Antarktika’da yaptıkları çalışmalarla adından söz ettiren Türk bilim insanları, ilk Türk Arktik Bilimsel Seferi’ni gerçekleştirerek Güney Kutbu’nun ardından bilimsel araştırmalarını Kuzey Kutbu’na da taşıdı.
Antarktika seferlerinin ardından Türk bilim insanları, araştırmaları için rotalarını bu kez de Arktik Okyanusu’na çevirdi. Bu kapsamda, ilk Türk Arktik Bilimsel Seferi, İTÜ Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi öncülüğünde bir ekiple Türkiye İş Bankası sponsorluğunda temmuzda gerçekleşti.
İlk Türk Arktik Bilimsel Seferi’ne, Cumhurbaşkanlığı himayesi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinden gerçekleşen Antarktika Bilim Seferleri’nin koordinasyonunu üstlenen Doç. Dr. Burcu Özsoy liderlik etti.
Özsoy, söz konusu sefer ve Arktik bölgesinde yaptıkları çalışmalara ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
MİNİMUM AYAK İZİYLE MAKSİMUM BİLİM HEDEFİ
Kutup bölgelerinin dünyanın en zorlu coğrafya ve iklimine sahip alanları olduğuna dikkati çeken Özsoy, tüm zorluklarına rağmen bu bölgelere gitmek ve araştırma yapmanın bir insanın hayatında yaşayabileceği en büyüleyici anlardan olduğunu söyledi.
Özsoy, seferdeki ana amaçlarının minimum ayak iziyle maksimum verimde bilim yapmak olduğunu vurgulayarak, “Sefere 7 bilim insanı katıldı ve hepsi canını dişine takarak çalıştı. Gün ışığından 24 saat faydalanılan bölgede, Türkiye’nin çeşitli kurum ve kuruluşlarından 41 katılımcının 14 araştırma projesi için çalışmalar yürütüldü” diye konuştu.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ ARAŞTIRILDI
Arktik Okyanusu’na ulaşmak için ilk olarak Norveç’in başkenti Oslo’ya gittiklerini anlatan Özsoy, buradan Norveç egemenliğindeki Svalbard Takımadaları’nda yer alan dünyanın en kuzey yerleşimi Longyearbyen’a ulaştıklarını dile getirdi. Özsoy, burada kiraladıkları gemiye yerleştiklerini ve seferin tamamında gemide kaldıklarını aktardı.
Sefer boyunca bilim insanlarının özellikle iklim değişikliğinin ekosistem üzerine etkileri ve çevre kirliliği konularında çalışmalar yaptığını belirten Özsoy, şunları kaydetti:
“Mikroplastik örneklemeleri, pasif örnekleyicilerle kalıcı organik kirleticilerin belirlenmesi, yakıt kirlilikleri ve kaynaklarının belirlenmesi, plankton tür ve dağılımları, deniz buzu gözlemleri ve uydu verileri ile korelasyonu, hava kalite ölçümleri gibi projelere ek olarak lise öğrencileri tarafından üretilen meteorolojik ve atmosferik ölçüm istasyonunun fizibilite çalışmaları da yapıldı. Havanın hiç kararmaması fizyolojik olarak bizleri etkilese de bu durumu avantaja çevirip daha uzun çalışma ve seyir saatlerine sahip olduk.”
PENGUENLER YERİNE KUTUP AYILARI
Özsoy, küçük bir yaşam alanında geçirilen sürenin seferin en zorlayıcı yanlarından olduğuna dikkati çekerek, “Kısıtlı imkanlar sebebiyle gemideki suyun çok tasarruflu kullanılması için sefer süresince sadece bir gün, o da bir üs ziyaretimizde duş alabildik. Tabii ki herkes alışık olduğu düzenden, bu bilinmezliğe ve mahrumiyete geldiğinde zorlanıyor” dedi.
Arktik bölgesinin Antarktika’dan farkına da değinen Özsoy, Kuzey ve Güney Kutup bölgelerinin iki farklı gezegen gibi olduğunu dile getirdi.
Özsoy, Antarktika’nın bembeyaz buzullardan oluşan kocaman bir kıta olduğunu belirterek, “Arktikte çalışma bölgemiz olan Svalbard Adası ve çevresinde eriyen buzullar ve onların getirdiği çamurla kahverengi olmuş deniz, buzul yarıkları ve hepsinden öte azalan deniz buzları vardı. Antarktika’da sayısı binlerle ifade edilen penguen kolonilerini bulunurken Arktik bölgesinde nesli avcılık ve doğal yaşam alanlarının azalması nedeniyle azalan kutup ayıları vardı. Güney Okyanusu’nda sürekli görmeye alıştığımız balinaların bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda olması da dikkatimi en çok çeken hususlardandı” diye konuştu.
