İngiltere’de ilk kez üç kişinin DNA’sını taşıyan bir bebek dünyaya geldi. Bebeğin DNA’sının çoğu anne-babaya, yaklaşık yüzde 0,1’i ise bir donör kadına ait.
Tüp bebek teknolojisinde çığır açan bu teknik, bebeklere anneden, ölümle sonuçlanabilecek mitokondriyal hastalıkların geçmesini engellemek için geliştirilmişti.
Mitokondriyal hastalıkların tedavisi yok. Bu hastalıklarla doğan bebekler, birkaç saat ya da gün içinde hayatlarını kaybedebiliyor.
Daha önce bebeklerini kaybeden bazı aileler, kendi sağlıklı bebeklerini dünyaya getirebilmek için bu tekniği son çare olarak görüyor.
Mitokondri, neredeyse her hücrede bulunan ve gıdayı enerjiye çeviren küçük bir yapı.
Mitokondriyal bozukluklarda, vücuda enerji gönderilemediği için beyin hasarı, kas atrofisi, kalp yetmezliği ve körlük oluşabiliyor.
Bu bozukluklar sadece anneden bebeğe geçiyor.
Mitokondri Değiştirme Tedavisi nedir?
Mitokondri Değiştirme Tedavisi, sağlıklı bir donörden alınan mitokondriyanın kullanıldığı bir tüp bebek yöntemi.
Donörden alınan DNA, mitokondrinin işlevini yerine getirebilmesini sağlıyor. Bebeğin dış görünüşü gibi diğer özelliklerini etkilemiyor ve “üçüncü ebeveyn” kapsamına girmiyor.
Bu teknik, İngiltere’de Newcastle’da geliştirildi ve 2015’te bu teknikle bebek dünyaya getirilmesinin önünü açan yasal düzenlemeler yapıldı.
Ancak teknik İngiltere’de hemen hayata geçirilmedi. 2016’da ABD’de tedavi gören Ürdünlü bir çift bu teknikle bebek dünyaya getiren ilk anne-baba oldu.
İnsan Üremesi ve Embriyoloji Yönetimi (HFEA) adlı düzenleyici kurum, 20 Nisan 2023 itibarıyla ülkede bu tür “beşten az” doğumun gerçekleştiğini açıkladı.
Ancak HEFA, ailelerin kimliklerinin açığa çıkmaması için kesin sayıyı açıklamadı ve başka ayrıntı vermedi.
Bu sınırlı bilgiler, İngiltere’de yayımlanan Guardian gazetesinin Bilgi Edinme Yasası kapsamında kuruma yaptığı başvuruyla ortaya çıktı.
Newcastle Üniversitesi henüz açıklama yapmadığı için geliştirdikleri tekniğin başarılı olup olmadığı henüz belli değil.
Francis Crick Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Robin Lovell-Badge, “Mitokondri Değiştirme Tedavisinin uygulamada nasıl sonuç verdiğini, bebeklerde mitokondri bozukluklarının olup olmadığını ve bu bebeklerin hayatlarının sonraki aşamalarında sorun yaşama riski olup olmadığını görmemiz gerekiyor” dedi.
Tekniğin başarılı olması halinde İngiltere’de her yıl 150 kadar doğumda bu tekniğin kullanılabileceği belirtiliyor.
