Dün ve bugün Yunanistan’ın kaderi için kritik günler. Bugün AB zirve toplantısı yapılıyor. AB liderleri Ukrayna krizinin yanı sıra yeni Yunanistan hükümeti ile pazarlık konusunu da ele alacaklar. Yunanistan Başbakanı Alexis Tsipras, görevi devralmasından sonra ilk kez Almanya Başbakanı Angela Merkel ile yüz yüze gelecek. Dün Eurogroup toplantısı vardı. Euro bölgesi maliye bakanları toplantısında ana konu Yunanistan’dı. Tsipras ve Yunanistan Maliye Bakanı Varoufakis’in şimdiye dek Avrupa’da yaptığı temaslar sonuç üretmedi. Yunanistan’ın önünde fazla zaman yok. Yunanistan bankaları likidite sıkıntısı yaşıyor. İnsanlar paralarını çekiyor. Bankalara hücum yaşanırsa ne olacağı iyi biliniyor. Genel tabloya baktığımızda pazarlıkta Tsipras hükümetinin zayıf konumda olduğunu görürüz. Güçlü olan Almanya ve Troyka’dır. Bu koşullarda uzlaşı üretilebilecek mi? Yunanistan’ın kaderi buna bağlı. Uzlaşı üretilemezse Yunanistan iflasa sürüklenecek ve Euro bölgesi dışına çıkacak/çıkarılacak. Bunu kimse istemiyor ama bazen istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Nitekim İngiltere Yunanistan’ın Euro bölgesinden ayrılmasının kendisini nasıl etkileyeceğini hesaplamaya başladı. ABD Merkez Bankası eski Başkanı Alan Greenspan, Yunanistan’ın Euro bölgesinde kalamayacağı öngörüsünde bulundu.
Başbakan Tsipras, geçtiğimiz günlerde parlamentoda yaptığı konuşmada, seçim vaadlerini hayata geçireceğini tekrarladı. Asgari ücreti artıracak, işten atılan memurları geri alacak vs. Ancak bunları hangi para ile yapacağını söylemedi. Tsipras’ın vaadlerinin hayata geçirilmesi demek Euro bölgesi (ve IMF) ile anlaşmaların çöpe atılması demektir. O zaman Yunanistan nereden para bulacak? Ülkenin acil olarak paraya ihtiyacı var. Yunanlı yetkililer Mart başlarında paralarının biteceğini söylüyorlar. Maaşlar nasıl ödenecek? Mart-Ağustos arasında Yunanistan’ın IMF’ye 4.7 milyar Euro, Avrupa Merkez Bankası ve diğer bankalara 6.6 milyar Euro borç ödemesi gerekiyor. Yeni kredi anlaşması olmadan bunları ödeyemez. Euro bölgesi ile imzalanan anlaşma 28 Şubat’ta sona eriyor. 28’ine kadar taraflar arasında uzlaşıya varılamazsa Yunanistan’ın yeni kredi bulması imkansız gibi bir şey olacak. Böylesi bir durumda tek seçenek iflas olur. Almanya’dan talep ettikleri 11 milyar dolar 2. Dünya Savaşı tazminatı konusunda aldıkları yanıt “nein” oldu. Almanların böyle bir şeyi kabul etmeyeceğini bilmek zor değildi.
Project Syndicate, dünyanın önde gelen isimlerinin makalelerini yayınlayan bir web sitesi. Çok ender bir şey yaparak Yunanistan konusunda kendi analizini yayınladı. Başlık çarpıcı: “Greece is playing to lose”(Yunanistan kaybetmeye oynuyor). İlginç bir yazı. Yazıda Yunanistan ve Almanya’nın bir anlaşmaya varmaları gerektiği, Avrupa’nın geleceğinin buna bağlı olduğu, böylesi bir anlaşmanın ise imkansız gibi göründüğü belirtiliyor. Yazıya göre Tsipras ve Varoufakis, poker oyununda en iyi kartlarını erken açtı. Almanya ve Avrupa Merkez Bankası blöflerini gördü. Bundan sonra blöf yapmaları zordur. Yanlış pazarlık stratejisi uyguladılar.
“Bundan sonra ne olur?” sorusuna yazıda verilen yanıt Syriza’nın büyük olasılıkla yenilgiyi kabul edeceği yönündedir. Tsipras, kendi bildiğini okumaya kalkarsa 28 Şubat’ta kredi muslukları kapanacak. IMF ile olan anlaşma 2016 sonunda bitiyor ama Euro bölgesi ile anlaşmaya varılmazsa IMF de Yunanistan’a para vermeyecek. Yazıda Yunanistan hükümetinin bıçağa yumruk vurmayacağı, İrlanda ve Kıbrıslı Rumlar gibi son anda geri adım atacağı tahmini yapılıyor. Böylesi bir U dönüş, iç politikada Tsipras hükümetini tehlikeye sokabilir, en azından Varoufakis’in bakanlığına mal olabilir. Tsipras geri adım atmaz ve Yunan bankaları arka arkaya iflas etmeye başlarsa Euro bölgesinden ayrılma süreci tetiklenecek. Kaybeden sadece Yunanistan olmayacak. Avrupa da zarar görecek. Durum gerçekten çok vahim. Bu sorunlar popülizmle, nutuk atmakla çözümlenemez.
Yunanistan’ın çok acil olarak Euro bölgesi ile yeni bir anlaşmaya ihtiyacı var. Bu anlaşmanın mümkün olması için Tsipras’ın halka vaadlerinin çoğunu unutması gerekecek. Zaman çok dar. Yeni anlaşmanın Almanya Parlamentosu’ndan geçmesi lazım. Önümüzdeki haftaya kadar bir uzlaşıya ihtiyaç olduğu belirtiliyor. İşte bu nedenle dünkü Eurogroup toplantısı ve bugünkü AB zirvesi çok önemli. 16 Şubat’ta bir Eurogroup toplantısı daha yapılacak. Yunanistan’ın kaderi masada. Bakalım Avrupa liderleri çözüm üretebilecek mi? Çözümsüzlük hem Yunanistan, hem de Avrupa’nın aleyhine olur. Yeni kredi anlaşması mümkün olursa Yunanistan kısa vadede iflastan kurtulmuş olacak. Ülkenin yeniden ayakları üzerinde durabilmesi ise çok uzun zaman alacak.