Koronavirüs aşısı için gönüllü denek olanlar anlatıyor: Aşının bulunmasında küçük de olsa rolüm olsun istedim

Koronavirüs aşısını bulmak, salgının önüne geçmek için en umut verici adım olacak.

Bir aşı bulabilmek için farklı ülkelerde çalışmalar devam ediyor. Fakat bu araştırmalar, hızlıca sonuca ulaşabilmek için normalde aşı gelişiminin yıllarca sürmesine yol açan bazı güvenlik prosedürlerini atlayarak yapılıyor.

İngiltere’deki insanlar üzerinde yapılmaya başlanan deney, hayvanlar üzerinde yeterince deney yapılmadan başlatıldı. ABD’de ise aşı ilk insanlarda denendi.

Peki bu deneylere gönüllü olarak katılan insanlar ne hissediyor?

BBC ve ITV’ye konuşan deneklerin anlattıklarını derledik.

Lydia Guthrie, Oxford/İngiltere

Birkaç hafta önce Twitter’da Oxford’un aşı deneyi için reklamı gördüm. Kriterlere baktım ve deneye katılabileceğimi gördüm.

Bir aşı bulma arayışında küçük de olsa bir rolüm olmasını çok istiyordum.

Öte yandan endişeliyim, aksi çılgınlık olurdu. Doktorlar formları imzalatırken çok açık konuştular, bilgi verdiler, video izlettiler. Küçük de olsa bir risk var.

Aşı ihtiyacının aciliyetinden ötürü bazı hayvan testlerini atladılar. Her aşı deneyinde aşıya reaksiyon olabiliyor.

Ayrıca anladığım kadarıyla koronavirüse yakalanmam durumunda semptomlarım daha ciddi olabilecek.

Ama bunu yapmanın başka bir yolu yok. Deneye 500 kişi katılacak ve böylesi bir ekip çalışmasının parçası olmak çok güzel bir his.

Virüs toplumdaki herkesi etkiliyor, ebeveynlerimi de etkiliyor. O yüzden bu özgeci bir tutum değil.

Bir toplumun parçasıyım ve aşı bulunursa hepimiz faydasını göreceğiz.

Bu küçük ve dikkatlice hesaplanmış bir risk, o yüzden bu riski alabiliyorum.

Tom Gatson, Londra/İngiltere

Hükümetin açıklamasını gördükten sonra formu doldurdum ve sonraki gün benimle iletişime geçtiler.

Bu kadar kısa süre içinde cevap vermelerine şaşırdım. Belli ki çok acil bir şekilde deneklere ihtiyaçları vardı. Bir de aradıkları tüm şartları yerine getirmemin etkisi olabilir: Covid-19 semptomları göstermedim, 31 yaşındayım, sağlıklıyım.

Çevremden “Ne yapıyorsun delirdin mi” diyenler oldu. Babam bir cerrah, o deneyi inceledi ve büyük ihtimalle bir sorunla karşılaşmayacağımı söyledi.

Buradaki aşıyı hayvanlarda denemişlerdi. SARS ve MERS tedavisinde başarıya ulaşan aşıya benziyor.

Bugünlerde ilk üç kişiye aşı yapılacak. Onlarda kötü bir belirti görülmezse Mayıs başında da aşı yapılacak. Bir kısmımıza koronavirüs aşısı, diğerlerimize de menenjit aşısı verilecek.

Bir miktar risk var, insanların bu aşıya nasıl tepki vereceği bilinmiyor. Birkaç gün hafif semptom görülebilirmiş.

Bir diğer risk de SARS aşısını olanlar, bir yıldan sonra SARS’a yakalandıklarında hastalığı daha ağır geçirmişler.

Bizim de ilerde koronavirüse yakalanmamız durumunda daha ağır geçirme ihtimalimiz var ama kesin değil.

Neil Browning, Washington Eyaleti/ABD

46 yaşındayım, aşı çalışmalarını duyunca bunun bir parçası olmak istedim. Washington’daki aşı merkezinin evime yakın olduğunu öğrendim.

Biraz araştırdım aşının nasıl olduğunu, hemşire olan nişanlımla konuştuk ve riskin çok düşük, bunun karşılığında hayat kurtarma potansiyelinin çok büyük olduğuna karar verdik.

Burada denenen aşı yeni bir teknoloji, yapan da 10 yıllık bir şirket. Aşıda ne virüs ne de güçsüzleştirilmiş bir virüs var. Virüsü aşıdan kapmam mümkün değil.

Aşının içinde RNA var. Enjekte ettikleri RNA, hücrelere koronavirüsün üzerindekilere benzer protein taçları üretme talimatı taşıyor.

Hücreler bunu üretince bağışıklık sistemim buna yanıt vererek tacı aşmayı öğrenecek ve böylece koronavirüsle karşılaştığında onun savunma mekanizmasını aşmayı biliyor olacak.

İşleri hızlandırmak için hayvan deneyini atladılar. Biz aşının denendiği ilk hayvanlarız.

Aşının ardından iyi hissediyorum, bir semptom çıkmadı, sadece her aşıda olduğu gibi kolum biraz ağrıdı o kadar.

Testlerde antikor üretip üretemediğime bakıyorlar. Bir de bu antikorların bedende ne kadar kaldığına bakacaklar. Hedef bir yıl kalması.

10 yıldan uzun süredir sosyal medyadayım, oranın ne kadar toksik bir yer olduğunu, insanların ne kadar kötü yorumlar yapıldığını biliyorum. Ama deneye katıldığımı yazdıktan sonra ilk defa bu sefer hep iyi yorumlar aldım. Hem de çok sayıda ülkeden insandan.

Simeon Courtie, İngiltere

Deney Perşembe başladı ama benim ilk aşım Çarşamba olacak. Yan etkilerinin gribe benzer olacağını tahmin ediyorlar. Çok hafif yan etkiler olacağı düşünülüyor. En kötü ihtimalle de birkaç gün sürecek ateş ve bazı ağrılar olabilirmiş.

Bizim üzerimizde denendikten sonra toplumdan daha farklı kesimlerde binlerce kişiye uygulanacak bir deney daha yapılacak.

Bir iki ay sonra bir aşı daha yapacaklar. Bazılarımıza gerçek aşı yapılıyor, bazılarımıza da menenjit aşısı. Kim hangi grupta olduğunu bilmiyor. İki aşının da benzer etki göstereceği düşünüldüğü için biz de etkilerine bakarak anlayamayacağız.

John Jukes, İngiltere

36 yaşındayım. Yaptığım şeyin kahramanca olduğunu düşünmüyorum. Çok sayıda insana yardımcı olmak için güzel bir fırsat bu.

Koronavirüsten ve hayatımıza etkilerinden kimse kaçamayacak. Kimse aşı çalışmalarına yardım etmezse aşı bulunamayabilir.

Deney risksiz değil ama değerli olan her şey bir miktar risk içerir. Pazartesi aşımı oldum ve sonrasında işime geri döndüm.

Bu deneyi yapanlar alanlarında en iyilerden. Bu normal bir hayata dönmemizi sağlayacak en büyük gelişme olabilir o yüzden ben de gerçekten yardımcı olmak istiyorum.