Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan.
TÜRKİYE’DE ‘parlamenter’ sistemden ‘başkanlık’ sistemine geçmeyi öngören, ancak içereğinde ‘Başkan’ yerine ‘Cumhurbaşkanı’ ifadesi kullanılan 18 maddelik anayasa değişikliği teklifinin tümü Türkiye Büyük Millet Meclis (TBMM) Genel Kurulu’nda yapılan oylamada 339 oyla kabul edilerek yasalaştı. Anayasa değişikliği teklif Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylandıktan sonra, büyük ihtimalle Nisan ayında yapılacak referandumda son kararı söylemesi için halka gidilecek. Türkiye’de belki de bütün yönetim sistemin kökten değiştirecek referandumdan nasıl bir sonuç çıkacağını, başka bir ifadeyle çıkmasını istediklerini Güney ve Kuzey Londra’da yaşayan Türkiyeli toplum üyelerine sorduk. Başkanlık sistemine ‘evet’ diyenler olduğu gibi ‘hayır’ diyenler de var.
Resul KAYNAK
“Türkiye’de yaşanan gelmelerle alakalı olarak ülkemizin durumuna ve şartlarına bakarak yorumlar yapmamız daha doğru olur. Coğrafya olarak çok sıkıntılı bir yerdeyiz. Bir tarafımızda Asya, diğer tarafımızda ise Avrupa kıtasının olması biz ülke olarak bazı durumlarda zora sokabiliyor. Türkiye’nin dört tarafında bölgesel olarak sıkıntılar yaşandığını söyleyebilirim. Bu durum karşısında, muhalif olarak yorum yapmaktan ziyade ülkemizin çıkarları ve ilerde çocuklarımıza bırakabileceğimiz şeylere bakmamız lazım. Bakıldığı zaman ‘Recep Tayyip Erdoğan suçlu’, ‘Kemal Kılıçdaroğlu veya Devlet Bahçeli suçlu’ demekten ziyade, bu tarz eleştirilerde bulunanlara bırakılsa kendileri neler yapardı acaba diye sormak gerekiyor. Oldukça karışık bir bölgede olan Türkiye’ye yönetmek zor ve meşakkatli. Bir olayı çok basite indirgeyerek kendimizden örnek vermek istiyorum. Biz 6 ayda bir menü değişikliği yapıyoruz, çünkü müşterleri memnun etmemiz ve güzel bir hizmet vermemiz gerekiyor. Türkiye’de de aynı şekilde bir sistem değişikliği gerçekleştirmek isteniyor. Ben kesinlikle katılıyorum. Uzun yıllardır aynı sistemle yönetiliyoruz. Bir de farklı bir sistem görelim. Bakalım neler değişecek, hayatımıza nasıl bir etki yapacak. Coğrafi olarak başkanlık sistemine uygun olabileceğimizi düşünüyorum. Ülke çıkarları için ben başkanlık sisteminin denenmesinden yanayım. Bu şekilde bir sistem getirildiği takdirde umuyorum ki Kürt, Alev, Türk ayrımı yapılmadan huzur içinde yaşamaya çok ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum.”
Akmen Alİ SITKI
“Olayı kişi bazına, yani Recep Tayyip Erdoğan’a indirgersek vereceğim cevap ile ‘Genel manada başkanlık sistemini nasıl değerlendiriyorsunuz?’ sorusuna vereceğim cevap farklı olacaktır. Ülkesi, vatanı, insanı için uğraşan başkana her zaman her ülkenin ihtiyacı vardır. Bence demokrasi bulunan hiçbir ülkede başkanlık sistemi yoktur. İngiltere’ye baktığınız zaman güya demokrasi ile yönetilen bir ülke… Fakat ülkeyi yönetenler gerçekte, parlamento binasının yanında bulunan bazı kişiler… İngiltere’yi yönetenler dünyanın her yerinde söz sahibi olmuştur. Atatürk gibi bir başkan gelirse kesinlikle her ülke vatandaşı başkanlık sistemi kabul edecektir. şu ana baktığınız zaman Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı işlerin birçoğu iyiyken bir kısmı da kötü… Türkiye geçmişinde en iyi dönemin Atatürk zamanında yaşamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda da padişahlarımız vardı. Onlar da diktatör ve başkandı… Türkiye, başında iyi bir başkan olduğu takdirde çok güzel işlere imza atar.”
Ümit ALBAYRAK
“Türkiye Büyük Millet Meclis’inde gerçekleştirilen anayasa değişikliğine kesinlikle destek veriyorum. Fakat başkanlık sistem konusunda şüphelerim var. Bir AK Partili olarak yapılan hizmetlere kesinlikle çok saygı duyuyorum ve destekliyorum. Fakat başkanlık sistemi konusunda tedirginlik yaşıyorum. Bence bir ülke tek bir lidere teslim edilirse, o ülke ya batar ya da ileri derecede refah seviyesine ulaşır. Fakat bu riski almak ne kadar faydalı veya getirleri nelerdir? Bütün bunları bilmeden çok fazla yorum yapmak doğru değil. Öte yandan; siyaset, birçoğumuzun tam anlayamayacağı bir olay veya kapalı kapılar ardında neler oluyor… Bunları bilmiyoruz. Sadece Türkiye’de değil, bütün ülkelerde, seçimler veya siyasilerin söylemleri baza alındığında yine benzer şikayetlerle karşılaşabiliyoruz. Bütün toplumlar siyasetçilerin vermiş olduğu sözleri tutmadıklarından şikayet ediyor.”
Ali Yıldız
“Eğer Türkiye’de bir başkanlık referandumu yapılacaksa tabi ki bunun kararını halk verecek. Tek bir kişinin ‘Ben başkan olacağım’ demesi ve sonuçta istediğini elde etmesi bence çok sakıncalı bir durum. Halk her şeye rağmen yine de başkanlık sistemini savunuyorsa o zaman saygı duyulmalı ve gelecek yeni sisteme alışmalıyız. Yapacak bir şey yok. Öte yandan; TBMM’deki Anayasa değişikliği görüşmelerinde milletvekillerinin sergilediği tavrın saçma ve kültürlü insanlara yakışmadığını düşünüyorum. Usul gereği ‘kapalı’ yapılması gereken oylamanın ‘açık’ bir şekilde yapıldığını gördük ve çok üzüldük. Açıkça kanun ihlali yapıldı. Halkı temsil eden vekillerin daha olgun ve barışçıl bir tutum sergilemesi gerekiyor.”
Haydar YALDIZ
“Türkiye’deki anayasa değişikliği konusunda ne yazık ki olumlu şeyler düşünmüyorum. Türkiye’ye baktığımız zaman hangi işler usulünde gerçekleşiyor ki… Hakkıyla ülke yönetmeyi bilmiyoruz. Bir atasözü var; ‘Bozuk olmayan bir şeyi tamir etmeye gerek yok.’ Türkiye kurulduğundan bu yana Cumhuriyet rejimiyle yönetiliyor. Yürüyen bir düzen var ve bunu değiştirmeye gerek yok. Örneğin; ABD’de de başkanlık sistemi var. Fakat son yapılan seçimde Donald Trump başkan seçildi ve dünya şimdi nasıl bir sürecin başlayacağını bilmiyor. Başkanlık sisteminin bu gibi olumsuz yönler de var.”
Ziya HASAN
“Türkiye’nin kesinlikle başkanlık sistemine geçmesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü yapılan çalışmalar ve uygulamalar sonucunda yeni bir yönetime ve anayasaya ihtiyacımız var. Türkiye, geçmişten günümüze bakıldığı zaman her geçen gün daha da ileri seviyeye gidiyor. Zaman geçtikçe dünyada daha çok söz sahibi oluyoruz. Yapılan anayasa değişikliğini onaylıyorum. Mecliste gerçekleştirilen oylamanın kesinlikle referandum sonucunda halk tarafından da onaylanacağını düşünüyorum.”
Emirhan ÖZDEMİR
“İngiltere’de yaşamaya başlayalı çok fazla zaman olmadı. Türkiye’de bulunduğum dönemde de gündem ve olayları yakından takip etmeye çaba gösterirdim. Şu an Türkiye gündeminden biraz uzak kaldım. Türkiye ve İngiltere siyasetin de kıyaslama şansım olduğu için, ülkemdeki her şeyin daha halka açık yapıldığını düşünüyorum. TBMM’deki tartışmalar veya yapılan oylamalar Türkiye’de daha büyük bir kitlenin ilgisini çekiyor. Siyasetle çok ilgili bir toplumuz. İngiltere’de yaşayan birisiyle siyaset konuşamıyorsunuz. Çünkü burada siyaseti çok sevmiyorlar. Ben TBMM’de yapılan anayasa değişikliğine kesinlikle destek veriyorum. Çünkü Türkiye’ye yeni bir sistemin gelmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu da kesinlikle başkanlık olmalı. Recep Tayyip Erdoğan da başkan olarak güzel işler yapacaktır.”