Binlerce yıldır Çin’deki Hengduan dağlarının kayalık yamaçlarında yetişen ve nadir bir bitki olan Fritillaria delavayi adlı bitki parlak sarı çiçekleriyle biliniyor. Ancak göz alıcı bitkinin tek bir ölümcül düşmanı var: Çiçeği geleneksel tıpta ilaç olarak kullanmak için hasat eden insanlar. Ticari hasat yoğunlaştıkça, Fritillaria delavayi, toplayıcılar tarafından kolayca görülemeyecek gri ve kahverengi yapraklar geliştirdi.
Bilim insanları, Çin’in Yulong fikri Hengduan Dağlarında yer alan ve binlerce yıldır ilaç yapımı için kullanılan nadir bir bitki türünün m insanlardan korunmak için evrimleştiğini açıkladı. Araştırmacılar, parlak sarı renkteki bitkinin üzerinde büyüdüğü kayaların rengiyle eşleşerek kamufle olduğunu keşfetti.
Konuya ilişkin açıklama yapan Çin Bilimler Akademisi Kunming Botanik Enstitüsü’nden Dr. Yang Niu, “İncelediğimiz diğer kamufle edilmiş bitkiler gibi, Fritillaria delavayi’nin de otobur hayvanlara karşı kendini korumak için evrimleştiğini düşündük, ancak onu tehdit eden bir hayvan bulamadık.Sonra bunun nedenini insanlar olduğunu anladık” ifadelerini kullandı.
KAMUFLE OLAN BİTKİNİN HAYATTA KALMA İHTİMALİ DAHA YÜKSEK
Kunming Botanik Enstitüsü ve İngiliz Exeter Üniversitesi tarafından yapılan çalışmada araştırmacılar, farklı türdeki bitkilerin dağ ortamlarına ne kadar yakın olduğunu ve onları toplamanın ne kadar kolay ölçtüler. Hasatın boyutunu tahmin etmek için yerel halkla da görüşen uzmanlar, insanların kamufle edilmiş bitkileri keşfetmek için daha fazla zaman ayırdığı buldu. Bu durum, “Fritillaria delavayi”nin hızlı evrimini yeni renk formlarına yönlendirdiğini, çünkü daha iyi kamufle edilmiş bitkilerin hayatta kalma şansının daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Öte yandan, Fritillaria delavayi, her beş yılda bir Haziran ayında tek bir çiçek açıyor. Fritillary türünün soğanı geleneksel Çin tıbbında 2 bin yıldan fazla bir süredir kullanılıyor, ancak son yıllarda yüksek fiyatlar hasadın artmasına neden oldu.
VAHŞİ DOĞANIN İNSANLIĞA NET BİR TEPKİSİ
Exeter Üniversitesi Ekoloji ve Koruma Merkezi’nden Profesör Martin Stevens, “İnsanların vahşi doğadaki canlıların tepkisi üzerinde nasıl bu kadar doğrudan ve dramatik bir etkiye sahip olabileceğini görmek gerçekten şaşırtıcı. Pek çok bitki, onları yiyebilecek otçullardan saklanmak için evrimleşiyor, ancak burada insan toplayıcılara tepki olarak gelişen kamuflaj görüyoruz.İnsanların diğer bitki türlerinde savunma stratejilerinin evrimini yönlendirmesi mümkündür, ancak şaşırtıcı bir şekilde çok az araştırma bunu inceledi” dedi.
