İsmail Kemal
Avrupa için bu yılın en önemli seçimleri 4 Mart Pazar günü İtalya’da yapılacak. İtalya, Avrupa Birliği’nin kurucu üyelerinden biri. Büyük ve önemli bir ülke. Euro bölgesinin üçüncü en büyük ekonomisi. Acaba yapılacak seçimler ülkenin gidişatını ve Avrupa’yı nasıl etkileyecek? İtalya ekonomik açıdan iyi durumda değil. Derin ve uzun bir resesyon yaşadı. İşsizlikte yüzde 11.7 oranıyla Yunanistan ve İspanya’dan sonra üçüncü sırada yer alıyor. Euro bölgesi içinde en düşük büyüme oranına sahip. Kamu borcu açısından dünyanın en kötü durumda olan ülkeleri arasında. Bankacılık sisteminin “kötü krediler” sorunu var. Seçimler sonrasında siyasette yaşanacak çalkantılar, istikrarsızlıklar ekonomiyi daha kötü noktalara götürebilir. Bu da Euro bölgesi için tehlike oluşturabilir. Politikacılar seçim kampanyasında bol bol vaadlerde bulunuyorlar. Bu vaadlerin yerine getirilebilmesi için kamu harcamalarının artırılması gerekecek ve bunun olumsuz ekonomik sonuçları olacak. İtalya’da “Avrupa şüpheciliği” giderek güçleniyor. İşte bu nedenle Brüksel’deki AB yetkilileri ve AB üyesi ülkeler İtalya seçimlerini dikkatle izleyecekler. İtalexit olasılığı zayıf ama İtalya Brüksel için kaygı kaynağı. Halbuki 10 yıl önce İtalya en AB yanlısı ülkeler arasındaydı. Niçin bu noktaya gelindi? Bunların tartışılması lazım.
Seçimler öncesinde İtalyanlar için en önemli sorun mülteci sorunu. Anketlere göre İtalyanların yüzde 36’sı mülteci konusunu birinci sıraya koyuyor. Bu durum popülist partiler açısından avantaj yaratıyor. Ülkenin ciddi sosyo-ekonomik sorunlarını ve bunlara nasıl çözüm üretilebileceğini tartışmak yerine dıştan gelen mülteciler konusu tartışılıyor. Popülist partilerin yabancı düşmanı söylemleri seçmenler arasında sempati topluyor çünkü İtalya gerçekten mülteci sorunu yaşıyor. Popülist partiler aynı zamanda Euro para birimi konusunda şüpheci. Seçimlerden başarı ile çıkarlarsa mülteciler konusunda daha sert politikalara yönelecekler. Örneğin Salvini mültecileri yığınsal olarak geri göndermekten söz ediyor. Popülistlerin başarılı olması durumunda Euro, AB karşıtlığı da güçlenecek.
Popülist partiler arasında öne çıkanlar Beppe Grillo tarafından kurulan ve Başbakan adayı Luigi Di Maio olan Beş Yıldız Hareketi (Movimento 5 Stelle) ve Matteo Salvini liderliğindeki Kuzey Ligası (Lega Nord). Salvini, adı skandallara karışmış eski Başbakan Silvio Berlusconi ile seçim ittifakı içinde. Pazar günkü seçimlerde en çok oyu Beş Yıldız Hareketi’nin alması bekleniyor. Son anketlerde yüzde 28 civarında oy alacağı öngörülüyordu. Bu oran harekete parlamentoda çoğunluk sağlamaz. Koalisyon kurması gerekecek ve “kiminle koalisyon?” sorusu gündeme gelecek. Beş Yıldız Hareketi geleneksel siyasi partilerle koalisyon kurar mı, yoksa kendisi gibi popülist Kuzey Ligası’nı mı tercih eder? Kuzey Ligası seçimlerde ne kadar oy alacak? Son zamanlarda gücünü artırmış görünüyor. Popülist partiler koalisyonu İtalya’yı nereye götürür? Avrupa’dan uzaklaştırır mı?
Seçim ittikafları olarak baktığımızda Berlusconi’nin ittifakı önde görünüyor. Bu ittifak içinde hangi parti daha çok oy alacak? Berlusconi’nin partisi Forza İtalia mı, yoksa Kuzey Ligası mı? Merkez sağ bir hükümet istikrarlı olabilir mi? Matteo Renzi liderliğindeki merkez sol, Berlusconi ittifakının gerisinde. Sol, yüzde 22-24 civarında görünüyor. Acaba Almanya örneğinde olduğu gibi sağ ve sol arasında bir koalisyona gidilir mi? İngilizce’de “hung parliament” diye bilinen hiç bir partinin çoğunluk formülü bulmasına olanak vermeyen bir sonuç ortaya çıkarsa ne olacak? Bloomberg’e göre “hung parliament” olasılığı yüzde 38. Böylesi bir durumda erken seçimler gündeme gelebilir mi? Oranı yüksek olan kararsız seçmenler tahminleri bozabilir mi? Kararsızlardan kaynaklanan sürprizler mümkün mü? Bu sorular cevap bekliyor.
Görüldüğü gibi seçimlerin sonuçları konusunda belirsizlik var. Öngörüde bulunmak zor. Çeşitli senaryolar, olasılıklar üzerinde duruluyor. Pazar gecesi çıkacak sonuçları beklememiz lazım. Sonuç ne olursa olsun dev kamu borcu sorunu, bankalar sorunu başta olmak üzere yapısal sorunlar ve reform ihtiyacı İtalyanların önünde durmaya devam edecek. Mülteci konusuna gelince. İtalya nüfusu hızla yaşlanmakta olan bir ülke. Dışa göç de var. 2016 yılında 115 bin İtalyan başka ülkelere göç etti. Bu durumda mantıklı ve uzun vadeli bir mülteci politikası oluşturulması gerekiyor. Bu iş popülist söylemlerle olmaz.
İtalya halkının tercihlerini merakla izleyeceğiz. Umarız sandıktan siyasi istikrar ve sorunlara kalıcı çözüm arama yaklaşımı çıkar.