Dünya ekonomisinin yüzde 80’ini, dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 75’ini gerçekleştiren, G20 olarak bilinen dünyanın en büyük 20 ekonomisinin liderleri 28-29 Haziran’da gerçekleştirilen zirve toplantısında biraraya geldi. İki gün boyunca dünyanın gözleri bu zirvedeydi. Bu yılki zirve toplantısına Japonya ev sahipliği yaptı. Zirvenin gündeminde küresel ekonomi, ticaret ve yatırım, inovasyon, çevre ve enerji, istihdam, kadının güçlendirilmesi, kalkınma ve sağlık gibi konular vardı. Küresel sorunlara çözüm aranmasını amaçlayan G20 zirvelerinde sadece ekonomi ve finans ile ilgili sorunlar ele alınmaz. Çevre sorunları, küresel ısınma, okyanuslardaki plastik kirliliği gibi küresel işbirliği gerektiren konular da gündemde olur. Ayrıca zirveye sadece 20 ülkenin liderleri katılmaz. Birleşmiş Milletler, Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası, Finansal İstikrar Kurulu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, Dünya Ticaret Örgütü, Uluslararası Çalışma Örgütü ve Birleşmiş Milletler, G20 zirvelerine devamlı katılır. Ev sahibi ülke G20 üyesi olmayan bazı ülke ve örgütleri zirveye davet edebilir. Bu çerçevede Japonya Osaka zirvesine Vietnam, Hollanda ve Singapur’u davet etti. Gelecek yıl yapılacak G20 zirvesine Suudi Arabistan ev sahipliği yapacak.
Bu yılki G20 zirvesinde liderlerin ortak toplantılarından çok ikili görüşmeler ön plana çıktı. Osaka zirvesinin en önemli ikili görüşmesi kuşkusuz ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Cumhurbaşkanı Şi Jinping arasında yapılan görüşmeydi. Dünyanın en büyük iki ekonomisi ABD ve Çin arasında bir süreden beri ticaret savaşları yaşanıyor. Dünya ekonomisi bundan olumsuz etkileniyor. Bu nedenle Trump-Jinping görüşmesi merakla bekleniyordu. Görüşmenin sonucu olumlu oldu ve dünya rahat bir nefes aldı. Donald Trump ve Şi Jinping ülkeleri arasında ticaret anlaşması görüşmelerini yeniden başlatma konusunda anlaştı ve Washington’un Çin’e uyguladığı ek tarifelerin kaldırılacağı duyuruldu. Trump, 80 dakikalık görüşmenin “mükemmel” geçtiğini söyleyerek “işler tekrar rayına oturdu” dedi. Çin lideri Jinping, iki ülkenin “iş birliğinden fayda göreceğini ama düşmanlıktan kaybedeceğini” söyledi. Bu açıklamalarla olumlu bir hava oluştu. Bu haberlerin dünya piyasalarına olumlu yansımaları olması bekleniyor.
Bizim merakla beklediğimiz diğer ikili görüşme ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmeydi. İki ülke arasında Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 füzeleri konusunda ciddi anlaşmazlık var. ABD, NATO üyesi Türkiye’nin S-400 füzeleri alması durumunda F-35 savaş uçakları programından çıkarılacağını ve yaptırımlar uygulayacağını tekrarlıyor. İki müttefik ülkenin liderleri arasındaki görüşme işte bu nedenle büyük önem kazanmıştı. Diplomatik alanda atılacak son adımı teşkil ediyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmenin sonucunu “S-400’lere ilişkin ABD’nin yaptırım uygulamayacağını Trump’tan duymuş olduk” sözleri ile özetledi. “Biz ABD ile stratejik ortağız. Türkiye’nin egemenlik alanına kimsenin müdahale hakkı yoktur. Bunun bilinmesi gerekir” dedi. Donald Trump ise “Karmaşık bir konu. Farklı çözümler arıyoruz” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye açısından S-400 füzeleri alımının iptalinin kesinlikle söz konusu olmadığını tekrarlayarak “Olay teslimat sürecindedir. Teslimat sürecindeki bir sözleşmeyi inkâr etmemiz Türkiye’ye yakışmaz” dedi. Erdoğan zirve çerçevesinde Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile de görüştü ve S-400 füzeleri konusunda “Gözler bu işin sevkiyatıyla ilgili olan sürecin içerisinde, zaten bunda mutabakatımızda herhangi bir aksama söz konusu değil” demişti. Belli ki S-400 füzeleri ve F-35 savaş uçakları konusunda ABD ile Türkiye arasındaki gerginlik devam edecek. Uzlaşı yok. Belki Trump Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yaptırım uygulamayacaklarını söyledi ama yaptırım ihtimali yüksektir. Gündemde olmaya devam edecek.
G20 zirvesine damgasını vuran başka ikili görüşmeler de vardı ama biz iki görüşme ile yetinelim. G20 Osaka zirvesi geride kaldı. Dünyamızın önünde tüm devletlerin, özellikle de güçlü devletlerin işbirliğini gerektiren çok sayıda sorun var. Bu sorunlar Osaka’da tartışıldı. Şimdi somut adımlar atma zamanı. İklim değişikliği gibi konularda kaybedecek zamanımız yok. Küresel sorunların ele alındığı bir forum olarak G20 önemli bir forumdur. Dünyamızın ihtiyacı uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi yönündedir. Umarız G20 Osaka zirvesi uluslararası işbirliğini güçlendirici rol oynar ve alınan kararlar vakit kaybetmeden hayata geçirilir.
