemli bir handikap oluşturuyor. Bu engele rağmen son yıllarda iki ülke arasında giderek gelişen ticari ilişkiler, Türk gıda ürünlerinin İngiliz pazarında daha çok görülmeye başlamasını motive ediyor. Gıda ticaretinde en önemli kilometre taşlarından birisi, ülkenin en büyük perakende zinciri olan Tesco’nun, 2003 yılında Kipa marketlerini satın alarak Türk pazarına adım atması oldu. Türkiye ve İngiltere’nin gıda sektöründeki ticaret ilişkilerinin gelişmesine katkı sunan satın almadan sonra Tesco zincirlerinde bulunabilen Türk gıdalarının çeşitliliğinde de bir artış gözlendi. Son olarak Türkiye’nin önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerinden Marmarabirlik, Tesco’nun 230 şubesinde ve internet portalında, ürünlerinin satışına başladı. Ayrıca Morrison’s, Waitrose ve Asda zincirlerinde de meyve sularından baharatlara kadar pek çok Türkiye menşeli gıda ürününe rastlamak mümkün oluyor.
TÜRKİYE’DEN YILLIK GIDA İTHALATI £200 MİLYON
Walthamstow ve Woodford’da bulunan işletmelerinin yanısıra toptan gıda dağıtımı yapan Memo’s Cash&carry ile gıda sektöründe etkili olan işadamı Mehmet Öztaş, yaz aylarının en popüler meyveleri arasında bulunan kirazı Türk üreticilerden İngiltere’ye taşıyanlar arasında.
Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Hidamet Asa Tesco zincirleri ile zeytin tedariği konusunda anlaşma imzalamak üzere Londra’daydı.
İki ülke arasındaki ticaretin çoğunluğu sanayi ürünlerinden oluşsa da, genel olarak Türkiye için önemli ihracat kaynağı olan gıda ürünleri de üst sıralarda yer alıyor. Türkiye 2012 yılında toplam 5. 800 milyar sterlin değerinde gıda ve içecek ile toplam 3 milyar 150 milyon sterlin değerinde tarım ve hayvancılık ürünü ihraç etti.
Bu istatistikler ışığında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun verileri 2012 yılında Türk firmalarının, İngiltere’ye toplam 211 milyon sterlin değerinde gıda ürünü ihraç ettiğini gösteriyor. Verilere göre en çok ihraç edilen ürünler ise taze ve kuru meyve. Buna karşın gıda ürünleri İngiltere’ye yapılan toplam ihracatın sadece yüzde 5.5’ini oluşturuyor. Gıda ürünleri çeşitlerinde İngiltere’ye ağırlıkla taze ve kuru meyve, kabuklu yemişler, donmuş ve konserve sebze meyve ihraç ediyor. İngiltere’nin ithal ettiği taze ve kurum üzümlerin yüzde 12’si Türkiye’den alınıyor. Taze ve kurutulmuş turunçgillerin ise yüzde 2,14’ü Türkiye’den geliyor.
Türkiye ilk defa 2007’de İngiltere ile olan ticaretinde dış ticaret fazlası vermiş. İngiltere’nin Türkiye’den ithal ettiği gıda ürünlerinin değeri 138 milyon sterlin iken Türkiye’ye ihraç ettiği gıda ürünlerinin değeri 25 milyon sterlinde kalmış.
Dış Ticaret Müsteşarlığı Türkiye’den İngiltere’ye ihraç edilen gıda ürünlerinin hem miktarı hem de çeşitliliğinin geliştirilebileceğini kaydediyor. Paketleme ve etiketlemenin çok önemli olduğu İngiliz pazarında, Türk iş adamlarını bu düzenlemeleri kullanmaya davet eden müşavirlik, birçok gıda ürünün daha iyi pazarlandığında İngiliz toplumunda rağbet göreceğini belirtiyor. Müşavirlik, özellikle baharat, çeşitli meyve ve zeytinyağı, salça, sos ve ezmeler konusunda da Türkiye’nin İngiltere pazarındaki payının geliştirilebileceğini ön görüyor.
