İskoç halkı 18 Eylül 2014’de yapılacak referandumda Birleşik Krallık’tan bağımsız olup olmayacağına karar verecek. İskoçya’nın bağımsızlığı, Birleşik Krallık’ı ve Avrupa’yı nasıl etkiler?
Muhalefetteki İşçi Partisi’nin ileride seçim başarısı etkilenir mi?
İskoç milletvekillerinin dahil edilmemesi halinde Londra’daki parlamentoda sandalye üstünlüğünü Muhafazakar Parti’nin sağlayacağı yönünde bir teori mevcut.
Köşe yazarı David Aaronovitch’e göre İskoçların Evet oyu kullanması halinde, Birleşik Krallık 1830’lardan bu yanaki en büyük anayasal krizi yaşayabilir.
Muhafazakarlar 1955’te İskoçya’da en büyük parti olmayı başarmış olsalar da, sonraki yıllarda bu başarıyı sürdüremediler.
Aaronovitch, “1964 ve 1974’teki iki seçimde İskoç oyları olmasaydı, İşçi Partisi kazanamazdı. Son seçimlerde ise İskoçya’nın oyları olmasaydı, David Cameron oy çoğunluğunu elde edecekti.” diyor.
Ancak Londra’da King’s College’dan Profesör Vernon Bogdanor’a göre referandumun İşçi Partisi’ne muhtemel olumsuz etkilerini abartmamak gerek.
Bogdanor, en büyük olasılıkla referandumun İşçi Partisi’ni İngiliz seçmenle iletişimini güçlendirecek yollar aramaya itebileceğini ifade etti. Bogdanor, bunun daha Blair tarzı politikalar izlenmesi anlamına gelebileceği görüşünde.
Kuzey İrlanda’nın konumu değişir mi?
Economist dergisi bu ay “Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’taki konumuna en büyük tehdidin İrlanda’nın dışından geldiği” yorumunda bulundu.
Tarihi olarak İskoçya’yla güçlü kültürel bağları olsa da, Kuzey İrlanda’da İskoçlarla siyasi bir bağ kurulması yönünde bir söylem yok.
Ama kimilerine göre İskoçya’nın ayrılması Birleşik Krallık’ta yeni çatlaklara yol açarak İrlanda’nın kuzeyi ile güneyinin birleşmesi fikrini daha cazip kılabilir.
Galler Bölgesi bağımsızlık yolunda adım atar mı?
Yapılan tüm anketler, Galler Bölgesi’nde bağımsızlığa desteğin yüzde 10 civarında olduğuna ve yaklaşık 15 yıldır bu oranın pek değişmediğine işaret ediyor.
İşçi Partisi, 1920’lerden bu yana bölge siyasetine hakim durumda.
Ancak bağımsızlığı destekleyen İskoçya Ulusal Partisi SNP’ye eşdeğer parti konumundaki Plaid Cymru’nun lideri Leanne Wood, referandumun bir dönüm noktası olabileceği görüşünde.
Wood, Temmuz ayında yaptığı açıklamada, Galler’in İskoçya’yı takip edebileceğini söylemişti.
Bu konu çoktandır tartışılıyor. Profesör Bogdanor İskoçya’nın yeniden AB üyeliği için başvurması gerekeceğini, büyük olasılıkla da bu hakkı elde edeceğini söylüyor.
Ancak kabul koşulları, İspanya’nın Katalunya bölgesi gibi bağımsızlık taleplerinin dile getirildiği diğer bölgelerin girişimlerini caydırmak için sıkı tutulabilir.
Öte yandan İskoçya’da bölgesel hükümetin lideri Alex Salmond, AB’ye üyelik durumunda ortak para birimi Euro’ya katılma konusunda temkinli.
İngilizler İskoçya’ya girerken pasaport gösterecek mi?
Birleşik Krallık içinde halihazırda seyahat serbestisi var.
Pasaport zaman zaman uçak yolculuklarında gerekiyor ama karadan sınırı geçerken şart değil. Ancak bağımsız bir İskoçya’ya evet denmesi halinde bu, değişebilir.
İngiltere de, İrlanda Cumhuriyeti de AB ülkesi vatandaşlarına birlik içinde serbest seyahat hakkı tanıyan Schengen Anlaşması’na dahil değil.
Konunun uzmanlarından Laurie Price, bağımsız bir İskoçya’nın Schengen Anlaşması’na girmeye zorlanması halinde sorunlar çıkabileceğini vurguluyor.
Olimpiyatlar’da Birleşik Krallık nasıl temsil edilecek?
Londra Olimpiyatları’nda İskoç atletler Birleşik Krallık’a 14 madalya kazandırdı, bunların yarısı altındı.
İskoçya referandumda bağımsızlığa evet derse, Rio’da yapılacak 2016 Olimpiyatları’na bunun nasıl yansıyacağı spor camiasının kafasını kurcalayan bir soru.
İngiltere Olimpiyat Birliği tartışmaya pek karışmak istemiyor ama bu konunun referandumdan sonra ele alınacağını söylemekle yetindi.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nden Emmanuelle Moreau, bir ülkenin Olimpiyatlar’a katılmadan önce, belli teknik koşulları karşılaması gerektiğini söylüyor.
Bu da gerekli federasyon ve kulüplerin kurulmuş olması anlamına geliyor. Bağımsız bir İskoçya’nın bu koşulları zamanında sağlaması mümkün olabilir, çünkü zaten Commonwealth yani İngiliz Devletler Topluluğu Oyunları’nda kendi adına yarışıyor.