1991 yılından bu yana İngiltere’de gıda toptancılığı alanında faaliyet gösteren GAMA Ltd.’nin Genel Direktörü Ali Sancak, son dönemde gıda fiyatlarındaki aşırı yükselişi sadece Brexit’e bağlamanın yanlış olduğunu, mevcut durumun birçok global nedenden kaynaklandığını savundu.
Ali Sancak, ülke ekonomisinde ve Sterlinin değerinde bazı hasarlar yaratan Brexit’in esasında; oluşturulacak yeni gümrük duvarları nedeniyle İngiltere sınırları içinde üretim ve ticaret yapanları koruyacağını da kaydetti. Ali Sancak, “Brexit bu nedenden dolayı korkulu bir rüya değil” dedi.
ÇİN’DEN GIDA TALEBİ ARTTI
“Gıda fiyatlarındaki aşırı yükselişin altında sadece Brexit yatmıyor” diyen Sancak, özellikle Uzakdoğu’dan gelen gıda talebinin fiyatları yükselttiğini vurguladı. Ali Sancak, “Örneğin; Çin’deki tüketicilerin yemek yeme alışkanlığının değişmesiyle birlikte Batı’daki bazı gıda ürünleri talep görüyor. Haliyle bu durum fiyatları artırıyor. Süt ve süt ürünlerinde bu yönde bir talep artışını görebiliyoruz” diye konuştu.
Ekonominin değişmez kuralı olan ‘arz-talep dengesinin’, gıda fiyatlarında maksimum düzeyde görüldüğünü belirten Sancak, üretim teknikleri her ne kadar çok ileri düzeyde olsa da iklim değişikliği gibi bazı nedenlerden dolayı dünya nüfusuna yetecek miktarda gıda üretiminin sağlanamadığını, bu durumun da fiyatları yükselttiğini ifade etti.
STERLİN NEDEN DEĞER KAYBEDİYOR?
GAMA Ltd. Genel Direktörü Ali Sancak’ın Londra Gazete aracılığıyla verdiği diğer önemli mesajlar ise şöyle:
“Para birimlerindeki dalgalanma, gıda ithalatçısı ülkelerin aleyhine bir durum ortaya çıkarıyor. Sterlinin Brexit sürecindeki değer kaybını politik mesajlar nedeniyle dönemsel bir etkileşim olarak değerlendirmek daha doğru. Bu etki, İngiliz ekonomisi kendi raylarına oturuncaya kadar devam eder. Bu süreçte Sterlinde dalgalanma olabilir. İngiltere, Brexit ile AB’den tamamen kopacak. Koparken de ekonomisinde hasara uğrayacak bazı noktalar olacak.
‘TEMEL’ ÜRÜNLERDE TALEP ESKİYE DÖNER
Eğer gıdadaki fiyat artışı ‘temel’ ürünlerde ise talep, orta ve uzun vadede mutlaka eskiye döner. Ancak fiyat artışı, ‘yemekten keyif alınan’ ürünlerde ise talep daralması anında görülür. Örneğin; fındık, fıstık gibi bazı ürünlerde ciddi fiyat artışı var. Fakat tüketici ‘bunları yemiyorum’ diyebilir veya alınan gramajlar düşebilir. Bu etkileşimler tüketicinin ekonomik gücüyle alakalı… Artan fiyatlar, alt gelir grubundaki tüketiciler için alternatif ürünlerin piyasaya sürülmesine de sebep olabilir. ‘Alternatif’ dediğimiz gıda ürünleri; asıl muhteviyatının dışında, ucuz ve insan sağlığı için tehlike yaratabilecek cinstendir. Tüketiciler buna dikkat etmeli.
ÜRÜNLER AYNI FİYATLARI FARKLI
Global bazda fiyat artışının diğer önemli bir nedeni ise şu: Uluslararası sermaye gıdada çok iyi pozisyon alarak oyun oynayabiliyor. Bu nasıl oluyor? Örneğin; mercimekte geçen yaz, bir önceki döneme göre iki kat fiyat artışı oldu, şimdilerde düşüyor. Yeşil mercimeğin fiyatı ise artıyor. İkisi de aynı ürün olmasına rağmen birinin fiyatı artıyor, diğerinin düşüyor. Yani birileri piyasaya arzı azaltıp talebi artırıyor.
BREXIT’İN OLASI ETKİLERİ…
Brexit bana göre çok da büyük bir korkulu rüya değil. Brexit; işadamları için, 350 milyonluk bir pazarın önüne engel koymak, yani AB’den çıkış nedeniyle gümrük duvarlarının örülmesi demektir. İthalat zorlaşacak. Fakat olaya sadece fiyat politikası olarak bakarsak Brexit’ten dolayı işadamlarının çok zararı olmayacak. Neticede artan fiyatlar, nihai tüketiciye yansıtılacak.
Öte yandan; gümrük duvarları örüldüğünde, ülkeye gelen birçok paralel ürünün de önüne geçilmiş olacak. Yani yerli üretim ve yerli ticaret bu şekilde daha fazla korunacak. Brexit bizim sektör için de böyle bir etki yaratacak. İngiltere’ye, kurumsallıktan uzak çalışarak Avrupa’dan gıda ürünleri getiren ve salt fiyata dayalı haksız rekabet yaratanların önüne belki bu şekilde geçilir.”