‘‘Hayat pahalılığı, enerji faturaları ve yaşam mücadelesi derken, ev sahibi nasıl olacağız?’’
YENİ bir araştırmaya göre, 2021’deki emlak işlemlerinin sadece dörtte birini oluşturan 26 ile 42 yaş arasındaki insanların her zamankinden daha az ev satın aldığını tespit eden bir rapor yayımlandı. Veri analizi şirketi Outra, bu yaş grubundaki ev satın alan kişilerin oranının beş yılda yüzde 11 düştüğünü buldu. Ayrıca Outra, geçen yıl Y kuşağı tarafından ödenen ortalama fiyatın 239 bin pound’ın olduğunu ve ulusal ortalama olan 270 bin pound’ın altında olduğunu tespit etti.
Büyük bir finansal güvenlik kaynağı olarak ev sahipliğine yönelik bir ekonomide, bu yaş aralığındaki ev satın alan kişilerin oranının son beş yılda yüzde 11 oranında düşmesi önemli. Rapor, 40’ların altındakilerin yaşlandıkça saatli bir mali bombayla karşı karşıya kalmasından endişe ediyor. Ancak konut krizinin üzerinden geçen yıllar boyunca, daha fazla insanın bu varlığa her zamankinden daha çılgınca şişirilmiş fiyatlarla nasıl erişebileceğini sormak yerine, konutun birincil amacını yaşamak için bir yer olarak yerine getirmek yerine, her şeyden önce bir varlık haline geldiği bir kültürü sorgulamalıyız. Bu görüş, emlak piyasasının kontrolden çıktığını kabul eden ciddi konut analistleri ile ivme kazanıyor.
2022 için Birleşik Krallık Konut İncelemesi, yüksek ev fiyatları hakkında daha fazla tartışmaya ihtiyaç olduğunu belirterek, “konut piyasası eskiden serveti yayardı, ancak şimdi birçok hanenin ev sahipliğine erişemediği ve daha yüksek fiyatların tetiklediği eşitsizlik için güçlü bir motordur.”
İngiltere Merkez Bankası’nın varlık fiyatı enflasyonunu ele almak yerine finansal istikrara odaklanması da incelemede bir konu olarak vurgulandı ve bu endişe Positive Money tarafından da dile getirildi. Yakın tarihli bir raporda kampanya grubu, İngilizlerin üçte ikisinin, Banka’nın şu anda tüketici fiyat enflasyonunu nasıl ele aldığına benzer şekilde ev fiyat enflasyonunu düşük ve istikrarlı tutmakla görevlendirilmesini desteklediğini tespit etti.
Rapor, yüksek ev fiyatlarının düşük konut inşaatının bir sonucu olduğu şeklindeki yaygın anlatıyı çürütüyor, bunun yerine mali düzenlemelerin gevşetilmesi, vergi teşvikleri, satın alma hakkı ve kuralsız özel kira piyasası yoluyla evlerin finansal varlıklara dönüştürülmesini suçluyor. Rapor, konut fiyatlarını sabit tutmak ve uzun vadede konut fiyatının gelire oranını düşürmek için yatırım amaçlı gayrimenkuller için daha yüksek vergilendirme öneriyor ve uygun fiyatlı konut tedarikini artırarak ve özel kiralamayı düzenleyerek ev sahipliğine alternatifleri geliştirmek.
Bu hafta Londra Gazete olarak özellikle gençlerin Londra’da ev sahibi olma durumunu toplum üyelerimiz ile değerlendirdik, birbirinden ilginç yorumlar aldığımız söyleşimizde, gençlerin Londra’da ev satın almanın oldukça zorlaştığı vurguladı. Özellikle 50 yıl öncesine karşılaştırdığımız zaman, gençlerin şu an farklı ekonomik zorluklar ve yüksek fiyatlı konutlarla karşı karşıya kaldığı belirtildi.
RAMADAN ARKIN
Hükümetler, çoğunluğu ev sahibi olan halkın konut fiyat artışını kısıtlayan politikalara karşı olacağına dair yaygın bir görüş nedeniyle konut kriziyle başa çıkamadı. Ancak, ev sahipleri de dâhil olmak üzere çoğu insanın, fiyatların sonsuza kadar şişmesine izin vermek yerine, fiyatları sabitlemeye çalışan daha adil bir konut yaklaşımını desteklediği tartışılıyor. Daha adil vergilendirmeden devasa yeni bir sosyal konut programına ve daha iyi düzenlenmiş bir özel kiralama sektörüne kadar fikirler var, bunu başarmak için sadece siyasi iradeye ihtiyacımız var. Benim neslimin mülkiyet merdivenine ayak basamaması, yıllardır hem sempati hem de alay konusu oldu. Bir ev sahibi olmak, onlarca yıldır Amerikan Rüyasının bir parçası olmuştur ve birçok insanın yaşamı boyunca planladığı en büyük yatırımlardan biridir. Ancak bankalar, riski azaltmak için kredi taahhütlerini sıkılaştırdı. Ayrıca ev satın alanlar için yüzde 20 peşinat kuralını da ikiye katladılar. Ancak fiyatlar yükseldikçe, Y kuşağının bir eve para yatıracak kadar nakit biriktirmesi daha uzun sürüyor.
Sosyal hareketlilik ve pandemi tarafından hırpalanmış bir nesil olarak, bir eve sahip olabilmek gün geçtikçe bizler için zorlaşıyor. Bizden önceki nesil en fazla 30 bin pound’a ev alırken bizden en az 300 bin pound isteniyor. Hayat pahalılığı herkes etkilerken maaşlar sabit kalıyor. Bu durumda genç nesillerin özellikle çok fazla biriktirme şansı yok çünkü giderler gittikçe artıyor. Bir ev satın almak için gereken mevduat türlerini bir araya getirmek çok, çok zor. Londra’daki mevduatlar artık öyle ki gençlerin çoğu yıllarca, yaşamları boyunca e bu tür parayı kazanamayacaklar. Örneğin Londra’da, gelirinizin yüzde 15’ini biriktirmiş olsaydınız, yüzde 20’lik bir mevduat biriktirmek 16 yıl alır. İngiltere’nin kuzeyi ya da İskoçya gibi bir yere bakarsak, bu mevduatı biriktirmek 6 yıla yakındır.
Londra’daki ekonomik değişimlere ve koşulara baktığımız zaman gençlerin ev yatırımı imkânsız değil ama zor. Eskiden bir kişinin maaşı ile aldığınız bir evi, şu an en az iki maaş ile alma girişimine bulunmak zorundasınız. Sadece bununla kalmayıp ailenizin desteği olmadan ev sahibi olmanız imkânsızdan öte bir durum. 1969’da, ortalama Londra ev fiyatı İngiltere ortalamasının sadece 1,3 katı civarındaydı. Bu nedenle, örneğin güneydoğu banliyö kuşağına gitmek isterseniz, 6 bin pound biraz üzerinde satmayı ve ortalama 5 bin pound’a satın almaya bakardınız. Şimdi konuşulan rakamlar ise 300 – 600 bin arası. Bizim nesil 20’li 30’lu yaşlarında ev sahibi olurken, şimdi ki nesil tek başına ancak 40’lı veya 50’li yaşlarında ev sahibi olacak. Artık genç nesiller eski nesil gibi para da biriktirmiyor. Günü yaşıyor.
BELGİN MEHMET
Londra dünyadaki en pahalı şehirlerin arasında, bu neden dolayı Londra’dan yatırım yapmak bir o kadar da pahalı. Pandemi döneminden sonra dünya genelinde hayat pahalılığı krizi yaşanıyor, bununla birlikte Rusya ve Ukrayna savaşının da ekonomik anlamda olumsuz sonuçlara neden oldu. Herkesin hayali ev sahibi olmak iken, yeni bir alternatif olarak ‘Buy to rent’ seçeneği daha cazip bir hale gelmeye başladı. Londra’daki bir apartman için vereceğiniz ücreti Londra dışında bulunan her hangi bir şehirde uygun fiyat ev alıp kiraya koyabilirsiniz. Londra’da yaşayan, Londra dışında yatırım yapın. Ama şimdi herkesin bir borcu var, hayat pahalılığı, enerji faturaları ve yaşam mücadelesi derken, ev sahibi nasıl olacağız?