BM Çevre Programı (UNEP) her yılın sonunda sera gazı salınımlarının durumunu yansıtan “The annual Emissions Gap Report” başlıklı raporu yayınlar. Önde gelen bilim insanları tarafından hazırlanan ve Salı günü yayınlanan 2019 raporu insanlığa ve hükümetlere çok ciddi uyarılar içeriyor. Bu raporda yapılan tespitleri iyi inceleyip gerekli önlemleri almazsak bu yüzyılın sonunda küresel ısınmadaki artış 1.5 derecenin çok ötesinde olacak. Böylesi bir ısı artışının doğuracağı sonuçlar felaket olacak. Dünya liderleri vaadlerine bağlı olduklarını söylüyorlar ama rapora göre bunu gereğini tam olarak yapmıyorlar.
BM raporundan önce Pazartesi günü Dünya Meteoroloji Örgütü yayınladığı raporda atmosferdeki karbon dioksit miktarı konusunda uyarıda bulunmuştu. Atmosferdeki karbondioksit ve diğer sera gazlarının miktarının 2018’de rekor düzeye ulaştığını (55.3 GtCO2) ortaya koymuştu. Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Petteri Taalas sera gazı salınımında yavaşlama veya azalma olmadığını vurguladı. Son kez 3-5 milyon yıl önce atmosferde şimdiki kadar karbondioksit vardı ve ısı 2-3 derece daha yüksekti. Deniz seviyeleri 10-20 metre daha yüksekti. Şimdi benzeri bir yöne doğru hızla ilerliyoruz.
BM raporuna dönelim. Rapora göre dünya ülkeleri sera gazı emisyonlarını vaad ettiklerinden fazla azaltmazlarsa felakete doğru gidiyoruz. Raporda G20 ülkelerine, ABD, Çin, Rusya ve Avrupa Birliği’ne eleştiriler var. En fazla sera gazı emisyonuna neden olan Çin ve ABD ile yukarıda adı geçenler iklim değişikliği ile mücadele konusunda kendilerine düşeni yapmıyorlar. ABD, Kanada, Brezilya gibi ülkeler vaadlerinin çok gerisindeler. BM raporunun yazarlarından John Christensen 2030’a kadar emisyonların yüzde 55 oranında azalması gerektiğini belirtti. Gelecek yıl ciddi çalışmalara başlamamamız durumunda Paris İklim Anlaşması’nın hedefi olan küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlama hedefine ulaşamayacağız. Kaybedecek vaktimiz yok. Rapora göre G20 ülkeleri toplam emisyonların yüzde 78’inden sorumlu. Buna rağmen 1.5 derece hedefine ulaşma konusunda gerekli önlemleri almıyorlar. Ülkeler vaad ettiklerinin beş katını yapmazlarsa hedefe ulaşamayacağız. Vaadler yerine getirilse bile yüzyılın sonunda 3.4-3.9 derece ısı artışı ile karşı karşıya kalabiliriz. Dolayısıyla daha önce gerekli adımlar atılmadığı için şimdi çok daha büyük oranda sera gazı emisyonu azaltmasına ihtiyacımız var.
BM raporuna göre iklim krizinin önüne geçebilmek için yaşam tarzımızı, ekonomik sistemlerimizi, alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerekiyor. 2050 yılına kadar temel enerji kaynağımız elektrik olmalıdır. Yenilenebilir enerji dünya tüketiminin yüzde 85’ini oluşturmalıdır. Kömür üretimi durdurulmalıdır. Ulaşım ve endüstri karbon üretiminden kurtulmalı, enerji verim oranı artırılmalıdır. Ormanları koruma ve yeni ormanlar oluşturma konusunda adımlar atılmalıdır. Rapora göre Paris İklim Anlaşması hedeflerini hayata geçirecek çözümler vardır. Ancak bu çözümler gerekli olan süratle hayata geçirilmiyorlar. Bazı ülkeler doğru yönde adımlar atıyor ama bazı ülkeler çok geriden geliyor. Gelecek yılın sonunda Glasgow kentinde BM İklim Değişikliği Konferansı yapılacak. BM raporu hedef yükseltmek için ülkelerin bu konferansı beklemelerinin yanlış olacağını, 2020 yılı içinde bu adımların atılması gerektiğini vurguluyor.
UNEP İklim Değişikliği Koordinatörü Niklas Hagelberg “Daha yapılacak çok şey var” diyor. Dünyada 65 civarında ülke 2050 yılına kadar sıfır karbon emisyonuna ulaşma hedefini kabul ettiler. Fakat bunlar genellikle küçük ülkeler. Esas sorumluluk G20 üyesi büyük ülkelerdedir. Peki, bu ülkeler gerekli hedeflere ulaşabilecekler mi? Gerçekçi olarak baktığımızda bunun zayıf bir olasılık olduğunu görürüz. Çin ve ABD’nin durumuna baktığımızda iyimser olmak zor. Yıllık sera gazı emisyonlarını yüzde 7 oranında azaltmamız gerekiyor. Aksi takdirde küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlandırma hedefine ulaşamayacağız. Daha yüksek sıcaklıklar felaket anlamına gelecek. Şimdiye kadarki gecikmeleri bir şekilde telafi etmemiz gerekiyor. Başka çıkış yolu yok. Görevlerimizi erteleme çıkış yolu değil.
Fosil yakıtları kullanmaya devam ettiğimiz sürece geleceğimizi karartıyoruz. Bu alanda köklü değişiklikler yapma zamanı geldi, geçiyor. BM raporu bu yönde yapılmış yeni bir uyarıdır. Bakalım liderler, hükümetler ve bizler bu sese kulak verecek miyiz? Konuya ilgi gösterenler “Emissions Gap Report 2019” raporunu internette bulup okuyabilirler.
