Biz UBP kurultayı ve Kıbrıslı Rumların başkanlık seçimleri ile uğraşırken İtalyanlar yeni parlamentolarını seçiyordu. İtalya, Euro bölgesinin en büyük üçüncü ekonomisi. Geçen Perşembe günkü yazımda İtalya seçimlerinin hem bu ülke, hem de Euro bölgesi açısından önemine değinmiştim. Şimdi seçim sonuçları netleşti ve İtalya kendini siyasi açmaz içinde buldu. Korkulan şey gerçek oldu. Seçim sonuçları güçlü bir hükümet kurulmasına olanak sağlamıyor. Seçimlerin en önemli sonucu komedyen Beppe Grillo’nun Beş Yıldızlı Hareketi’nin elde ettiği büyük başarı. Seçmenler, ekonomik krize ve kemer sıkma politikalarına, harcamaların kısılması ve vergilerin artırılmasına duydukları tepkiyi Grillo’ya oy vererek dile getirdiler. Kemer sıkmaya ve yolsuzlukla özdeşleşen politikacılara “hayır” dediler. Grillo’nun önderliğini yaptığı hareket İtalya siyasetinin üçüncü en büyük gücü oldu. Silvio Berlusconi’nin tutucu partisi de Senato’da iyi sonuçlar aldı. Böylece Senato’da ve siyasette kilitlenme meydana geldi. Aşağı yukarı 6 aydan beri Euro bölgesinde görece istikrar sağlanmıştı. Şimdi yeniden istikrarsızlık başlayabilir.İtalya siyasetinde artık bir komedyen var. Ama oluşan durum hiç komik değil.
Seçim sonuçları belli olur olmaz önce İtalya, sonra da Avrupa borsaları inişe geçti. Bankalar değer kaybetti. Milano Borsası yüzde 4 oranında düştü. Arkasından Almanya, İngiltere, Fransa borsaları inişe geçti. Deutsche Bank, Barclays gibi bankalar değer kaybetti. İtalya ekonomisi iki yıldan beri resesyonda. Yunanistan’dan sonra en borçlu ülke konumunda. Reformcu güçlü bir hükümetin kurulamaması Euro bölgesinin tümünü zora sokabilir.
Euro bölgesinin tek sorunu İtalya değil elbette. Kıbrıslı Rumlarla Troyka arasında yapılacak müzakereler önemli. Kıbrıs Rum ekonomisi küçük olsa da, iflas ederse Euro bölgesine büyük zarar verebilir. Anastasiadis’in seçimleri kazanması sonrasında Almanya’nın nasıl bir politika izleyeceği önemli. Troyka ile Anastasiadis arasında zor müzakereler yapılacağına kesin gözüyle bakılıyor. İspanya’nın ekonomik sorunları devam ediyor. Fransa ekonomisi tehlike sinyalleri veriyor. İngiltere ekonomisinin durumu malum. Kredi notu düşürüldü. Başbakan Cameron’un ülkesini AB üyeliğinden çıkarma tehdidi durumu daha da karmaşıklaştırıyor. Bu tablo karşısında İtalya’da yaşanacak uzun süreli siyasi istikrarsızlık AB ve Euro bölgesinin başını çok ağrıtacak.
İtalya siyasetinde “king maker” (iktidarı belirleyen) konumuna yükselen Beppe Grillo hakkında geçen yazımda kısa bilgiler vermiştim. Peki, kim bu Grillo? Bu konuda BBC Türkçe Servisi’nin sitesinde “Beppe Grillo: İtalyan düğümünü bir komedyen mi çözecek?” başlıklı yazıdan ilginç bazı bölümleri aktarayım: “Gücünü sokaktaki kalabalıklardan ve internet kampanyasından aldı. Bir kere bile İtalya'da televizyonda röportaj vermedi. Konuşmuyor Grillo, bağırıyor ve deyim yerindeyse verip veriştiriyor.İtalyan siyaset sistemine savaş ilan ettiğini söyleyen, alışılmışın dışında bir siyasetçi.” İtalya’nın kaderi, “konuşmayan, bağıran, verip veriştiren” bir komedyenin elinde. BBC’nin yorumuna göre “Avrupa'daki liderlerin, Grillo'ya baktıklarında endişelenmeleri için çok nedenleri olacak.”
Parlamentonun alt kanadında çoğunluk elde eden solcu lider Pier Luigi Bersani, hükümet kurmak için çaba harcayacak. Bersani, Silvio Berlusconi ile “büyük koalisyon” kurmaya karşı olduğunu açıkladı. Geriye Grillo kalıyor. Bersani, geçmişte komedyen Grillo’yu ''demagog ve demokrasi düşmanı” olarak niteliyordu. Grillo ise Bersani’yi “sistemin kuklası” olmakla eleştiriyordu. Bersani, şimdi Grillo ile hükümet kurma yollarını arıyor. Grillo’ya sorumluluk üstlenmesi için çağrı yapıyor. Grillo, şimdiye dek koalisyon hükümetine katılmayacağını söylüyordu. Tavrını değiştirmesi zor gibi. Bersani’nin hükümet kurması mümkün olacak mı? Mümkün olmazsa başka alternatifler var mı? İtalyan siyaseti açmaz içinde.
Avrupa’da kemer sıkma politikalarının popülist siyasi hareketler doğurması kaçınılmazdı. Böylesi hareketler çok farklı ideolojik yapılar sergileyebilir. Faşist, aşırı sağ olabilecekleri gibi aşırı sol da olabilirler. Böylesi hareketlerin İtalya versiyonu Grillo ve Beş Yıldızlı Hareket oldu. Grillo’yu sağ, sol kalıbına sokmak zor. Kendine özgü popülist bir hareket. İtalyan seçmenler belki de ülkelerinin Euro bölgesinden çıkması ile sonuçlanacak bir süreç tetiklediler. İtalya’nın ekonomik sancılarına siyasi sancılar eklendi. Euro bölgesi için kötü haber.