Türkiye büyük bir tehlike atlattı. Ülkede askeri darbeler döneminin kapandığını düşünüyorduk. Meğer hala sorunları darbe ile çözümleyeceğine inanan kafasızlar varmış. Bu darbe girişiminin başarısız kalması darbeler dönemini gerçekten kapatacaktır. Bunu sağlamak Türkiye siyasetinin görevidir. Halkın, siyasi partilerin darbe girişimine kararlı karşı çıkışı Türkiye’nin önemli bir sınavı başarıyla vermiş olması anlamına geliyor. Yaşananlar trajikti. Can kaybı olması üzüntü vericidir. Bunlardan gerekli dersler çıkarılırsa Türkiye ve demokrasisi güçlenebilir. Darbecilerin emellerine ulaşamamış olması yasallığa, demokrasiye, meşruiyete inanan herkesin zaferidir. Geçmiş olsun Türkiye.
Ordunun görevi ülkenin güvenliğini sağlamaktır, ülkeyi yönetmek değildir. Askerler ülke yönetemez. Ülkeyi halkın seçtiği partiler, kişiler yönetir ve iktidar değişikliği seçimler yolu ile gerçekleşir. Bunlar demokrasinin alfabesi ama bu tarihi günlerde hatırlatmakta yarar var. Hükümeti beğenmeyebiliriz. Görüşlerine katılmayabiliriz. Çözüm darbe değil halkın çoğunluğunu haklılığımıza ikna etmek için siyasi çalışma yapmaktır. Hiç bir gerekçe askeri darbeyi haklı kılmaz. Türkiye geçmişteki askeri darbelerin faturasını ağır ödedi. Hem iktidar, hem muhalefet demokrasinin, özgürlüklerin, hukukun önemini kavrayarak bunları güçlendirme yönünde adım atmalıdır. Darbelerin panzehiri daha fazla demokrasidir, hukuk devletidir, basın özgürlüğüdür.
Türkiye bölgesinde en önemli aktörlerden biridir. İstikrarsızlığa sürüklenmesi, askeri dikta altına girmesi zaten istikrarsız olan bölgeyi daha da tehlikeli hale getirecekti. Türkiye ekonomisi büyük darbe alacaktı. Demokrasi, özgürlükler rafa kaldırılacaktı. Biz bu filmi daha önce izledik ve ülkeye nelere mal olduğunu biliyoruz. Eksiklikleri, aksaklıkları ile Türkiye demokrasisi yoluna devam edecek. Önemli olan ülkeyi yönetenlerin ve muhalefetin demokrasi ortak paydasında işbirliği yapmaları gerektiğini kavramaları, uzlaşıya dayalı yeni, demokratik bir anayasa hazırlamalarıdır. Türkiye halkı sokaklara dökülerek demokrasinin öznesi olduğunu gösterdi. Korkuya kapılıp evine kapanmadı. Susmadı. Ordunun önemli bir kesimi darbeye destek vermedi. Sanırım Cuma gecesinden beri yaşananların en önemli yönleri bunlardır. Bu anlamda Türkiye ve kurumları yeni bir döneme giriyor. Yaraları en kısa sürede sarmak, toplumsal gerginlikleri azaltmak, farklı kesimler arasında diyaloğu güçlendirmek görevdir. Darbecilerin en ağır bir şekilde cazalandırılmaları da çok önemlidir. Bundan sonra darbe yapmayı düşünecekleri caydırıcı cezalar gereklidir. Orduda darbecilere yer olmadığı gösterilmelidir. Darbe fikrinin kafalardan kazınması, demokrasi ve hukuk devletinin kafalara iyice yerleşmesi için gerekli çalışmalar hemen başlatılmalıdır.
Son yıllarda Türkiye toplumu çok kutuplaştı, gerildi. Toplumsal fay hatları derinleşti. Hukuk devleti, basın özgürlüğü, özgürlükler ciddi yaralar aldı, otoriterleşme eğilimi güçlendi. “Dediğim dedik” anlayışı, her şeyi kontrol altına alma sevdası güçlendi. Şimdi tüm bunları yeniden düşünme ve tıpkı İsrail ve Rusya ile ilişkiler konusunda atılan adımlar gibi iç politikada da hataları düzeltici, kutuplaşmayı azaltıcı adımlar atılmalıdır. Darbe girişimine cevap daha fazla otoriterleşme değil, daha çok demokrasi olmalıdır. Türkiye’nin yaşanan trajik olayları kazanca çevirmesi bu şekilde mümkündür. Herkesin şapkasını önüne koyup düşünme zamanıdır. Özleştiri yapma zamanıdır. Birlik, beraberlik, dayanışma zamanıdır.
Olaylar henüz sıcak ve taze. Darbe girişimi ile ilgili detayları, suçluların kimliğini süreç içinde öğreneceğiz. Tartışmalarını yapacağız. Komplo teorileri okuyoruz. Bunların doğru olmadığı anlaşılacak. Komplo teorilerine değil ciddi analizlere ihtiyacımız var. Darbecilerle yargı ilgilenecek. Büyük bir tehlike atlatan ülkede demokrasinin, özgürlüklerin herkese lazım olduğunu kavrama zamanıdır. Demokrasi hedefe varmada kullanılıp atılacak bir şey, binilip inilecek araç değildir. Farklı görüşlere, vizyonlara sahip kesimlerin ortak paydasıdır. Amerikayı yeniden keşfetmeye gerek yok. Gelişmiş ülkelerin bu işi nasıl yaptığı ortada. Oralarda darbe olmuyor. Türkiye’nin demokrasi konusunda sınıf atlaması, gelişmiş demokrasiler arasında yerini alması zamanı gelmiştir. Yeter ki siyasi partiler bu temelde uzlaşsın.
Darbe girişimi karşısında anında sesimizi yükselttik. Darbeye kesin bir dille karşı çıktık. Tavrımızı seçilmiş hükümetten, yasallıktan, halk iradesinden yana koyduk. “Bekleyelim, kimin kazanacağını görelim, sonra tavır koyarız” demedik. (Böyle düşünmüş olanlar büyük hata yaptı.) Şimdi tamirat zamanıdır. İktidar ve muhalefet liderlerinin diyalog içine girmesi, demokrasiyi, hukuku, kurumları güçlendirici adımlar atmaları zamanıdır. Tekrar geçmiş olsun Türkiye.
