18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi’nin 107’inci yıl dönümünde Surrey’deki Brookwood Türk Hava Şehitliği’nde, 18 Mart Cuma günü tören düzenlendi. Törene Türkiye Cumhuriyeti Londra Büyükelçiliği Elçi Musteşarı Güneş Yeşildağ, KKTC Londra Temsilcisi Çimen Keskin, KKTC Londra Muavin Konsolos İsmail Şahinoğlu, Kara Ataşesi Albay Ömür Candar ve Hava Ataşesi Albay Serkan Virlan, Atatürk Dünya Düşünce Platformu Başkanı Jale Özer, İngiltere Kıbrıs Türk Dernekler Konseyi Başkanı Ayşe Osman, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve toplum üyeleri kişi katıldı.
İngiltere Türk Dernekleri Federasyonu, 18 Mart Cuma günü düzenlenen tören için otobüs kiralayarak katılımcılardan her hangi bir ücret talep etmeden Londra’da yaşayan vatandaşların törene katılmasına vesile oldu. Yaklaşık 50 kişi otobüs programına dahil olup Brookwood Türk Hava Şehitliğindeki törene katıldı.
Brookwood Türk Hava Şehitliği’nde, 15 Hava subayın kabri bulunmaktadır. Bunların 14’ü pilotaj eğitimi sırasında şehit olan 1941-1942 yılı Harp Okulu mezunu Havacı subaylar olup biri de 1836’da İngiltere’de görevli iken vefat eden Teğmen Arif Bey’dir. Aslında Tğm. Arif Bey, vefat ettiğinde Woolvich şehrinin mezarlığına defnedilmiş, daha sonra ise kabri anılan şehitliğe nakledilmiştir.
Tören saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başladı ardından ilk konuşmayı TC Londra Büyükelçiliği Elçi Musteşarı Güneş Yeşildağ yaptı. Yeşildağ, ‘‘107 yıl önce bugün Çanakkale’de, yüce milletimiz tüm zorluklara ve yokluklara rağmen muazzam bir varoluş mücadelesi verdi. Bu kimseye boyun eğmeyeceğimizi ve kendi kaderimizi kendimizin belirleyeceğini bir kez daha ortaya koydu. Ezcümle, milletimizin, ülkemizin ve diğer coğrafyaların güvenlik, barış ve istikrarı uğruna canlarını veren bütün şehitlerimizin aziz hatıraları önünde saygı ve minnetle eğiliyor, hatıralarına layık olmaya çalışıyoruz” dedi. Yeşildağ’ın konuşmasının ardından din görevlisi tarafından dualar okundu, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve vatandaşlar tarafından şehitlikte bulunan kabirler ziyaret edilip çiçek bırakıldı’’ ifadelerini kullandı. Yeşildağ ayrıca konuşmasında Ermeni terörüne kurban verilen diplomatları ve 15 Temmuz darbe girişimine karşı koyarken şehit düşen vatandaşları da andı. Konuşmanın ardından Diyanet’e bağlı olan görevli hoca şehitler için dua okudu.
‘ATATÜRK’SÜZ BİR ÇANAKKALE KUTLANAMAZ’
Tören’de Diyanet görevlisinin şehitler adına yaptığı duada Atatürk’ün adını bahsetmemesi üzerine katılımcılardan tepki gösterildi. Dua bittikten sonra İngiltere Türk Dernekleri Federasyonu ve İngiltere Atatürkçü Düşünce Derneği Başkanı Jale Özer’den orada anında tepki geldi. Daha sonra da Federasyonun otobüsü ile gelen üye dernek başkan ve yöneticileri de tepkilerini dile getirdiler. Törende bulunan Londra Gazetesi muhabirine açıklama yapan başkan Jale Özer, şu açıklamalarda bulundu:
‘‘Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu , Anafartalar Kahramanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’süz bir Çanakkale kutlanamaz. Çanakkale’de büyük başarıyla Savaşın gidişatını değiştiren Gazi Mustafa Kemal Atatürk dünya tarihinin seyrini değiştirmiş ve tarih sahnesinde bir yıldız gibi parlamıştır. Milli Mücadeleye başlayınca askerlikten istifa etmesine, hakkında tutuklama kararı,idam fermanı çıkarılmasına rağmen gerek ordudaki komutanlar gerekse halk ona inanmış ve tüm gücüyle yanında yer alarak vatanın kurtuluşu için onu önder olarak kabul etmişlerdir. Tarihçi Turgut Özakman’ın : değişiyle ; Çanakkale Milli Mücadelenin önsözüdür ve Milli Mücadelenin başlaması için Türk halkının bir dirilişidir.
Çanakkale Savaşlarından kısa bir süre önce Balkan faciasını yaşamış orduda ,bu yenilgiyi tekrar yaşamama bilinci Çanakkale’de ortaya çıkmıştır. Bu bilinç, bu uyanış, Çanakkale Zaferlerinden sonra dirilişe dönmüştür.
Bu yüzdenden dir ki Çanakkale Savaşları başarıyla sonuçlanmasaydı, Osmanlı İmparatorluğu yenilerek emperyalist ülkeler tarafından parçalanmaya ve paylaşılmaya başlanacaktı.Bunun neticesinde de moral ve umuttan yoksun bir Türk Milleti Kurtuluş Savaşını yapamaz ve Türkiye Cumhuriyeti kurulamazdı. Bunun içindir ki Mustafa Kemal Atatürk’ü Çanakkale’ de yok sayıp tarihi yeniden yazmak isteyenler bunu asla başaramıyacaklardır. Bunu sadece biz söylemiyoruz.Degiştirilmez tarihin gerçekleri de bunu söylüyor.
‘MUSTAFA KEMAL’İ HESABA KATMAMIŞSIZ’
O dönem İngiliz Bahriye Nazırı (Savaştan sorumlu Bakan) olan Winston Churchill Atatürk hakkında şunları söylüyor:
‘Şu an mağlubiyeti bütün damarlarımda hissetmekteyim. Çok üzgünüm. Oldukça mutluydum, umutluydum. Daha düne kadar Çanakkale bizimdir diyordum. Çünkü bu savaşı kazanmak için askeri, parayı, cephaneyi her şeyi hesaplamıştım. Hepsinde çok üstündük. Mutlaka yenecektik. Yalnız bir şeyi hesaba katmamışız. Mustafa Kemal’i. Bağrımda İngiliz gururu olmasa Türkleri alnından öpmek, onları ayakta alkışlamak isterdim.’
KKTC Londra Temsilcisi Çimen Keskin
İNGİLTERE’DEKİ ŞEHİTLER
- Hv.Tğm. Nizamettin Şengün 18/19 Eylül 1942 Talim uçuşunda düşerek,
- Hv.Tğm. Ali Aksu 21 Ocak 1943 Havada çarpışarak,
- Hv.Tğm. İbrahim Oray 25 Mart 1943 Tren kazasında,
- Hv.Tğm. Saim Parlak 17 Temmuz 1943 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Esat Şaşmaz 23 Ağustos 1943 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Hakkı Akarçay 3/4 Eylül 1943 Gece uçuşu esnasında bir Alman tayyaresinin hücumuna uğramış ve düşmüştür.
- Hv.Tğm. Ömer Sümercan 21 Eylül 1943 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Kemal Gülçeken 10 Ocak 1944 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Mustafa Görez 4 Ağustos 1944 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Fethi Ang 24 Eylül 1944 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Emin Dönmez 25 Ekim 1944 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Hüdai Toros 10 Kasım 1944 Tayyaresiyle düşerek,
- Hv.Tğm. Abdullah Ay 4 Nisan 1945 Trafik kazasında,
- Hv.Tğm. Reşit Nalbant 17 Ağustos 1942 Talim uçuşunda düşerek,Kaynak: Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Emekli Tümgeneral Cevat TUNA anıları, Sinan Arktkn.Şehitlikte ayrıca 17 Şubat 1959 tarihinde Londra Gatwick Havalimanı’na inerken düşen THY uçağında şehit olan Türk havacıları içinde bir kitabe bulunmaktadır. Ancak şehit THY personeli Türkiye’de defnedilmiştir.
