Fransa’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerine üç hafta kaldı. Fransa seçmeni 23 Nisan’da ülkenin yeni cumhurbaşkanını seçmek için sandık başına gidecek. Geçtiğimiz günlerde İngiltere’nin Brexit sürecini resmen başlatması dikkatlerin bu konu üzerinde yoğunlaşmasına neden oldu. İngiltere’nin AB’den ayrılması hem kendisi, hem de AB için olumsuz bir gelişme. Ne var ki AB’nin kaderini belirleyecek olan Brexit değil Fransa seçimleridir. Bunu herkes biliyor. AB İngiltere’siz de yoluna devam edebilir. Fransa, AB’nin kurucu üyeleri arasındaydı. Avrupa entegrasyonunun esas esprisi Fransa-Almanya barış ve işbirliğini sağlamaktı. Bu projenin fikir babaları sayılan Robert Schuman ve Jean Monnet Fransızdı. Bu nedenle Fransa’nın AB’den ayrılması projenin kaderini değiştirir. Aşırı sağcı Marine Le Pen AB karşıtı bir programla seçimlere katılıyor. “AB ölecek” diyor. Fransa’yı Euro bölgesi ve AB’den çıkaracağını söylüyor. Yani Frexit vaad ediyor. Dolayısıyla Avrupa’nın ve dünyanın nefesini tutarak izleyeceği seçimler Fransa seçimleri olacak.
Seçimlere üç hafta kala durum ne? Yarışı önde götürenler Emmanuel Macron ve Marine Le Pen. Son anketlerde Macron yüzde 25’te, Le Pen yüzde 24’te görünüyor. Yarış başladığı zaman en iddialı isim olan ama yolsuzluk iddiaları nedeniyle zayıflayan muhafazakar Francois Fillon yüzde 19’la üçüncü sırada. Bu tablo bize en yüksek olasılığın ikinci tura Macron ve Le Pen’in kalması olduğunu gösteriyor. Kararsızların oranı hala yüksek. Bu da tahminleri zorlaştırıyor. Seçmenlerin yüzde 38’i hala kime oy vereceğine karar vermediğini veya kararını değiştirebileceğini söylüyor. Seçim tarihi yaklaştıkça bu oranın azalması bekleniyor. Kararsızların hangi adaylara yöneleceği dengeleri etkileyecek. Destek verdiği adaya en sadık olan seçmen Marine Le Pen’in seçmenleri. Bu seçmenlerin yüzde 81’i sandıkta kesinlikle Le Pen’e oy vereceğini belirtiyor. Macron’un seçmenlerinin ise yüzde 61’i kesinlikle Macron’a oy vereceğini söylüyor.
Fransa’nın yeni cumhurbaşkanı birinci turda en çok oy alacak iki adayın yarışacağı ikinci turda (7 Mayıs) belli olacak. İşte bu noktada herkesin aklında şu soru var. “Acaba Marine Le Pen ikinci turu kazanıp cumhurbaşkanı olabilir mi?” Sonucu birinci turda elenen adayların seçmenlerinin ikinci turda kime yöneleceği belirleyecek. Anketler ikinci tur için Macron’un yüzde 60’la önde olduğunu gösteriyor. Fransa seçmenlerinin çoğunun Le Pen’i cumhurbaşkanı olarak görmek istediği sanılmıyor. Sol oylar Macron’a yönelecek. Muhafazakar oylar bölünecek. Ancak Macron muhafazakar oyların büyük bölümünü alabilir. Brexit referandumu ve ABD başkanlık seçimleri bize popülist politika ve politikacılara destek konusunda yoğurdu üfleyerek yememiz gerektiğini gösteriyor. “Brexit kabul edilmez” deniyordu, kabul edildi. “Trump kazanmaz” deniyordu, kazandı. Bu nedenle “Marine Le Pen kazanamaz” demek yanlış olur. Ancak Fransız seçmenlerin ikinci turda sağduyulu davranması ve ülkelerini AB’den koparacak bir politikacıyı Élysée Sarayı’na göndermemesi akla daha yakın. Macron’un seçimleri kazanması durumunda AB rahat bir nefes alacak. Kıtada yükselen popülizm dalgası göğüslenmiş olacak. Bu yıl Almanya’da da seçimler yapılacak ama orada AB karşıtı bir partinin iktidara gelmesi olasılığı yok. Bu nedenle AB için büyük sınav günü 7 Mayıs. AB’nin kaderini Fransızlar belirleyecek. 2005’te AB anayasasını onlar (ve Hollandalılar) reddetmişti. Bakalım şimdi ne yapacaklar? Fransa’da oluşan siyasi tablo karşısında AB’yi yönetenlerin, Brüksel’in tercihi Macron. Macron’un seçimleri kazanması AB’ye kendini toparlama ve sorunlarını aşarak dinamizme geri dönme fırsatı sunacak.
Fransa ekonomisi AB ekonomisi içinde önemli bir yere sahiptir ve AB GSMH’sının yüzde 15’ini oluşturur. Mali piyasalar Fransa seçimlerini yakından izleyip tepki verecek. Fransa ekonomisinin reformlara ihtiyacı var. Ülkede işsizlik oranı yüksek. Dolayısıyla seçimlerde ekonomi en önemli konular arasında. Mülteciler konusu bir diğer önemli konu. Marine Le Pen bu konuyu işleyerek oy toplamaya çalışıyor. Fransa yakın geçmişte terörist saldırıların hedefi oldu. Bu nedenle güvenlik konusu ön planda. Sosyal devlet ve bu çerçevede devletin sosyal destek sistemi, ülkenin sanayi ve savunma politikaları önemli konular arasında. Adaylar bu konularda programlarını ortaya koydular. Şimdi karar verme sırası seçmenin.
Sadece AB değil dünyanın diğer önemli aktörleri de Fransa seçimlerini yakından izliyor. ABD seçimlerine karıştığı iddia edilen Rusya Fransa konusunda ne yapacak? Bayan Le Pen bir hafta önce Moskova’ya giderek Putin’le görüştü. İngiltere’nin AB’den ayrılmasını memnuniyetle karşılayan Moskova Fransa’da Le Pen’in kazanmasını ve AB’nin yıkılmasını istemez mi? Nereden bakılırsa bakılsın Fransa seçimleri Avrupa ve dünyayı etkileyecek.