‘Bugün evden çıkmadım/Telefona bakmadım/Çok yedim çok ağladım’ diyor Göksel ‘Depresyondayım’ adlı şarkısında.
Hepimiz hayatımızın kimi dönemlerinde benzeri şekilde hissediyoruz hiçbirşey yapmak gelmiyor içimizden. Ama insan doğası bu, bir şekilde dinlediğimiz bir müzik, bir dostun sıcak sesi bazen de başkalarına karşı sorumluluk duygusu engelliyor bu durumun kalıcı olmasını ve en fazla bir kaç gün bilemedin bir kaç hafta sürüyor bu çökkünlük hali. Bizi iten, uyandıran, çalıştıran, sabrettiren gücü kıyısından da olsa yakalayıp harala gürele yaşamaya devam ediyoruz.
Hatice de kocasının akrabalarının cinsel taciz girişimleriyle belki başa çıkabilecek güce sahipti. Ya da bu durumu kocasına söylediğinde skandal ortaya çıkmasın diye kurulan aile heyetinin bu teklifleri yapanlarla uğraşmak yerine olayı örtbas etmeye yeltenip Hatice’yi susması için ölümle tehdit etmesini bir çok kadın gibi sineye çekip susarak geçiştirecekti.
Hatice de belki istemeden yaptığı mutsuz evliliğe, kocasından ve kocasının ailesinden gördüğü aşağılamalara alışıp arada bir umutsuzluğa kapılsa da kaderimmiş diyerek hayata devam edecekti.
Hatta çok istediği çocuğunu düşürdüğünde kocasının annesinin aldırış etmezliği, becerememiş gibi tepeden bakmaları, ‘kafasına kakmalarını’ bile aşabilecek güce sahipti.
Hatice neler atlatmamıştı ki; daha çocukluktan genç kızlığa yeni geçtiğinde zorla evlenmek için kaçırılmasına, haftalar süren işkenceye ‘he’ demeyerek direnmesine, kaçıranların elinden ölüme ramak kala kaçıp kurtulmasına rağmen ailesinin sahip çıkmaması bile yıldırmamış ve bir şekilde yıkılmamış ayakta kalmıştı.
Bu durumlardan sadece bir tanesi bile bir insanın depresyona girmesine, hayattan bezmesine yol açabilecekken Hatice hep direndi. Bir gün hiç bir şekilde kendisine ait olmayan utanç, kocasının ailesi tarafından ona yıkılmaya çalışılına kadar. İşte o zaman Hatice artık ‘YETER’ dedi. Evden kaçtı, polise tehditleri iletti, kadın sığınma evinde kalmaya başladı.
Ama öte yandan yıllarca kendisinden bir parça koparan darbeler, sonunda yıkmasa da uzun süreli bir depresyona yol açtı. Bir yandan iç güdüsel olarak kısacık hayatı boyunca direnmesine karşın öte yandan intiharın eşiğine geldi. Yaşamanın hiç bir anlamı kalmadığını hissediyordu.
Depresyonun klinik anlamda major depresyon olarak tanımlanabilmesi için American Psychiatric Association bütün dünyada kabul görülen aşağıda tanımlamayı yapmıştır:
Son 2 hafta içinde moral bozukluğu ya da yaşamdan haz ve zevk almama hallerinden en az biri varsa. Gene son 2 hafta içinde aşağıdaki durumlardan en az 4’ü varsa; kilonuzda (+/-) %5 veya daha fazla değişiklik yapacak derecede iştah değişikliği / uykusuzluk / aşırı uyarılma durumu ya da hareketlerde aşırı yavaşlama / yorgunluk veya bitkinlik / kendinizi değersiz, suçlu hissetme, motivasyonsuzluk / konsantre olamama / yoğun ölüm ve intihar düşünceleri. Bu değişimler sizde veya yakınlarınızda varsa nasıl başladığı, siddeti, süresi ve sıklığını daha iyi tahlil etmesi için en kısa sürede mahalle doktorunuzu görmenizde yarar vardır.
Hatice de mahalle doktorunu görüp onun önerisiyle konuşma terapisine başladı. Gittiği terapistin erkek olması ilk önce tedirginlik yarattıysa da hala yok edilememiş iyimserliği ile vazgeçmedi, 3 sene boyunca aynı terapistle devam etti terapiye.
Daha önce hiç bir zaman tam olarak hissedemediği güven ve sahip çıkılmışlık duygusunu hissettiği andan itibaren seanslarda kimselere anlatamadığı olayları anlattı önce. Kayıtsız koşulsuz yargılanmadan dinlenmek, olayların kendi yaşadığı gibi görülebiliyor olması rahatlattı onu, kendine güvenini biraz daha arttırdı.
Terapinin daha sonraki aşamalarında biraz daha geçmise gidip Hatice’nin hazır olduğu kadarıyla yaşadığı olaylar ve onun tepkileri arasında bağlantı kurdular. Hatice yaşadığı darbelerle imha edilememis taa derinliklerinde taşıdığı sıcacık ‘iyi’ ve ‘doğru’ nun ne kadar güçlü olduğunun ve onu hep ayakta tuttuğunun daha fazla farkına vardı.
Hatice bir yandan okula başladı. Önce İngilizcesini geliştirdi arkasindan sevdiği için yetişkinlere bakıcılık okumaya başladı.
Hatice’nin tekrar ‘normal’e dönme süreci pürüzsüz olmadı elbet. İnişler ve çıkışlarla, kimi geceleri hıçkıra hıçkıra ağlamalarla, zaman zaman felç ederecesine yoğun acılarla dolu olan halen de devam eden bir süreç bu. Ama çocukluğu boyunca onun bakıp büyüttüğü sonradan uzaktan da olsa okumalarına yardımcı olduğu kardeşleri artık kendileri meslek ve aile sahipleri olunca ona sahip çıkmaya başladılar. Böylece Hatice, aile desteği, kendi çabası ve terapi sürecini bütünleştirerek depresyonun hastalık anlamındaki major depresyon halinden çıkmaya başladı. Diğer bir deyişle; ‘gece eskisi gibi zifiri karanlık değildi artık, tek tük te olsa yıldızlar çıkmaya başlamıştı’.
Not: Bu yazıda terapi sürecini ve hayat öyküsünü paylaştığım danışanımdan izin alınmıştır aynı zamanda kimliğini saklamak için isim de dahil olmak üzere kimi ayrıntılar değiştirilmiştir.
