Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Ukrayna savaşında Rusya’nın ele geçirdiği Çernobil Nükleer Santrali’nin veri sistemiyle bağlantının koptuğunu duyurdu. Kurum, Rus koruması altında çalışan personel için endişe duyduğunu kaydetti.
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, “Çernobil Nükleer Santrali’nde kurulu ‘korunma’ önlemleri izleme sistemlerinden gelen uzaktan veri iletiminin kaybolduğunu” belirtti.
Ajans, tesisten gelen bilgi akışı aracılığıyla nükleer silahların kötüye kullanılması ve yayılmasının erken tespitini sağlıyordu.
“Personelin durumu kötüleşti”
UAEA, ayrıca bölgedeki personelin durumunun “kötüleştiğini” duyurdu. Nükleer tesis ve çevresinde teknik personelle birlikte toplam 2 binden fazla kişinin görev yaptığı biliniyor.
BM ajansı, Rusya’ya çalışanların vardiya değişimini sağlaması çağrısı yaptı. Grossi, “Çernobil nükleer santralindeki personelin karşılaştığı zor ve stresli durum ve bunun nükleer güvenlik için olası riskleri konusunda derin endişe duyuyorum. Siteyi kontrol eden güçleri, oradaki personelin güvenli rotasyonunu acilen kolaylaştırmaya çağırıyorum.” dedi.
Nükleer tesiste sadece e-posta yoluyla iletişim kurabildiğini hatırlatan Grossi, santrallerin güvenliğini garanti altına almak için bu tesise seyahat etme teklifini yineledi.
Rusya, geçtiğimiz hafta Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporizhzhia’yı ele geçirdi. Çernobil’deki reaktörden daha modern ve ‘güvenli’ olan Zaporizhzhia altı reaktöre sahip. UAEA, bunlardan ikisinin hala faaliyette olduğunu, tesis personelinin vardiya halinde çalıştığını ve radyasyon seviyelerinin sabit kaldığını söyledi.
Çernobil’de 1986’daki kaza sonrası doğrudan ve dolaylı nedenlerle binlerce kişi hayatını kaybetti; radyoaktif kirlilik Avrupa’nın batısına yayıldı. Artık kullanılmayan tesis, hizmet dışı bırakılmış reaktörleri ve radyoaktif atık tesislerini barındıran bir yasak bölge içinde bulunuyor.
Rusya’nın santralde kontrolü ele geçirmesinden sonra 200’den fazla teknik personel ve koruma 13 gündür sahada mahsur kaldı.
