Kıbrıs’ta yaklaşık iki yıldır askıya alınan iki toplum arasındaki görüşmeler, sürpriz biçimde yeniden başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis, bir araya geldiler. Uluslararası gözlemciler ve basın Kıbrıs müzakerelerinin başlamasındaki en önemli faktörün son yıllarda doğu Akdeniz’de ortaya çıkartılan doğalgaz ve petrol kaynakları olduğu noktasında birleşiyor.
Yeniden başlayan süreç uluslararası kamuoyunun da güçlü desteğini aldı. Beyaz Saray yayınladığı bir açıklama ile görüşmelere yeniden başlamasını kutlarken, adanın çift bölgeli, çift toplumlu bir federasyon çatısı altında bir an önce birleşmesi için taraflardan aralarındaki ana sorunları çözmesi istendi. Açıklamada ilginç bir biçimde ABD’nin iki toplum tarafından anlaşılması durumunda Magosa’nın (Maraş) yeniden canlandırılması önlemleri de dahil, çözüm görüşmelerini güçlendirecek olası yolların aranması için taraflarla diplomasi çabaları yürütme vaadinde bulunuldu.
Görüşmelere bir destek de İngiltere’den geldi. Başbakan David Cameron, Türkçe ve İngilizce yayınladığı mesajda, Kıbrıs’ı yeniden birleştirme görüşmelerini başlatma kararını büyük bir memnuniyetle karşıladığını belirtti. KKTC’nin 2.Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ise süreci ilk kez Londra Gazete için değerlendirdi. Talat,yeniden başlayan görüşmelerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı. ‘Gün destek günüdür’ diyen eski Cumhurbaşkanı, görüşmelerin, Annan Planı’nın referanduma götürüldüğü 2004 yılında olduğu gibi olumlu bir hava yaratacağı beklentisi için ‘henüz erken’ değerlendirmesinde bulundu.
Adada yeniden ‘çözüm’ umudu
Kıbrıs’ta yaklaşık iki yıldır askıya alınan iki toplum arasındaki görüşmeler, sürpriz biçimde yeniden başladı. KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Lisa Buttenheim’ın eşliğinde bir araya geldiler. Liderlerin ‘hızlandırılmış bir yöntemle’ Kıbrıs sorununa nihai çözüm bulmak için görüşmeleri sürdürecek. Görüşme, Lefkoşa ara bölgede bulunan BM Konferans Merkezi’nde yapıldı. Yeni süreçte atılacak birinci adımın Türk ve Rum temsilcilerin, önümüzdeki hafta gerçekleşecek karşılıklı Atina ve Ankara ziyaretleri olacağı kaydedilirken, aylar süren pazarlıklar sonucunda tarafların uzlaştığı 7 maddelik ortak metinde deklare edildi. Metinde mevcut durumun kabul edilemez ve sürdürülmesinin Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler için olumsuz sonuçları olacağı vurgulanırken, Liderlerin, birbirlerinin ayrı kimlik ve bütünlüğüne saygı gösteren ve AB içindeki birleşik bir Kıbrıs’ta ortak geleceklerini güvenceye alan bir çözüme inandıklarını teyit ettikleri belirtildi. Liderlerin yapılandırılmış müzakereleri sonuç odaklı biçimde yeniden başlatmak hususundaki kararlılıklarını ifade ettiklerine işaret edilen metinde, çözümün iki toplumlu ve iki kesimli, siyasi eşitliğe dayalı bir federasyon zemininde olacağı kaydedildi. Liderler, Birleşik Kıbrıs federasyonu çözümünün iki tarafta eş zamanlı referandumlarda onaylanacağı ve bunun neticesinde ortaya çıkması üzerinde anlaşırken, atanmış temsilcilerin her konuyu her zaman görüşmeye tam olarak tarafların görüşmeleri güvence altına almak için olumlu bir ortam yaratmayı amaçlayacakları belirtildi. Ortak metinde ayrıca liderlerin karşılıklı suçlamalardan ve müzakereler hakkında kamuoyuna dönük diğer olumsuz yorumlardan kaçınmayı taahhüt ettikleride vurgulandı.
Kıbrıs’ta liderler Nikos Anastasiadis’ın geçen yıl Şubat ayında 2013’te Cumhurbaşkanı olarak seçilmesinden bu yana masaya gelmemişlerdi. Eroğlu ile sadece iki kez yemekte bir araya gelen Rum lider, sürecin başlaması için “ortak metin” şartı koşmuştu.
KKTC lideri Derviş Eroğlu, görüşme sonrası yayınladığı açıklamada, iyi bir başlangıç yaptıklarını belirtirken Türk ve Rum özel temsilcinin buluşarak haftaya yapılması düşünülen çapraz müzakereleri ele alacaklarını kaydetti.
Uluslararası gözlemciler ve basın Kıbrıs müzakerelerinin başlamasındaki en önemli faktörün son yıllarda doğu Akdeniz’de ortaya çıkartılan doğalgaz ve petrol kaynakları olduğu noktasında birleşiyor. İsrail’in bölgede bulduğu ve çıkarmaya başladığı doğalgazın Adana’ya deniz altından boru hatlarıyla ulaştırılması planlanıyor. Rumların da bulduğu doğalgazın pazarlanmasının en kısa yolu Türkiye’ye uzatılacak boru hattı, önündeki en büyük engel de Kıbrıs sorunu. İstanbul merkezli Turcas şirketinin 2.5 milyar dolarlık boru hattı projesi İsrail’in önünde bulunuyor. Kıbrıs sorununa ayrı bir parametre olarak giren doğalgaz çözüm için itici güç olması bekleniyor.
