Doğu Akdeniz’de enerji kaynakları ile ilgili gelişmelere odaklanmış bulunuyoruz. Peki, dünyada enerji ile ilgili durum ne? Doğu Akdeniz’i dünyadaki genel enerji tablosundan soyutlamak mümkün değil. BP enerji şirketi bir süre önce “BP Statistical Review of World Energy 2019” başlıklı raporunu açıkladı. Rapor çok geniş kapsamlı bir çalışma. Raporun bütününü internette bulup okuyabilirsiniz. Enerji uzmanı Charles Ellinas, raporu Cyprus Mail’deki makalesinde ele aldı. Makaleyi okumakta da yarar var. Raporda petrol, doğal gaz, kömür, nükleer enerji, hidroelektrik, yenilenebilir enerji kaynakları, elektrik ayrı başlıklar altında incelenmiş. Fosil yakıt kullanmamızın neden olduğu karbodioksit salınımı ile ilgili son durum da raporda yer alıyor.
Rapor 2018 yılını inceliyor. 2018’de dünyada enerji talebi güçlü bir şekilde arttı. Karbon emisyonlarında da ciddi artış oldu. BP raporuna göre önümüzdeki 20 yılda en önemli görev karbon emisyonlarının azaltılması olacak. Yenilenebilir enerji bu konuda önemli rol oynayacak. Güneş ve rüzgar enerjisi hızla artıyor. Ama tek başına sorunları çözmesi zor. Karbon yakalayıp depolama teknolojileri ek ihtiyaçlar arasında alacak.
Ellinas’ın makalesinde de belirtildiği gibi raporun temel bulguları şunlar: 2018 yılında enerji talebi yüzde 2.9, karbon emisyonları yüzde 2.0 oranında arttı. Doğal gaz üretimi ve tüketiminde yüzde 5.0 artış oldu. Yenilenebilir enerjiler yüzde 14.5 oranında arttı. Yenilenebilir enerjiler, en hızlı büyüyen enerji kaynağı. 2018 yılında kömür tüketiminde de artış oldu. Bu artış yüzde 1.4 oranındaydı. Geçen yıl petrol ve doğal gaz üretiminde en büyük artışı ABD sağladı. ABD’deki artışın esas kaynağı kaya gazı ve petrolü. 2018’de ABD’nin doğal gaz üretimi yüzde 12 oranında arttı. Venezüela’da petrol üretimindeki düşüş ve ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlar bu piyasayı etkiliyor. Bu verilere bakarak BP baş iktisatçısı Spencer Dale toplumun karbon emisyonlarının azalmasına ihtiyacı olduğu bir dönemde 2018 enerji verilerinin kaygı verici bir tablo ortaya koyduğunu belirtiyor. Hem enerji talebi, hem karbon emisyonları hızla artıyor. Demek ki Paris İklim Anlaşması hedeflerine ulaşmamız zorlaşıyor. Spencer Dale, geçen yılın verilerinin dünyaya ciddi bir uyarı olması gerektiğini, sürdürülebilir bir yolda olmadığımızı vurguladı.
Bir enerji şirketi olarak BP petrol fiyatları konusu ile yakından ilgileniyor. Konu biz tüketicileri de ilgilendiriyor. BP’ye göre 2018’de petrol fiyatlarında görülen dalgalanmalar bir süre daha devam edecek. Enerji alanında insanlığın en büyük umudu kuikusuz yenilenebilir enerji kaynakları. Ancak yenilenebilir enerjinin dünya enerji tüketimindeki payı henüz sadece yüzde 4.0. Yenilenebilir enerji büyümesi içinde güneş enerjisinin payı yüzde 40. Rüzgar enerjisi de önemli paya sahip. Petrolün ve doğal gazın payı yüzde 26, kömürün payı yüzde 38. Hidroelektrikteki artış yüzde 3.1, nükleer enerjideki artış yüzde 2.4 oldu. Bu durumda dünyanın ihtiyacı olan enerjiyi sağlarken karbon salınımını nasıl azaltacağız? BP daha fazla enerji üretmemiz ihtiyacı ile daha az karbondioksit üretmemiz gerektiği arasındaki çelişkiye dikkat çekiyor ve bunun önemli bir meydan okuma (challenge) olduğunun altını çiziyor. Belli ki yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmamız gerekiyor. BP sadece yenilenebilir enerji ile sorunlarımızı çözümleyemeyeceğimizi düşünüyor. Başka teknolojilere de ihtiyacımız var. Karbon yakalama ve depolama bunlardan biri.
İnsanlık olarak fosil yakıtlardan temiz enerjiye geçme görevi ile karşı karşıyayız. Bu konuda kaybedecek zamanımız yok. Dünyamız ısınıyor. İçinde bulunduğumuz Temmuz ayının gelmiş geçmiş en sıcak ay olması bekleniyor. Geçen Haziran ayı en sıcak ay ilan edilmişti. Küresel ısınmanın olumsuz sonuçları dünyamızı etkilemeye başladı ve bu süreç hızlanarak artacak. Bu çerçevede enerji konusuna bakışımızı hızla yenilememiz gerekiyor. BP gibi bir enerji şirketinin yukarıdaki verileri ve uyarıları ortaya koymuş olması durumun aciliyetini gösteriyor. Enerji konusunda “böyle gelmiş, böyle gider” anlayışı ile yola devam etmemiz mükün değil. Hayat tarzımız dahil bir çok şeyi değiştirmemiz, öncelikle de fosil yakıt kullanmaktan hızla vazgeçmemiz gerekiyor. Bunu başaramazsak gelecek kuşaklara çok farklı bir dünya bırakacağız. Bu dünyada yaşamak hoş olmayacak.
Spencer Dale, gelecek kuşakların bu enerji verilerine baktıkları zaman bir yanda iklim değişikliğinin tehlikelerini gören, bu konuda önlemler alınmasını isteyen insanlar olduğunu, diğer yanda enerji verilerinin ters yönde ilerlediğini tespit edeceklerini söylüyor. Umutlarımızla gerçekler uyuşmuyor. Bunu değiştirmek, gerçekleri umutlarımızla uyumlu hale getirmek bizim görevimiz.
