İngiltere’nin Danimarka ile oynadığı Euro 2020 yarı final maçını 60 bin taraftar Wembley Stadyumu’nda izledi. Heyecanlı bir kalabalık, sosyal mesafe kurallarına uyulmayan ortamlarda, tribünlerde ve bira kuyruklarında bir araya geldi.
Maçı sahada izleyebilmek için, çift doz aşı olmak veya hızlı sonuç veren Covid-19 testlerinden birini yaptırmak yeterliydi.
Bazı uzmanlar bunun bir ‘süper bulaştırıcı’ etkinliği olduğu görüşünü dile getiriyor. Karşılaşma öncesi yapılan, hali hazırda erkekler arasındaki vaka artışlarına dikkat çekiyordu.
Londra’daki Euro 2020 çılgınlığının, günlük 32 bin seviyesine ulaşan vaka sayısını ne kadar artıracağını gelecek günler gösterecek olsa da bugün ülkede tartışılan bir numaralı konu; İngiltere hükümetinin sürü bağışıklığı politikası.
Tüm yetişkin nüfusun tam aşılanması için belirlenen Eylül hedefinden önce, tam açılma aşamasına geçilecek olması bu eleştirilerin temelini oluşturuyor.
İngiltere’de hükümet, daha önce bir kez ertelenen tam açılma takvimi konusunda bu kez geri adım atılmayacağını tekrarlıyor.
Tam açılmanın başlayacağı, 19 Temmuz tarihi sonrasına ilişkin yapılan tahminler ise Ağustos ayına dek günlük vaka sayılarının 100 bin seviyesine ulaşabileceğini ortaya koyuyor.
BBC’ye konuşan Küresel Sağlık Politikaları konusunda çalışan akademisyen Clare Wenham da açılma hızı ile ilgili endişelerini dile getiriyor ve günlük yüz bin vakanın, yazın sonuna dek “milyonlarca vaka” anlamına geleceğini söylüyor.
Aşının, hastaneye kaldırılma oranlarını azalttığını söyleyen Wenham, sözlerinin devamında tam olarak aşılanan nüfusun halen “Eylül’e kadar tüm yetişkinlere, çift doz aşı hedefinin” uzağında olmasına dikkat çekiyor.
Aşılama ve Bağışıklık Komitesi’nden Profesör Adam Finn de, vakaların artmasına izin verilmesi halinde ne olacağının ancak deneyimlenerek görülebileceğini söylüyor.
Adam Finn, tam açılmanın erken olduğuna yönelik eleştirilerle ilgili olarak ise şunları söylüyor:
“Hala büyük bir belirsizlik var. Çok fazla insanının hasta olmayacağı ve ölümlerin artmayacağına ilişkin tahminler doğru çıkabilir de çıkmayabilir de… Bekleyip göreceğiz.”
Adam Finn, bunun kitle bağışıklığı politikası uygulamaktan farkının ise aşılama olduğunu söylüyor ve “Aşının en iyi tarafı, kitle bağışıklığına çok fazla insan hasta olmadan ulaşma imkanı vermesi” diyor.
Uzun Covid hastaları konusu
Ancak virüsün daha fazla dolaşımda olacağı bu yeni dönemde uzun Covid hastalarının durumu da önemli başlıklardan biri.
Ulusal İstatistik Kurumu’nun elindeki verilere göre ise ülkede toplam 376 bin kişi, hastalığı kaptıktan en az bir yıl sonra halen ‘uzun Covid’ etkilerini yaşadıklarını kaydediyor.
Bu durumdaki kişilerin, bir kez daha hastalık kapması durumunda nasıl bir sonuç ortaya çıkacağı bilimsel olarak netliğe kavuşmadı.
Londra’da yaşayan uzun Covid hastası Lauren Corelli de, “Yeni süreçte sokakta kendimi rahat hissetmem. Bir daha hastalığı kaparsam bunun beni nasıl etkileyeceğini bilmiyorum. Bu beni öldürebilir” görüşünü dile getiriyor.
Hükümetin sağlık danışmanlarından Profesör Chris Whitty de özellikle henüz aşılanmamış daha genç gruplar arasında uzun Covid vakalarının görülebileceği görüşüne katılıyor.
Parlamentoda yapılan son karşılıklı tartışmada, ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Keir Starmer, ‘uzun Covid’ hastalarının durumuna dikkat çekti ve erken davranıldığı uyarısında bulundu.
Keir Starmer, vaka sayılarındaki artışın gerekçesi olarak, ilk kez Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantının ülkeye girişine izin verilmesini gösterdi ve bu varyantın “Johnson varyantı” olduğunu söyledi.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson ise “dengeli” bir yaklaşım ile hareket edeceklerini söyledi ve 19 Temmuz’daki tam açılmaya dek tüm yetişkinlere en az bir aşı yapılmış olacağını savundu.
Tam açılma ve yeni varyant tehlikesi
Tam açılma ile vaka sayılarının zirve yapacak olması yeni varyant yaratılabileceği tehlikesini de doğuruyor.
12 ülkeden 100’ü aşkın bilim insanı ve uzman saygın tıp dergisi , tam normalleşme planının “aşıya dayanıklı yeni varyantların ortaya çıkmasına” zemin hazırlayabileceği uyarısını yaptı.
İktidardaki Muhafazakar Parti milletvekili Bim Afolami, BBC yayınında bu tehlikeye ilişkin soruya, “yeni varyant ihtimalinin tüm dünyada yaşanan sürecin bir gerçeği” olduğunu savunarak yanıt verdi.
İngiltere’nin tam açılma sürecine geçiyor oluşunu küresel sağlık kurumları da değerlendiriyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nden Doktor Mike Ryan daha fazla insanın virüsü kapması yönünde uygulanacak bir politikanın, “ahlaki olarak sorunlu ve epidemiyoloji bilimi açısından da aptallık” olarak değerlendirdi.
‘Kış aylarında yeni bir kısıtlama olabilir’
İngiltere’de çok daha bulaşıcı olan delta varyantının ana varyant haline gelmesi ile vaka sayıları ve buna bağlı olarak da kendini karantinaya alanların sayısı çok artmış durumda.
İngiliz Ulusal Sağlık Servisi’nin mobil uygulaması, Covid vakası ile yan yana gelmiş kişileri, kendilerini 10 gün boyunca karantinaya almaları konusunda uyarıyor. Yapılan araştırmalar, özellikle hizmet sektöründe çok sayıda çalışanın bu şekilde kendilerini karantinaya aldıklarını gösteriyor.
Hükümet, 19 Ağustos tarihinden itibaren, tam aşılı ve 18 yaş altı kişilerin, temas halinde karantina gerekliliğini de kaldırıyor.
İngiliz hükümeti, Özgürlük Günü olarak adlandırılan 19 Temmuz’da, toplu taşımada ve marketlerdeki maske gerekliliğini de kaldırıyor.
İngiltere hükümetinin baş sağlık danışmanı Profesör Chris Whitty de ülkenin “zor bir kış geçireceğini” ve yeni kısıtlamaların olası olduğu görüşünü dile getiriyor.
