Mısır, burada detayına girme imkanımız olmayan bir çok nedenle Ortadoğu ve Arap dünyasında hep özel bir yere ve öneme sahip olmuştur. Bundan sonra da bu konumunu koruyacaktır. Mısır’ın kimler tarafından yönetildiği, politikaları, siyasal ve sosyal açıdan istikrarlı olup olmadığı, bölge için önemli olmaya devam edecek. İşte bu nedenle Mısır’da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini ve sonuçlarını yakından izlemek ve incelemek gerek. Seçimler 26 ve 27 Mayıs’ta yapılacaktı. Ancak, katılım oranının düşük olması nedeniyle 28 Mayıs Çarşamba’ya kadar uzatıldı. Seçimlere katılım oranının düşük olması, seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılan Abdül Fettah El Sisi için iyi değil. Muhammed Mursi’nin kazandığı seçimlere katılım oranı yüzde 51 olmuştu. Bakalım şimdi bu oran ne olacak? Daha da önemlisi bu seçimlerden sonra Mısır’ı neler bekliyor?
Hatırlanacağı gibi geçen yıl 3 Temmuz’da Mısır’da General Sisi önderliğinde askeri darbe yapılmış, ülkenin demokrasiye geçmesi beklentileri hayal olmuştu. Bu yılın Ocak ayında yeni anayasanın kabulü ile Sisi’nin yöneteceği otoriter bir siyasi sistem oluşturma projesi uygulamaya kondu. Cumhurbaşkanlığı seçimleri bu sürecin parçası. Geriye sonbaharda yapılacak parlamento seçimleri kalıyor. Böylece incir yaprağı ile örtülü faşizan bir rejim ülkeyi yönetecek. 1952’de yapılan darbeden Hüsnü Mübarek’in 11 Şubat 2011’de iktidardan düşmesine kadar Mısır’ı generaller yönetilmişti. Şimdi yine bir general ülkeyi yönetecek. Değişen bir şey yok. 3 Temmuz darbesinden sonra yüzlerce insan öldürüldü. Binlerce insan hapse atıldı. 700 civarında insan idama mahkum edildi. Seçimlerden sonra da Sisi ülkeyi şiddet kullanarak yönetecek. “Arap Baharı” ile yeşeren Mısır’ın demokratikleşmesi umutları başka bahara kaldı.
PEW araştırma kuruluşunun 22 Mayıs’ta açıkladığı araştırma sonuçlarına göre Mısır toplumu derinden bölünmüş durumda. Anket sonuçlarına göre Mısırlıların yüzde 54’ü Mursi’nin iktidardan uzaklaştırılmasını destekliyor, yüzde 43’ü karşı çıkıyor. El-Sisi’ye olumlu bakanların oranı yüzde 54, olumsuz bakanların oranı yüzde 45. Mısırlıların yüzde 72’si ülkenin gidişatından memnun değil. İnsanların önemli kurumlara güveninde ciddi düşüş var. 2013’te orduya güvenenlerin oranı yüzde 73’tü, 2014’te yüzde 56. Mahkemelere olan güven 2013’te yüzde 58’di, şimdi yüzde 41. PEW araştırmasına göre Mısırlıların çoğunluğu hala demokratik bir rejim istiyor ama bu destek giderek azalıyor. Mısırlıların yüzde 59’u demokrasinin en iyi yönetim şekli olduğuna inanıyor. Geçen yıl bu oran yüzde 66, 2011’de yüzde 71’di.
Seçimlerden sonra Mısır’ın önünde duran en yakıcı sorun ekonomi olacak. Mısırlıların yüzde 76’sı ekonomik durumun kötü olduğuna inanıyor. El Sisi, ekonomik programını seçimlere bir hafta kala açıkladı. Toplumun keskin bir şekilde kutuplaştığı ortamda ciddi ekonomik reformlar yapmak kolay değil. Yapılacak reformlar insanları acıtacak. Bunun siyasi bedeli olabilir. Şiddet kullanarak bunu aşmak mümkün olacak mı? Mısır’daki askeri rejim Suudi Arabistan ve bazı Körfez ülkelerinden yüklü miktarda ekonomik yardım aldı. Büyük olasılıkla bu yardımlar devam edecek ama taşıma su ile değirmen dönmez. Mısır ekonomisini düze çıkarmak zor bir iş.
Bölgesel politikalar açısından Mısır Suudi Arabistan’la birlikte hareket ediyor. Ortadoğu’ya bakanlar hep Sünni-Şii kutuplaşmasından söz ederler. Halbuki Sünniler içinde de ciddi bir cepheleşme var. Müslüman Kardeşler’e destek verenlerle karşı çıkanların yer aldığı bir cepheleşme sözkonusu. Mısır ve Suudi Arabistan, Müslüman Kardeşler’e karşı çıkışın başını çekiyorlar. Türkiye, Müslüman Kardeşleri destekleyenler arasında yer alıyor. Bu iki grup arasındaki mücadeleyi göz ardı etmemek gerek. Bu çerçevede El Sisi, Türkiye ile sorunu olan aktörlerle iyi ilişkiler geliştirmeye çalışacak. Kıbrıslı Rumlar ve Yunanistan’la sıkı ilişki içinde olması bekleniyor.
Mübarek diktatörlüğüne karşı ayaklanan Mısır halkı bundan sonra ne yapacak? Sisi diktatörlüğüne boyun eğecek mi? Mısır’ın istikrara kavuşması kolay olmayacak. Kendi içinde barışık olmayan toplumların ileri gitmesi zordur. Sadece şiddetle toplumu yönetmek de zordur. Seçimleri El Sisi’nin kazanacağı muhakkak. Esas zorluklar seçimlerden sonra başlayacak. Yazık oldu Mısır’a. Yazık oldu Mısır halkının özgürlük, insan hakları, demokrasi umutlarına. Göründüğü kadarıyla Mısır’ın ve Arap dünyasının demokratikleşme devinimi zor, çelişkili ve uzun vadeli olacak.
