SAMSUN’da bulunan, Anadolu’nun ev sahipliği yaptığı tarih sahnesinde önemli rol oynayan Frigler’e ait olduğunu düşünülen 2’si Riton başı 11 eser, yılda 7 milyona yakın ziyaretçi ağırlayan İngiltere’deki British Museum’da sergileniyor.
Dünyanın her bölgesinde yapılan kazılarda keşfedilen veya bağışlanan 100 binin üzerinde arkeolojik ve sanat eserinin sergilendiği British Museum’da, Samsun’dan giden tarihi eserler de yer alıyor. Samsun’a ait sergilenen toplam 11 eserin arasında, Frigler’e ait olduğu düşünülen dini ritüellerde kullanılan kaz ve deve başlı olan 2 adet Riton (sunu kabı) başlarının yer alması dikkat çekiyor. Müzede yine Samsun’da bulunan ve dolaylı yollarla taşınan Roma Dönemi’ne ait 9 adet küpe, yüzük ve iğne gibi süs eşyaları ve 1 adet değerli taş da ziyaretçilere teşhir ediliyor.
DİNİ TÖRENLERDE KULLANILIYORDU
Kaz ve deve başı biçiminde yapılmış boya bezemelerle (işlemelerle) süslü 7-8 santimetre yüksekliğe, 8’er santimetre genişliğe sahip olan Riton adlı eserler oldukça ilgi çekiyor. Frigler’e ait olan Ritonların, o dönemin toplumunca gerçekleştirilen dini törenlerde kullanılan dini ritüel kapları olduğu biliniyor.
ESERLERİ MÜZEYE KİM BAĞIŞLADI?
British Museum’dan edinilen bilgilere göre; Samsun’da bulunan 2 Ritonun British Museum’a Capt Edward G Spencer-Churchill tarafından 1966 yılında bağışlandı. 1876-1964 yılları arasında yaşayan İngiliz koleksiyoner Capt Edward G Spencer-Churchill, Lord Edward Spencer-Churchill ‘in oğlu olduğu biliniyor. Tarihi eser meraklısı olan Churchill, 2’inci Dünya savaşında da Askeri Haç Ödülü de alan ve aynı zamanda ünlü ingiliz savaş komutanı olan Sir Winston Churchill’in de kuzeni. Oriental Ceramic Cotiety’ e de üyeliği bulunan ve koleksiyonunda çok sayıda eser bulunduran Churcill Londra’daki Kraliyet Akademisi’nde Farsça Sanat Sergisi’ ne de birçok eser verdi.
‘ZOOMORFİK KAPLAR GRUBUNDALAR’
Konuya ilişkin konuşan Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Atilla Türker, “British Musueum koleksiyonunda bulunan Samsun kökenli 2 eser Geç Frig dönemi olarak kayıt altına alınmıştır. Her ikisi de pişmiş topraktan (terrakkota) yapılmıştır. Biri ördek diğeri deve olmak üzere hayvan biçimli (zoomorfik) kaplar grubuna dahildirler. Kuş ve benzeri küçük hayvanların gövdeleri çoğunlukla hayvanın bütün görünüm tasvir edilirken, deve ve benzeri büyük hayvanların gövdeleri çoğunlukla tasvir edilmez, akıtacak kısmında baş kısımları temsil edilir. Gövdenin tamamı hayvan biçimli ise kap ‘Riton’ sadece akıtacak kısmı hayvan şeklinde ise ‘Hayvan Başlı Akıtacak’ tanımı kullanılır, ancak, bunlara da riton dendiği olmaktadır” dedi.
Öte yandan, eserlerin, bir gezgin tarafından Capt Edward G Spencer-Churchill’a satıldığı veya ulaştırıldığı da düşünülüyor. (DHA)