Çanakkale Savaşlarının 100. yıldönümü vesilesiyle dünyanın dört bir köşesinde düzenlenen anma törenlerinin en önemli ortak yönü Atatürk’ün Çanakkale’de ölen Anzak askerlerinin annelerine yazdığı mektup oldu.
Çanakkale Anma Platformu Genel Koordinatörü Servet Hassan, Çanakkale Savaşlarının 100. yıldönümü vesilesiyle İngiltere’nin ilk ve tek Çanakkale Anıtı’nın bulunduğu National Arboretum’da düzenlenen anma töreninde Atatürk’ün Anzak annelerine hitabını okudu. Törene, yakınları Çanakkale’de savaşmış İngilizlerin yanısıra Avustralya ve Yeni Zelenda’dan temsilciler büyük ilgi gösterdi. Törende Kralice II.Elizabeth’in göndermiş olduğu mesajda okundu.
Çanakkale Anma Platformu (ÇAP) temsilcileri Çanakkale Savaşlarının 100. yıldönümü vesilesiyle İngiltere’nin Staffordshire bölgesinde bulunan 150 dönümlük National Arboretum anıt parkında düzenlenen anma törenine katıldı. Millenium Chapel’da gerçekleşen dini tören sonrasında konuklar üçyüze yakın anıtın yer aldığı parkın içinde yer alan Gallipoli Memorial’a çelenk bırakarak savaş kayıplarını andılar.
İNGİLTERE’NİN İLK VE TEK ÇANAKKALE ANITI
İngiltere’de Çanakkale ve Gelibolu muharebelerinde hayatını kaybedenlerin anısına dikilen anıt (Gallipoli Memorial) bir Türk mimar Nadir İmamoğlu tarafından tasarlanarak 2004 yılında açılışı yapılmış. Anit uc adet arktan olusuyor. Ortada cam mozaik, bir yanında savaşın tarihçesi diğer yanında ise Atatürk’ün Anzak annelerine hitabı yer alıyor. Arka planda yer alan 9 adet adet ölü meşe ağacı savaşan 9 ülkeyi sembolize ediyor. Kendi çabalarıyla anıtın hayata geçmesini sağlayan İmamoğlu aynı zamanda her yıl anma törenlerinin düzenlenmesine de öncülük ediyor.
Törende konuşan Gallipoli & Dardannelles International (G&DI) Başkanı John Crowe savaşın insan maliyeti hakkında bilgi verdikten sonra barışın önemine değindi. Crowe konuşmasında “Çanakkale savaşları savaşan tüm taraflar için bir felaket olmuştur. Savaşın insan maliyeti hem kazanan hem de kaybedenler açısından çok büyük oldu. Savaşta ölenlerin bir çoğu aynı kasabadan, köyden, okuldan arkadaştılar. Bugün yüz yıl sonra savaşan tarafların barış içinde olmaları çok önemli. Bizleri bir araya getiren Nadir İmamoğlu’na minnet borçluyuz” dedi.
ATA’NIN ANZAK ANNELERİNE MESAJI
Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934 yılında Anzak annelerine yazdığı mektup şöyle:
“Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar; burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; göz yaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”
Bu mektuptan önce bir çok anne evlatlarının kendi topraklarına defnini istemiş, ancak bu mektuptan sonra bu isteklerinden vazgeçmişlerdir. Atatürk’ün mektubuyla acısı bir parça da olsa hafifleyen bir acılı Avustralyalı anne şöyle yanıt vermiştir:
“Gelibolu topraklarında yitirdiğimiz evlatlarımızın acısını alicenap sözleriniz hafifletti, gözyaşlarımız dindi. Bir anne olarak bana bir güzelim teselli verdi. Yavrularımızın sonsuz uykularında huzur içinde dinlendiklerinden hiç şüphemiz kalmadı.
Majesteleri kabul buyururlarsa, bizler de size ‘Ata’ demek istiyoruz. Çünkü yavrularımızın mezarları başında söylediğiniz sözler, ancak bir öz babanın sözleri gibi yüce. Evlatlarımızı bir baba gibi kucaklayan Büyük Ata’ya bütün anneler adına sevgi, şükran, saygıyla.”