Yeni anlaşma ile gelen Brexit ön görüleri

Stephen Barclay, Boris Johnson, Jean-Claude Juncker, Michel Barnier

İngitere Başbakanı Boris Johnson ve Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Londra ve Brüksel’in yeni bir Brexit anlaşması üzerinde mutabakata vardıklarını açıkladı. Avrupa Birliği (AB) Zirvesi bugün başlayacak. AB liderleri anlaşmayı onaylarsa, anlaşma bu kez İngiltere ve Avrupa Parlamentoları’nın onayına sunulacak.

AB’nin Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier, Brüksel’de düzenlediği basın toplantısında yeni anlaşmanın 4 ana unsurunu şöyle açıkladı:

• Kuzey İrlanda, özellikle de mallar konusunda, AB’nin bazı kurallarına uymaya devam edecek
• Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık’ın gümrük bölgesinde kalmaya devam edecek ancak AB’nin ortak pazarına “giriş noktası” olacak
• Ortak pazarın bütünlüğü muhafaza edilecek, İngiltere Katma Değer Vergisi’ne yönelik meşru istekleriyle ilgili olarak tatmin edilecek
• Kuzey İrlanda Parlamentosu, 4 yılda bir bu kurallara bağlı kalmayı isteyip istemediği konusunda karar alabilecek. (Bu konuda salt çoğunluğun kararı yeterli olacak. Hem Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’ın parçası olarak kalmasını isteyenlerin de, hem İrlanda Cumhuriyeti’yle birleşmeden yana olan Cuımhuriyetçilerin ayrı ayrı onayı gerekmeyecek)

Kuzey İrlanda’yla ilgili hükümler dışında varılan anlaşma, çok büyük oranda eski İngiltere Başbakanı Theresa May’in geçen yıl AB’yle vardığı anlaşmayla aynı hükümleri içeriyor.

İngiltere, en az 2020 sonuna kadar AB’nin ticari kurallarına uymaya devam edecek. Londra’nın Brüksel’e ödeyeceği tahmini “boşanma ücreti” 39 milyar sterlin olacak. İngiltere’deki AB ve AB üyesi ülkelerdeki İngiltere vatandaşlarının tüm hakları garanti altına alınacak.

Johnson: Parlamento, Cumartesi günü Brexit’i onaylamalı

Boris Johnson, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Kontrolü yeniden ele aldığımız yeni iyi bir anlaşmamız var. Şimdi yaşam maliyeti, İngiltere Sağlık Hizmetleri (NHS), şiddet içeren suçlar ve çevremiz gibi diğer önceliklerle ilgilenebilmek için Parlamento’nun Cumartesi günü Brexit’i onaylaması gerekiyor” dedi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Juncker de yine Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “İradenin olduğu yerde anlaşma da olur. Bir anlaşmamız var. AB ve İngiltere için adil ve dengeli bir anlaşma. Çözüm bulma yönündeki kararlılığımızın da kanıtı. Avrupa Birliği Konseyi’ne bu anlaşmayı onaylamalarını tavsiye ediyorum” ifadelerini kullandı.

Avrupa Komisyonu, AB’nin yürütme organı.

Komisyon Başkanı Jean-Claude Juncker bugün anlaşmayı AB Zirvesi’nde liderlere sunacak.

Liderlerin onayı halinde anlaşma bu kez İngiltere ve Avrupa Parlamentoları’nda oylanacak.

Corbyn: Anlaşma eskisinden de kötü, milletvekillerince reddedilmeli

İngiltere’de azınlık hükümetine dışardan destek veren Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi (DUP), mevcut haliyle anlaşmayı destekleyemeyeceğini açıkladı.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Jeremy Corbyn ise şu ana kadar edindikleri bilgilere göre, anlaşmanın eski başbakan Theresa May’in müzakere ettiğinden de kötü olduğunu ve milletvekilleri tarafından reddedilmesi gerektiğini söyledi.

Corbyn, “Brexit’in çözümünün en iyi yolu, yapılacak bir oylamayla halka nihai tercihini sormaktır” dedi.

Liberal Demokrat Parti lideri Jo Swinson da anlaşmayı reddeceklerini, “Brexit’i durdurma mücadelesinin bitmediğini” belirtti.

Farage da ‘Anlaşma reddedilsin’ dedi

BBC’ye konuşan Brexit Partisi lideri Nigel Farage da Parlamento’ya, “anlaşmayı reddetme” çağrısı yaptı.

Nigel Farage, “Mesele sadece Brexit değil. Bu anlaşmanın kabulü halinde yıllarca sürecek yeni müzakereler yapacağız. Bu anlaşma, kendi ülkemize kendi yasalarımızı yapamayacağımız anlamına geliyor” dedi.

Anlaşma neden 3 kez reddedilmişti?

İngiltere Parlamentosu daha önce Brexit Anlaşması’nı 3 kez reddetmişti.

Anlaşmanın bir türlü İngiltere Parlamentosu’ndan geçmemesinin en önemli nedeni, “backstop” uygulaması olarak adlandırılan tedbir maddesiydi.

Söz konusu maddeyle AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık’ın parçası Kuzey İrlanda arasındaki sınır sorununa çözüm getirilmesi amacıyla Birleşik Krallık’ın tamamı ile AB arasında Gümrük Birliği bölgesi oluşturulmasının yolu açılmış, bu sayede İrlanda adasında iki bölge arasında fiziki bir sınır ve gümrük duvarı oluşmasının önüne geçilmişti.

Ancak tedbir maddesinin yürürlükte kalacağı süre boyunca AB kurallarına ve uyuşmazlık hallerinde birliğin en üst düzey yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı’nın vereceği kararlara uyulacağı taahhüt edilmişti.

Ayrıca iki taraf arasında Gümrük Birliği yürürlüğe gireceği için Birleşik Krallık bu süre zarfında üçüncü ülkelerle tek taraflı serbest ticaret anlaşması imzalayamayacaktı.

Yeni anlaşmada farklı olan ne?

Temmuz ayında İngiltere’de iktidardaki Muhafazakar Parti’nin lideri seçilen ve ülkenin yeni başbakanı olan Boris Johnson ise ülkesinin yeni bir anlaşma istediğini ancak gerekirse anlaşma olmadan 31 Ekim’de AB’den ayrılacağını söyledi.

İngiltere Parlamentosu’nun alt kanadı olan Avam Kamarası’nın geçen ay onayladığı yasa tasarısı iki istisna dışında Johnson’ın AB’den Brexit’i ertelemesini istemesini zorunlu kılıyordu. Bu istisnalar da milletvekillerinin 19 Ekim’e kadar Brexit Anlaşması’nı onaylamaları ya da İngiltere’nin AB’den anlaşma olmadan ayrılmasına onay vermeleriydi.

Boris Johnson’ın yeni bir anlaşma için AB’ye sunduğu önerilerin başında ise “backstop”un kaldırılması geliyordu.

İngiltere ve AB arasında varılan son anlaşma, “backstop”un kaldırılmasını öngörüyor. Böylece Birleşik Krallık’ın AB’yle Gümrük Birliği’nin süresiz devam etmesi önleniyor.

Anlaşma uyarınca Kuzey İrlanda, AB Ortak Pazarı’nın gümrük kurallarına uysa da, Birleşik Krallık’ın gümrük bölgesinde kalacak. Bu da İngiltere hükümetinin Brexit sonrası diğer ülkelerle imzalayacağı serbest ticaret anlaşmalarının Kuzey İrlanda’yı da kapsayacağı anlamına gelecek.

İngiltere, Kuzey İrlanda’ya giren ürünler için, bu bölgede satıldıkları sürece gümrük vergisi almayacak.

AB ile İngiltere’nin oluşturacakları ortak bir komite, hangi ürünlerin ortak pazarın parçası olma riski taşıdıklarına karar verecek ve İngiltere bu ürünler için AB adına gümrük vergisi kesecek.

4 yılda bir ticari düzenlemelerin oylanacağı Kuzey İrlanda Parlamentosu ise 2017’de siyasi kriz nedeniyle askıya alınmıştı.

BBC Politika Editörü Laura Kuenssberg’e konuşan Başbakanlık kaynakları, Johnson’ın AB liderlerinden, Brexit’in bir kere daha ertelenmesine yönelik talepleri reddetmelerini isteyeceğini de söyledi.

Kaynak: BBC Türkçe