Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki yeni hükümet yetkilileri, yurt dışındaki Kıbrıslı Türklerin geriye dönüşünü teşvik edecek projeler yaratılacağını açıklamıştı. Dışişleri Bakanı Kudret Özersay özellikle Büyük Britanya’da bulunan Kıbrıslı Türkleri de kapsayacak yeni bir proje fikrinin hazırlığını yaptıklarını ve Haziran ayında bunu açıklayacaklarını belirtmişti.
Biz de Londra Gazete olarak geçen hafta yaptığımız gibi bu hafta da konuyla ilgili Londra’da yaşayan Kıbrıslı Türklere ‘hangi koşullarda Kıbrıs’a geri dönebileceklerini veya yatırım yapabileceklerini’ sorduk. Birbirinden ilginç yorum ve cevaplar aldığımız röportajımızın en dikkat çeken cevaplar ise İngiltere’de doğup, büyüyen gençlerden geldi. İki ülke arasında yaşam standartlarını kıyaslayan gençler, Kıbrıs’taki ‘kısıtlı’ imkanlardan dolayı geri dönmeyi düşünmediklerini belirtiler. Ayrıca, Londra’daki Kıbrıslı Türklerin böylesi bir proje konusunda temkinli yaklaştığı ve nitekim çekinceleri oldukları da orta çıkmakta.
Selçuk Deste (Öğrenci)
İngiltere’de doğup, büyüyen bir genç olarak Kıbrıs’ta yaşamakla ilgili biraz kararsızım. Bir taraftan Kıbrıs’taki hayatın daha kolay ve rahat olduğunu düşünüyorum, mesela İngiltere’de insanlar sabahın erken saatinde kalkıp işe gidiyor ve hava kararmadan eve dönmüyor. Ayrıca, İngiltere’ye göre Kıbrıs’taki ev fiyatları da makul ve bu yüzden ileride orada yatırım yapmak daha cazip geliyor. Oysa Kıbrıs’ta iş saatleri daha rahat ve iş dışında bir şeyler yapmak için vakit ayrılabiliyorsun. Fakat öte yandan geri dönersem askerlik sorunu var. Burada okulum, işim ve çevrem gibi belirli bir düzenim var. Her şeyi terk edip adaya gitmek kolay olmayacak.
Jeyda Keski (Öğrenci)
Benim gibi burada yaşayan ve doğan gençler Kıbrıs’ta yaşamayı tercih etmiyor, çünkü herkesin burada alışkın olduğu bir yaşam tarzı ve düzeni bulunmakta. İngiltere daha gelişmiş bir ülke ve farklı kültürlerin birleştiği bir nokta, böylelikle farklı insanlarla tanıştıkça kendimi geliştiriyorum. Burada farklılıklar içinde hoşgörülü olmayı öğreniyoruz özellikle de toplum içinde ötekileştirilmiş veya azınlık olanları fark ediyoruz. Bu da kariyerim ve okuduğum bölüm için bana faydalı oluyor. Kıbrıs’ın bana sunabileceği imkanlar çok kısıtlı bu nedenden dolayı yaşamamı burada devam etmeyi tercih ediyorum çünkü geleceğimi daha parlak görüyorum.
İbrahim Eyva (Müzisyen)
Kuzey Kıbrıs’taki yeni seçilen hükümet yetkilileri eğer bahsettikleri projeyi gerçekten uygulamaya başlarsa, İngiltere’den yüksek oranda Kıbrıslı Türklerin geri dönüş yapacağını düşünmekteyim. Lakin burada herkesin kurulmuş bir düzeni veya işi var. Bunları bırakıp gitmek kolay değil fakat burada bir türlü düzen kuramamış insanlarımız da var ve Kıbrıs’a dönmeyi tercih edebilirler. Sonuçta Kıbrıs bizim memleketimiz ve yurt dışındaki insanlar hasret çekmektedir, cennet gibi bir adamız var ama sistemin gerçekten iyileştirilmesi gerekiyor.
Zehra Güngören (İşkadını)
Kıbrıs gibi kadınlara değer ve önem vermeyen bir ülkede yaşamayı düşünmüyorum. İngiltere’de kadınlar ve erkekler arasında hala maaş farkı olabilir fakat yine de bir kadın olarak burada kendimi geliştirmem için bana geniş imkanlar sunuluyor. Başarılı gençlerine istihdam sağlayamayan cinsiyetçi bir ülkede ciddiye alınmamaktansa, İngiltere’de mücadele edip istikrarlı bir maaş ile daha fazla ileriye gitme fırsattım var. Kıbrıs hak ve yetenekler üzerine çalışan bir ülke değil, ne okudun veya ne başardın değil de kimi tanıyorsun önemseniyor. Bir yerlere gelmek için yüksek kademeli birilerini tanımak zorundasın. Aile kurup ailemin ihtiyaçlarını karşılayamadığım bir ülke de kalmaktansa, sürekli terör saldırısı tehlikesi veya bıçak suçları olan bir ülkede yaşamayı tercih ediyorum.
Ümit Çıkıkcıoğlu (Müteahhit)
Kıbrıs’taki insanlar göç etmeye devam ederken yurt dışındaki Kıbrıslı Türklerin geri dönmesi pek mümkün görülmüyor. Kuzey Kıbrıs’ın uluslararası tanınmayan bir ülke olması baştan bizler için olumsuz koşullara sebep olmuştur bu yüzden Kıbrıs’taki yaşamak bizler tarafından tercih edilmiyor. Elbette ki memleketimizi seviyoruz ve her yaz dönemi tatil olarak memleketimizi tercih ediyoruz fakat bunun dışında burada olduğu gibi de oradaki herkes kişisel menfaat peşinde. İngiltere’deki Kıbrıslı Türkler burada zaten kayboluyor herkes kendi menfaatine odaklandı. Kuzey Kıbrıs’taki yeni hükümet geçmiş hükümetlerine göre farkını kanıtlarsa hepimiz için daha iyi olur fakat bunun dışında gerek oradaki veya buradaki Kıbrıslı Türklerin işi zor.
Elmaziye Durmuş (İşkadını)
Yaklaşık 32 yıldır İngiltere’de yaşıyorum ve mevcut durumu değerlendikçe Kuzey Kıbrıs’a geri dönme gibi bir durum yok. Kıbrıs’ta yaşamak çok zor, gerek devlet dairesinde bir işini halletmen bile günlerce sürüyor ancak tanıdık birisi var ise işiniz en kısa zamanda hallediliyor. Ayrıca oradaki imkanlar yetersiz, en başta sağlık sisteminde çok eksiklikler görülmektedir. Artık Kuzey Kıbrıs’taki gençlerin çoğu İngiltere’de okumayı veya yaşamayı tercih ediyor çünkü Kuzey Kıbrıs’ta güzel standartlarda bir hayat yok özellikle gençler için. Kıbrıs’ı çok seviyoruz havası bile başka fakat havası ile yaşanmıyor sadece, kanunlar ele alınmalı ve herkes gerektiği işi yaparsa sağlık bir düzende sağlanmış olur.
Hüseyin Akmandor (İşadamı)
Kuzey Kıbrıs’ta hantal bürokrasi devam ettikçe ülkeyi göç eden geri dönmeyecektir hatta oradaki göç edenler artacaktır. Kuzey Kıbrıs’taki sistemsizlikten dolayı nitekim sıkıntılar mevcut ve şu anki düzen halka değil de kişilere hitap ediyor. Siyasi nedenlerden dolayı İngiltere’deki Kıbrıslı Türklerin geri dönmesi pek de mümkün görülmüyor. Ticari açıdan da yatırım yapmakta artık cazip gelmiyor çünkü kolaylık sağlanmıyor ve ayrıcalık yapılıyor. Siyası desteğiniz yoksa eğer ileri gitmeniz pek mümkün olmuyor, ciddi bir eşitsizlik söz konusu. Yatırımcılar bilgili oldukları bir alanda yatırım yapmak isterken destek alamıyor, kredi dair almakta zorlanırken başka bir şahıs hiç bir bilgiye veya tecrübe sahip olmadan siyasi destekten dolayı kredi alabiliyor. Böylesi bir eşitlikten dolayı da Kıbrıslı iş insanları yatırım yapmaktan kaçınıyor. Ülkemizi çok seviyoruz ve sürekli gidiyoruz fakat siyasi nedenlerden dolayı temeli yaşamayı düşünen yok.
Meryem Çobanoğlu Koray (Öğretmen)
Yaklaşık 20 yıldır İngiltere’de yaşıyorum ve şu an ne kadar hayal etsek de Kıbrıs’a geri dönmeyi, sadece hayal olarak kalacaktır. Zamanında birçoğumuz yeni umutlarla yurt dışına yelken açmak zorunda kalmıştık çünkü kendi memleketimizde bizlere adaletsizlik ve eşitsizlik yapılıyordu. Kuzey Kıbrıs’ta ne bildiğin değil de kimi tanıdığın geçerli. Daha öncede böyleydi ve hala böyle. İsterseniz en iyi okuldan mezun olun hiç fark etmiyor bir tanıdığın varsa eğer o sizi her hangi bir mevkie getirebilir. Bu yüzden eşitliği ve adaleti savunan insanların Kıbrıs’a tekrar geri dönmesi mümkün değil. Ancak ekonomik açıdan çok güçlü olmanız gerekiyor Kıbrıs’ta rahat bir yaşam sürdürmek için aksi takdirde orada yaşamak çok zor. Her şeye rağmen pozitif olalım ve çağdaş düşünceyi sahip insanların birlik olmasını arzuluyor eşitsizliğe karşı.
İlker Kılıç (Mimar, mühendis ve politikacı)
Mevcut durumlara bakarak esas göçün Kıbrıs’tan yurt dışına yönelik olduğunu görmekteyiz. Özellikle eğitimli gençlerimiz istihdam olmadıklarından dolayı göç etmekte ve durum böyle iken yurt dışındaki Kıbrıslı Türklerin dönmesi pek de mümkün görülmüyor. Bizim kendi çocuklarımız burada okulunu tamamlamış ve hayatlarını burada kurmuş durumdalar, bu yüzden Kıbrıs’a dönmeleri için bir gerekçe yok. Fakat emekli olanlar için durum farklı, ekonomik ve mali yönden uygun olanlar dönmeyi tercih ediyor genellikle. Ayrıca yeni hükümetin yapmış olduğu açıklamalar henüz yeni projenin içeriğini belirtmiyor, yurt dışındaki Kıbrıslı Türklerin nüfusunu tespit etmek midir amaç veya yurt dışındaki Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs’a dönmesini sağlamak mıdır? Ayrıca KKTC Başbakanın ve TC Cumhurbaşkanın yapmış olduğu toplantıdan sonra böylesi bir proje gündeme gelmişti, toplantıdan yansıyan ise Erdoğan’ının Rum tarafıyla nüfusu eşitleyin tavsiyesinden kaynaklanıyor.
Erim Metto (Yönetici)
Bununla ilgili nasıl bir proje hazırlanacak önemli olan bu. Daha önce Kıbrıs’a yatırım yaptım. İki tane ev almıştım oradan. Buradan insanların oralara geri gitmesi veya oraya yatırım yapabilmesini teşvik etmek istiyorlarsa öncelikle bazı engellerin kaldırılması gerekir. Mesela buradan Kıbrıs’a dönecek kişilerin önündeki en önemli engel özellikle gençler için askerlik problemidir. Yatırım yapmak için avantajlar sunulmalıdır. Şu an için bununla ilgili cezbedici herhangi bir şey yok. Mesela oy hakkı olmaması da burada yaşayan Kıbrıslı Türkleri ülkelerinden uzaklaştıran bir durumdur. Sağlık konusunda özellikle ileriki yaşlarda ve emeklilikte İngiltere, Kıbrıs’tan daha iyi bir durumda. Eğer bunlar ve buna benzer düzenlemeler yapılırsa insanlar Kıbrıs’a dönebilir.
Ayfer Orhan (Politikacı)
Aile büyüklerimiz özellikle 1960 yıllarında İngiltere’ye göç etmişti fakat her zaman memleketlerine geri dönmekti niyetleri. Zor koşullar içinde ailelerimiz çalıştı ve esas hedefleri para biriktirip Kıbrıs’a dönmekti lakin bu hayal hiç gerçekleşmedi çünkü Kıbrıs’taki sistem hiç düzelmedi. Böylece bizlerde burada bir düzen kurduk ve ailemizin yapmış olduğu yatırımların üzerine yatırımlar gerçekleştirdik. Çocuklarımız ise Kıbrıs’ı sadece tatil yapmak için tercih ediyor, eğer Kıbrıs’taki yetkililer bu gençleri kazanmak istiyorsa Kıbrıs’ı derhal Avrupa standartlarına getirmeli. Yurt dışındaki Kıbrıslıların adaya entegre olması için Kıbrıs’taki sistemin ve kanunların revize olması lazım, yetkililere hesap sormak ve denetim edebilmek çok önemli ve en önemlisi torpil düzeninden vazgeçmeliyiz. Bizler Kıbrıs’ı çok seviyoruz orası bizim anavatanımız ama İngiltere’de bizim memleketimiz, buradaki sisteme alıştık ve uzun yıllardır bizlere kollarını açan ve kollayan İngiltere.