Mehmet Ali Talat
KKTC’nin ikinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, Cenevre’de yapılacak 5’li konferansa, Çin, Rusya ve Fransa gibi Güvenlik Konseyi üyesi ülkelerin de katılmasına ilişkin girişimlere tepki gösterdi. Diyalog’a konuşan Talat “bilgi almak istiyorlarsa alsınlar ama onların masada işleri yok” dedi.
Varılan mutabakatın 3 garantör ülkenin yanı sıra Kıbrıs Türk ve Rum tarafını kapsadığını vurgulayan Talat, Kıbrıs sorununa Güvenlik Konseyi’nin de karıştırılması halinde, burasının Suriye’ye dönebileceği uyarısında bulundu.
Talat şöyle dedi:
Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerinin bu konferansta işi nedir ben onu anlamadım neden bir parçası olacaklar? Gerek yok. Gelip izlesinler buna bir itirazım yok. İzlerler bilgi alırlar ve merkezlerine bilgi verirler. Onların masada taraf olarak oturmaları düşünülebilecek bir şey değil, çünkü onların bir ilgileri yok. Çin’nin ne ilgisi var? Rusya’nın ne ilgisi var veya Fransa’nın ne ilgisi var? Kıbrıs’la herhangi bir olumlu rol oynamadılar ki. Daimi üyelerin konferansta bulunmaları kabul edilebilir bir şey değil.Bu beş daimi üye bir yerlerde barışı sağlamak istiyorlarsa Suriye’de sağlasınlar. Çünkü bu beşin dördü birbirleriyle savaş altındadır. Kıbrıs Türk tarafı bunu kabul etmemelidir ki zaten Kıbrıs Türk tarafı kabul etmemiştir. Varılan mutabakat üç garantör Kıbrıslı Türkler, Kıbrıslı Rumlar eğer taraflar isterse uygun görürse başkalarını da davet edebilir kimi edebilir Avrupa Birliğini edebilir. Rumlar neden bunu yapıyor elbette ki Türkiye’nin garantörlüğünü sonlandırmak ve güvenlik konseyini garantör yapmaktır, güvenlik konseyinin garantör olması Kıbrıs’ı Suriye’ye çevirir. Bunu Rumlara da defalarca söyledim. Türkiye’den güçlü destek.
Soru: Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cenevre’deki 5’li konferansa katılacak olmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Talat: Her şeyden önce Türkiye Cumhurbaşkanı’nın katılacak olması zirveye son derece önemli. Türkiye’nin bu sürece bütün gücüyle destek verdiğinin bir göstergesi. Demek ki herkes ciddiye alıyor. Tabi ki bunun sonucunda Yunanistan da bu süreçten kaçamaz o da aynı düzeyde bir katılım sağlamak zorunda kalacak. Dolayısıyla bu sürecin sonunda olumlu şeyler olma olasılığı çok yüksektir. Bir tek sıkıntı var böyle süreçlerde, eğer umulmadık bir çökme yaşanırsa böyle süreçlerde kötü bir çökme olur. Yunanistan Cumhurbaşkanı sonra da Başbakanı Anastadiadis’in ziyareti sonrasında çok olumsuz şeyler söylediler, sıfır garanti, sıfır asker gibi şeyler söylediler bu müzakere zemini olamaz, demek ki Yunanistan bu müzakereye kapalıdır. Eğer Yunanistan orada böyle bir tavır takınırsa bu süreç çok ciddi yara alır ve hatta çöker. Bu yüzden söylüyorum bunun olma ihtimali zayıftır bana göre. Çünkü dünyanın gözü kulağı da orada olacak ve taraflar o kadar rahat hareket edemeyecek, Türkiye de rahat hareket edemeyecek , Yunanistan da rahat hareket edemeyecek.
Soru: Bu süreçteki esas sorun sizce nedir?
Talat: Bu süreçte esas sorun garantilerle ilgilidir, güvenlikle ilgilidir. Bu konuda değişen güvenlik kavramının çağımızda nasıl değerlendirileceği önemlidir. Türkiye tarafından Yunanistan tarafından ve tabi diğer taraflar tarafından çok önemlidir. 1960’ın şartları bugün yoktur bu farklı şartlarda güvenlik nasıl sağlanacak bunun görüşülmesi gereklidir. Eğer taraflar bu yeni şartlarda uyumlu bir şekilde anlaşırlarsa olumlu bir sonuç çıkar buradan. Yalnız bir şey hatırlatayım Garanti Antlaşmaları uluslararası bir antlaşmadır ve uluslararası anlaşmaların değiştirtilmesi ki bu zirve ile değiştirme umuluyor. Bunun değiştirtilmesi tarafların anlaşmaları ile olur. Diyelim ki Yunanistan’ın katı tutumunda ısrar etti ve sıfır garanti sıfır asker dedi veya farz edelim ki Türkiye garantiler kalsın ben ona dokundurtmam dedi, o zaman garantiler olduğu gibi kalır uzlaşma sağlanmaz. O zaman da her konuda anlaştığımız halde garanti anlaşmalarında anlaşamadık “biz garantiler kalksın dedik, Türkler kalsın dedi” diyerek anlaşmayı bozma cesareti gösterebilir mi çok emin değilim. Arada bir yol bulunmak zorundadır çünkü kimse cesaret edemeyecek sadece bu nedenle çözümsüz kalınmasına. (Diyalog)