Yunanistan’a istikrar gelecek mi?

Yunanistan’da seçmenler bugün yine sandık başında. Son seçimler Ocak ayında yapılmıştı. Arada yapılan referandumu da hesaba kattığımızda Yunanlı seçmenler 8 ay içinde üçüncü kez oy kullanıyorlar. Ayrıca bugünkü seçimler son 6 yılda yapılan beşinci genel seçimler. Bu nedenle “Yunanlılar demokrasiyi icat eden halk olarak seçimlere doymuyorlar” şeklinde şakalar da yapılıyor. Şaka bir yana Yunanistan’ın siyasi istikrara kavuşup kavuşmayacağı bugünkü seçimlerin sonucuna bağlı olacak. Seçimler istikrarlı bir hükümet ortaya koymazsa bir süre sonra yine erken seçimler gündeme gelebilir. Devam etmekte olan ekonomik kriz ve uygulanması gereken ekonomik program siyasi istikrar gerektiriyor. Kısacası ülkenin kaderi bugün sandıktan çıkacak sonuçlara bağlı.

Yakın geçmişi hatırlayalım. Syriza ve lideri Alexis Tsipras, kemer sıkma politikalarını reddetme vaadi ile iktidara geldiler. Tsipras sadece Yunanistan’ı değil, Avrupa’yı da “düzeltme” vaadinde bulunuyordu. Syriza hükümetinin Troyka ile sürdürdüğü (oldukça amatör) müzakere sürecinin sonunda ülke iflas etme ve Euro bölgesinden çıkma noktasına gelmişti. İşte bu noktada Başbakan Tsipras o güne dek söylediklerinin tam tersini yaparak 86 milyar Euro kredi karşılığında yeni bir kemer sıkma paketini kabul etti. Syriza’nın çatırdamaya başlaması ile Ağustos’ta erken seçim kararı aldı ve Syriza bölündü. Dolayısıyla bugünkü seçimlerde sadece ülkenin kaderi değil, siyasi lider olarak Alexis Tsipras’ın kaderi de belirlenecek. Erken seçim kararından hemen sonra Tsipras’ın bugünkü seçimleri kazanma olasılığı yüksek görünüyordu. Kendisi de buna inanarak erken seçim kararı almıştı. Syriza yüzde 10 önde görünüyordu. Ne var ki seçim kampanyası sürecinde durum değişti. Merkez sağ Yeni Demokrasi Partisi’nin oyları arttı. Son anketlerde Syriza ile Yeni Demokrasi Partisi arasında başa baş bir mücadele görünüyor. Hiç bir partinin parlamentoda çoğunluk sağlaması beklenmiyor. Koalisyon hükümeti gerekecek. Başbakan Tsipras mı, yoksa Meimarakis mi olacak? Göreceğiz.

Bu noktada Tsipras fenomenine bir bakalım. Mali krizin sarstığı Avrupa’da, özellikle de krizden en fazla etkilenen güney Avrupa ülkelerinde popülist siyasal hareketlerin güçlendiğini gördük. Bu popülist hareketler sağda veya solda olabilir. Yunanistan’da farklı grupları içinde barındıran Syriza, Tsipras’ın liderliğinde Yunan halkının duymak istediklerini vaad ederek iktidara gelmeyi başardı. Popülizmin en büyük sorunu vaadleri ile gerçeklerin uyuşmamasıdır. Sonuçta Syriza vaadlerini yerine getiremedi ve reddettiği kemer sıkmanın altına imza attı. Bu gelişme hem Syriza tabanında, hem ona oy verenler arasında hayal kırıklığına neden oldu. Avrupa solunun Syriza ve Tsipras’a umut bağlayan kesimlerinde de hayal kırıklığı yaşandı. Deyim yerindeyse “Tsipras balonu” söndü. Tsipras’la ilgili (bize hiç yabancı gelmeyen) başka eleştiriler de var. Büyük oğlu Yunanistan’ın en pahalı özel okuluna kaydolmuş. Kendisi yaz tatilini çok zengin bir kişinin villasında geçirmiş, ofisine helikopterle gidip gelmiş. Kanımca partisinin tabanından Tsipras’a yöneltilen en büyük eleştiri iktidara geldikten sonra tabandan, kitlelerden kopmuş olması, dar bir grupla çalışmaya hapsolmasıdır. Bakalım tüm bu gelişmelere seçmenler nasıl tepki verecek?

Yunanistan sandığa giderken ülke ekonomisinin durumu çok kötü. Bu yıl ekonominin yüzde 2-3 oranında daralması bekleniyor. İşsizlik oranı yüzde 26 civarında. 2007’den bu yana Yunanlıların geliri ortalama yüzde 30 oranında azaldı. Tsipras’ın imzaladığı kredi anlaşmasının uygulanması sırasında halkın yükü daha da ağırlaşacak. Yunanistan ekonomisinin düzelme yoluna girmesi için acı ilacın içilmesi gerekecek. Bunu güçlü bir hükümet sağlayabilir. Siyasal istikrar olmadan ekonomik istikrar sağlanamayacak. Bugünkü seçimleri tek bir parti kazanmayacağına göre kısa süre sonra yine seçimlere gitmek yerine uzun süreli bir koalisyon hükümeti ülkenin yararına olacak. Yeni Demokrasi Partisi lideri Meimarakis, Syriza ile koalisyon kurmaya hazır olduğunu belirtiyor. Kanımca bu akıllı bir yaklaşım. Kemer sıkma paketinin uygulanmasında altına imza koyan Tsipras’ın da sorumluluk üstlenmesi, muhalefette kalarak popülizm yapmasından daha iyi olur. Ancak Tsipras Yeni Demokrasi Partisi ile koalisyon kurmayacağını söylüyor. Pasok ve To Potami’yi tercih ediyor. Belli ki Pasok ve To Potami gibi küçük partiler koalisyon kurulmasında kilit rol oynayacaklar. Bir tür “king maker” olacaklar.

Ocak’ta yapılan seçimler kemer sıkmaya karşı olanlarla karşı olmayanlar arasında bir mücadeleydi. Şimdi kemer sıkmayı kimin yapacağı mücadelesi veriliyor. Seçim sonuçları ne olursa olsun Troyka’nın programı uygulanacak. Syriza’nın popülizmden realizme kayması sonrasında popülizmin kalesi aşırı sağdaki Altın Şafak oldu. Nazi sempatisini gizlemeyen bu partinin bugün alacağı sonuçlar da önemli.

Yunanistan siyasi ve ekonomik istikrar arıyor. Bakalım bulabilecek mi?