İrlanda Cumhuriyeti Başbakanı Leo Varadkar, İngiltere ile Avrupa Birliği arasında varılan Brexit anlaşmasının, kendi ülkesinin, Kuzey İrlanda sınırıyla ilgili beklentilerini karşıladığını bildirdi.
Başbakan Varadkar, İrlanda parlamentosunda yaptığı konuşmada, üzerinde görüş birliğine varılan Brexit anlaşması taslağının içerdiği “tedbir maddesi”nin ülkesi ile Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır getirilmemesini sağlayacağını belirterek, “Benim okumama göre ‘Hayırlı Cuma Anlaşması’ bundan olumsuz etkilenmeyecek.” dedi.
Taslak metinle ilgili ayrıntı vermekten kaçınan Varadkar, “(Anlaşmanın) Olması gerekiyordu, yasal olarak işlevsel olmalıydı, taraflardan herhangi birinin tek yanlı olarak çekilmemesi gerekiyordu.” diye konuştu.
Varadkar, “Niyetimiz tedbir maddesinin asla iptal edilmemesi ve iptal edilse de bunun sadece geçici olması yönünde.” dedi.
Başbakan Varadkar, tedbir maddesinin yerine daha iyi bir çözüm bulunana kadar işlevsel kalması gerektiğini kaydetti.
TASLAKTAKİ AYRINTILAR
İngiltere ile AB’nin yürüttüğü Brexit müzakerelerinde dün üzerinde anlaşmaya varılan taslaktan basına sızan bilgilere göre İngiltere’nin birlikten resmen ayrılacağı 29 Mart 2019’dan sonra bir “geçiş süreci” başlayacak. İngiltere’nin AB üyeliğine özgü avantaj ve yükümlülüklere sahip kalacağı bu süreç 2020 Aralık sonuna kadar devam edecek.
Bu süreçte İngiltere ile AB arasında, tarafların gelecekte ticari ilişkilerine ve Kuzey İrlanda’nın konumuna ilişkin kapsamlı bir anlaşmaya varılamaması halinde “tedbir maddesi” yürürlüğe girecek. Maddeye göre, yeni anlaşma için görüşmeler sürerken, İngiltere’nin bütünü, AB ile Gümrük Birliği içinde kalmaya devam edecek.
Tedbir maddesi ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ve İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır ve gümrük duvarı girmesi engellenmiş olacak. Ancak İngiltere’deki ve Kuzey İrlanda’daki sert Brexit yanlıları, bu maddeyle ülkenin süresiz biçimde AB kurallarına bağlı kalacağı itirazını dile getiriyor.
Anlaşma taslağına göre, İngiltere tedbir maddesinden tek taraflı olarak da çekilemeyecek. Bu, İngiltere’nin AB’den “anlaşmasız ayrılık” seçeneğinin de Gümrük Birliği bağlamında rafa kalkması anlamına gelecek.
Uzun yıllar süren ayrılıkçı terörün ardından Kuzey İrlanda’ya barışı getiren Belfast Anlaşması’na (Hayırlı Cuma Anlaşması) göre, iki İrlanda arasında fiziki sınır olmaması gerekiyor.
Brexit anlaşma taslağıyla ilgili olarak İrlanda kabinesi bu sabah bir toplantı gerçekleştirirken, İngiltere kabinesinin konuyla ilgili öğleden sonra başlayan toplantısı devam ediyor.
BAKANLARA İSTİFA ÇAĞRISI
May hükümetinin temmuz ayında yeni Brexit yaklaşımını açıklaması üzerine görevlerinden istifa eden eski Brexit Bakanı David Davis ve eski Dışişleri Bakanı Boris Johnson, kabineyi Brexit anlaşmasına karşı “isyana” ve istifaya çağırmıştı.
May hükümetine dışarıdan destek veren Kuzey İrlanda’nın İngiltere ile birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) de Brexit anlaşmasını parlamentoda desteklemeyeceği sinyalini verdi. Kuzey İrlanda’nın Protestan kesimini temsil eden DUP, Kuzey İrlanda ile İngiltere arasına gümrük duvarı sokacak çözümlere de İngiltere’yi fiilen AB içinde tutacak seçeneklere de itiraz ediyor.
May’in kabine veya parlamento onayını alamaması durumunda ülkeyi yeni bir hükümet krizinin veya yeni bir Brexit referandumunun beklediği yorumları yapılıyor.
İngiltere’de son olarak cuma günü ulaştırmadan sorumlu Devlet Bakanı Jo Johnson, Brexit gerekçesiyle istifa etmişti.
Boris Johnson’ın kardeşi de olan Jo Johnson, hükümetin Brexit yaklaşımının ülkeye ekonomik olarak zarar vereceğini belirtirken, Brexit konusunda yeni bir referandum yapılması çağrısında da bulunmuştu. Jo Johnson, Brexit referandumu sürecinde ülkenin AB’de kalmasından yana tavır almıştı.
Ana muhalefetteki İşçi Partisi de May’in Brexit anlaşmasını parlamentoda desteklemeyeceği sinyalini verdi. Bununla birlikte İşçi Partisi içinde de “sert” ve “yumuşak” Brexit yanlıları ile Brexit’e tamamen karşı milletvekili grupları olduğu biliniyor.
BREXİT SÜRECİ
AB ile İngiltere arasında Haziran 2017’de başlayan müzakerelerde taraflar, geçen yılın sonunda İngiltere’nin AB bütçesine taahhütlerinden kaynaklanan yüklü bir “ayrılık ücreti”nin ödenmesi ile vatandaş haklarının da aralarında yer aldığı bir dizi konuda ön anlaşmaya varmıştı.
Taraflar, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır getirmeyecek bir çözüm üzerinde ise kesin anlaşmaya varabilmiş değildi.
Müzakerelerin sonunda bir anlaşmaya varılsa da varılmasa da İngiltere 29 Mart 2019’da AB’den resmen ayrılmış olacak. İngiltere’yi 2020 yılının aralık ayı sonuna kadar AB kurallarına tabi kılacak bir “geçiş süreci” öngörülüyor.
İngiltere 23 Haziran 2016’da yapılan referandumla AB’den ayrılma kararı almıştı.
