İngiltere, Almanya ve Fransa, İran ile varılmış nükleer anlaşmaya bağlılıklarının sürdürdüğünü ancak bunun devamının İran’ın anlaşmaya tam olarak uymasına ve yakın dönemde aldığı aksi yöndeki kararlardan dönmesine bağlı olduğunu bildirdi.
Üç ülkenin yayımladığı ortak açıklamada, “İran’la yapılan nükleer anlaşmayı desteklemeyi sürdürüyoruz ancak bunun devamı İran’ın anlaşmaya tam olarak uymasına bağlıdır. İran’ı, bu kapsamda yakın zamanda aldığı kararlardan dönmeye güçlü bir şekilde çağırıyoruz.” ifadeleri kullanıldı.
Üç ülkenin ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilme ve İran’a yeniden yaptırım uygulama kararı almasıyla ilgili üzüntü ve kaygılarını 8 Mayıs 2018’de açık bir şekilde ilan ettikleri hatırlatılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Mayıs 2018’den bu yana üç ülke de anlaşmaya bağlı kalan taraflarla İran halkının anlaşma kapsamında elde ettiği meşru ekonomik avantajlardan yararlanmayı sürdürebilmesi için ellerinden geleni yaptı. Bugün, anlaşmanın ABD’nin yaptırımlarının baskısı altında ve İran’ın anlaşmadaki bir dizi unsuru yerine getirmeme kararının ardından daha da zayıflaması riskinden kaygı duyuyoruz.”
DİYALOG ÇAĞRISI
“İran’ın izin verilerin sınırların üstünde uranyum depolaması ve zenginleştirmesinden son derece kaygılıyız.” ifadesi kullanılan açıklamada, “Dahası üç ülke olarak İran Körfezi’nde tanık olduğumuz saldırılar ve bölgede güvenliğin kötüye gitmesi dolayısıyla derin bir şekilde tedirginiz.” görüşüne yer verildi.
Tarafları sorumlu davranmaya ve bölgedeki gerilimi düşürüp diyaloğu canlandırmaya yönelik bir yol aramaya çağıran açıklamada, “Öyle riskler var ki bütün tarafların durması ve eylemlerinin olası sonuçlarını değerlendirmesi gerekiyor.” denildi.
Üç ülkenin de gerilimi düşürmeye ve diyaloğa katkı yapmaya dönük olarak bir dizi diplomatik girişimde bulunduğu belirtilen açıklamada, bu amaca dönük olarak bütün tarafların iyi niyet sergilemesinin önemi vurgulandı.
Açıklamada, her üç ülkenin de uluslararası barış ve güvenlik için bu yöndeki girişimlerini sürdüreceği kaydedildi.
ABD VE İRAN ARASINDA URANYUM GERGİNLİĞİ
ABD yönetimi, BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında 2015’te imzalanan nükleer anlaşmadan mayıs 2018’de tek taraflı çekildikten sonra Tahran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya başlamıştı.
İran da 8 Mayıs 2019’da anlaşmanın taraflarına çıkarlarının korunması çağrısında bulunmuş aksi takdirde anlaşmadaki taahhütlerini sınırlandıracağını açıklamıştı. Tahran yönetimi, kısa süre önce de anlaşmada belirtilen uranyum zenginleştirme oranını aştığını duyurmuştu.
ABD ile İran arasındaki gerilim devam ederken son olarak İran yönetimi, nükleer anlaşmada yer alan zenginleştirilmiş uranyum stok miktarını aşacağını ilan etmiş, ABD yönetimi ise bu karara sert tepki göstermişti.
